معنی شعر بیداد ظالمان (درس پنجم فارسی دهم) با معنی کلمات و آرایه های ادبی

ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – شعر بیداد زمان اثر محمد فرغانی است که در سده هفتم هجری، زمانی که شهرهای ایران در آتش بیداد مغولان می‌سوخت، سروده شد. سیف در این سروده از رفتار ظالمانه فرمانروایان و تاخت و تاز سپاه مغول با بیان کوبنده‌ای انتقاد می‌کند. در ادامه شعر و معنی شعر بیداد ظالمان را به همراه معنی کلمات و آرایه های ادبی آن خواهید خواند.

 

 

مفهوم و معنی شعر بیداد ظالمان به همراه آرایه های ادبی

هم مرگ بر جهان شما نيز بگذرد
هم رونق زمان شما نيز بگذرد

معنی بیت: دنیا همیشه اینگونه نمی‌ماند و بالاخره مرگ نيز به سراغ شما خواهد آمد و رونق و شکوه دوران شما نيز روزی به پايان خواهد رسيد.

معنی کلمات:

رونق: فروغ، زيبايی، درخشش

آرایه‌های ادبی:

مجاز: جهان مجاز از  وجود و زندگی

 

★★★

 

وين بوم محنت از پی آن تا کند
خراب بر دولت آشیان شما نيز بگذرد

معنی بیت: محنت و سختی همانند جغد شوم ويرانگری است که تنها به ما بسنده نمی‌کند و شما را نيز خانه خراب و ویران خواهد کرد.

معنی کلمات:

• بوم: جغد (نماد نحسی و نامبارکی)
• محنت: غم و سختی و رنج
• از پی آن: برای آن
• دولت: خوش بختی، اقبال

آرایه‌های ادبی:

• اضافه ی تشبيهی: بوم محنت
• کنایه: بوم محنت بر آشيان کسی گذشتن کنايه از نابودی قدرت و اعتبار است.
• تشبيه: دولت آشیان

 

★★★

 

آب اجل که هست گلوگير خاص و عام
برحلق و بر دهان شما نيز بگذرد

معنی بیت: مرگ که نابودکننده همه از خاص و عام است روزی شما را نيز نابود خواهد کرد.

معنی کلمات:

• اجل: مرگ
• خاص: درباریان
• عام: توده مردم

آرایه‌های ادبی:

• اضافه ی تشبيهی: آب اجل (اجل: مشبه/ آب مشبه به)
• کنایه: گلوگير کنايه از نابود کننده، خفه کننده، کشنده
• تضاد:‌ خاص و عام
• مجاز: خاص و عام مجاز از همه انسان‌ها و جانداران
• تناسب: گلو، حلق، دهان
• کنایه: آب اجل بر حلق کسی گذشتن کنايه از مرگ و نابوی
• تلمیح: اشاره به آیه كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَيْنا تُرْجَعُونَ (آیه ۵۷ سوره عنکبوت)

 

★★★

 

چون داد عاقلان به جهان در، بقا نکرد
بيداد ظالمان شما نيز بگذرد

معنی بیت: وقتی که عدل و انصاف انسان‌های عادل در جهان باقی نمی‌ماند، ظلم و ستم ظالمان نيز يقيناً از بين رفتنی است.

معنی کلمات:

• داد: عدل و انصاف
• بیداد: ظلم و ستم
• بقا نکرد: باقی نماند
• بيداد: ظلم و ستم

آرایه‌های ادبی:

تضاد: تضاد بین “داد و بیداد” و “عادلان و ظالمان”

 

★★★
← معنی شعر بیداد ظالمان →

 

در مملکت چو غرّش شيران گذشت و رفت
اين عوعو سگان شما نيز بگذرد

معنی بیت: وقتی که بانگ و خروش انسان‌های شجاع همانند شیران شجاع آمد و گذشت و رفت، اين صدای زشت و گوش خراش شما انسان‌های پست نيز يقينا رفتنی است.

معنی کلمات:

• غرّش: بانگ، فرياد
• عوعو: وق وق

آرایه‌های ادبی:

• مجاز: مملکت مجاز از دنیا
• استعاره: شیران استعاره از شجاعان و قدرتمندان، عوعو استعاره از قدرت ظاهری، سگان استعاره از مزدوران ستمگران
• تضاد: بین غرش شیران و عوعو سگان تضاد معنایی وجود دارد

 

★★★
← معنی شعر بیداد ظالمان →

 

بادی که در زمانه بسی شمع‌ها بکشت
هم بر چراغدان شما نيز بگذرد

معنی بیت: مرگ هم چو بادی است که شمع وجود انسان‌ها را خاموشی می‌کند؛ اين باد فقط برای ما نیست و روزی اجل شما نيز خواهد شد

آرایه‌های ادبی:

• استعاره: باد استعاره مصرحه از مرگ، شمع استعاره مصرحه از انسان‌ها و چراغدان استعاره مصرحه از زندگی و قدرت طبقه مرفه حاکم
• تناسب: تناسب میان شمع و چراغدان
• تشخیص: کشنده بودن باد
• کنایه: بادی که در زمانه بسی شمع‌ها بکشت کنایه از مرگ و نابودی است

 

بیشتر بخوانید: معنی حکایت دیوار عدل به زبان ساده و امروزی

 

زين کاروانسرای بسی کاروان گذشت
ناچار کاروان شما نيز بگذرد

معنی بیت: انسان‌های زيادی به این دنيا آمده‌اند و رفته‌اند، شما نيز راه فراری ندارید و آخر روزی از اين دنيا خواهيد رفت

آرایه‌های ادبی:

• استعاره: کاروان سرا استعاره مصرحه از دنيا
• تناسب: تناسب میان کاروان و کاروان‌سرا
• استعاره: کاروان در مصرع اول استعاره از مردم و انسان‌ها است و در مصرع دوم استعاره از عمر زندگی حکومت و قدرت است

 

★★★
← معنی شعر بیداد ظالمان →

 

ای مفتخر به طالع مسعود خويشتن
تاثير اختران شما نيز بگذرد

معنی بیت: ای کسانی که به بخت نيک خود افتخار می‌کنید، عاقبت اين بخت و اقبال فرخنده‌ی شما نيز روزی به پايان خواهد رسيد

معنی کلمات:

• طالع: بخت اقبال شانس
• مسعود: فرخنده نيکو با سعادت سعادتمند
• اختران: ستارگان

آرایه‌های ادبی:

• کنایه: تاثير اختران شما نيز بگذرد کنايه از به پایان رسیدن بخت نيک ظالمان و ستمگران است
• تلمیح: اشاره به اعتقادی که قدما ستارگان را در تعيين سرنوشت انسان‌ها دخيل می‌دانستند

 

★★★

 

بر تير جورتان ز تحمل سپر کنيم
تا سختی کمان شما نيز بگذرد

معنی بیت: با صبر و تحمل در برابر ستم و ظلم تير مانند شما (حاکمان) استقامت می‌کنيم تا اينکه دوره‌ی سلطه و قدرت شما نيز روزی به پايان برسد.

معنی کلمات:

• جور: ظلم و ستم
• سختی کمان: قدرت و سلطه فراوان

آرایه‌های ادبی:

• اضافه ی تشبيهی: تير جور
• تشبيه: ز تحمل سپر کنيم
• مجاز: کمان مجاز از قدرت، سلطه، زور و ستم است
• تناسب: تناسب میان تير و سپر و کمان

 

★★★

 

ای تو رمه سپرده به چوپان گرگ طبع
اين گرگی شبان شما نيز بگذرد

معنی بیت: ای کسانی که مردم را به دست حاکمان ستمگر گرگ صفت سپرده‌ايد، بدانید که اين ستمگری شما نيز روزی به پايان خواهد رسيد.

معنی کلمات:

• رمه: گله
• گرگ طبع: گرگ صفت، درنده خو

آرایه‌های ادبی:

• استعاره: رمه استعاره از مردم و چوپان استعاره ی مصرّحه از عاملان ظالم حکومت، گرگ استعاره از ظلم و ستم
• تناسب: تناسب میان گرگ و رمه و چوپان و شبان
• پارادوکس: چوپان گرگ طبع
• تشبیه: چوپان گرگ طبع نوعی تشبيه دارد (مشبه: طبع چوپان / مشبه به: طبع گرگ / وجه شبه: درندگی و از بين بردن مردم)