نویسنده: ابوالفضل ناظمی
بروزرسانی: 30 فروردین 1401
ستاره | سرویس مذهبی – تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا قبر حضرت فاطمه (س) مخفی است؟ آیا کسی می‌داند که قبر ایشان کجاست؟ چرا ایشان را مخفیانه دفن کردند؟ ستاره مقاله زیر را به همین موضوع اختصاص داده است.
قبر حضرت فاطمه (س) کجاست؟
با توجه به نحوه شهادت حضرت فاطمه (س) ایشان به حضرت علی (ع) وصیت کرد که قبرش مخفی بماند و مسلماً این مسئله تا روز قیامت افشا نخواهد شد. اما در بین اسناد تاریخی سه احتمال در مورد محل دفن ایشان وجود دارد:
۱. بین خانه پیامبر اسلام (ص) و منبر ایشان
۲. در خانه خود حضرت فاطمه (س) که در زمان بنی‌امیه جزئی از مسجد شد.
۳. قبرستان بقیع
قبر حضرت فاطمه (س) بر اساس اسناد
طبری در کتاب دلایل الائمه می‌نویسد:
«…آنگاه جنازه آن بانو (حضرت فاطمه (س)) را شبانه با حضرت حسنین (ع) به جانب بقیع حمل کردند و نماز بر بدن آن حضرت خواندند. کسی از شهادت آن معظمه باخبر نشد. احدی از مردم بر بدن آن حضرت نماز نخواند؛ مگر آن افرادی که گفته شد. بدن مبارك آن حضرت را در روضه مقدسه دفن و موضع قبرش را پنهان کردند. صبح آن شبی که حضرت فاطمه زهرا (س) را دفن نمودند اثر چهل قبر جدید در قبرستان بقیع مشاهده می‌شد. هنگامی که مسلمانان از شهادت حضرت فاطمه (س) آگاه و متوجه بقیع شدند با چهل قبر جدید مواجه گردیدند و نتوانستند قبر حضرت زهرا (س) را از میان آن چهل قبر تشخیص دهند.»
ابن شهرآشوب در کتاب مناقب می‌نویسد:
«قبر مقدسش در بقیع است. همچنین گفته‌اند قبرش در خانه خودش می‌باشد. قول دیگر آن است که قبرش مابین قبر و منبر پیامبر اکرم (ص) است.»
در کتاب مناقب به نقل از شیخ طوسی آمده است:
«قبر حضرت فاطمه زهرا (س) در منزل خود یا روضه مقدسه حضرت رسول (ص) است. عقیده شیخ طوسی را قول پیامبر اکرم (ص) تأیید می‌کند که می‌فرماید: بین قبر و منبر من، یکی از باغ‌های بهشت است.
احمد بن محمد بن ابی نصر می‌گوید: به حضرت ابی الحسن (ع) گفتم: قبر فاطمه زهرا (س) کجاست؟ فرمود: حضرت زهرا (س) در میان حجره خودش دفن شد. هنگامی که بنی‌امیه مسجد حضرت رسول (ص) را توسعه دادند قبر آن بانوی معظمه جزء مسجد شد.»
در کتاب کشف الغمه آمده است:
«موقعی که غسل و کفن آن بانوی معظمه خاتمه یافت نماز بر بدنش خواندند و شبانه ایشان را در بقیع دفن کردند. ابن‌بابویه می‌گوید: گر چه این روایت می‌گوید حضرت فاطمه (س) را در بقیع دفن کردند، ولی آنچه را که من صحیح می‌دانم این است که آن معظمه در میان خانه خود دفن شد. موقعی که بنی‌امیه مسجد حضرت رسول اکرم (ص) را توسعه دادند قبر آن بانوی معظمه جزء مسجد شد. مرحوم علامه مجلسی می‌گوید: چنانچه قبلاً هم گفته‌ام: ظاهر و مشهور، از آنچه مردم نقل کرده‌اند و تاریخ‌نگاران ثبت کرده‌اند، معلوم می‌شود که آن حضرت در بقیع مدفون شده است.»
چرا قبر حضرت فاطمه (س) مخفی است؟
حضرت فاطمه زهرا (س) در وصیت خود به امام علی (ع) تأکید کرده بود که احدی از آن افرادی که در حق او ظلم کرده بودند نباید در تشییع جنازه او حاضر شوند و بر جنازه‌اش نماز بخوانند.
شیخ صدوق در کتاب معانی الاخبار در این باره می‌نویسد:
«حضرت زهرا (س) به حضرتش (امام علی (ع)) چنین وصیت کرد زمانی که من از دنیا رفتم شبانه مرا به خاك بسپار تا آن دو مردی [عمر و ابوبکر ] که مرا اذیت کردند خبردار نشوند.»
ابن شهرآشوب نوشته است:
«از حضرت امیر (ع) درباره اینکه حضرت فاطمه (س) شبانه دفن گردید جویا شدند، فرمود: به علت اینکه فاطمه زهرا (س) بر گروهی خشمناك بود و راضی نبود که آنان برای تشییع جنازه‌اش حاضر شوند و بر کسی که آنان را دوست نداشته باشد حرام است که بر جنازه احدی از فرزندان فاطمه نماز بخوانند.»
شیخ صدوق در کتاب امالی نوشته است:
«از حضرت امیر (ع) سؤال شد برای چه بود که حضرت فاطمه (س) شبانه دفن شد؟ فرمود: برای اینکه آن بانو بر گروهی خشمناك بود، لذا دوست نداشت برای تشییع جنازه‌اش حاضر شوند و بر کسی که آن گروه را دوست داشته باشد حرام است که بر بدن فرزندان آن بانو نماز بگذارد.»
چه کسانی حضرت فاطمه (س) را تشییع کردند؟
در مراسم خاک‌سپاری حضرت فاطمه (س) این افراد حضور داشتند:
امام علی (ع)، امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، عقیل، سلمان، ابوذر، مقداد، عمار، بریده، عباس و پسرش فضل، حذیفه، زبیر و عبدالله ابن مسعود
