ستاره| سرویس خواص شناسی- با قاصدکها آشنا هستید، همه ما بارها آنها را به نیت رسیدن به آرزوهایمان فوت کردهایم! اما آیا از خواص آن هم خبر دارید؟ قاصدکها خانوادهای از گیاهان گلدار هستند که در بسیاری از نقاط جهان رشد میکنند. شاید شما آن را به عنوان علف هرز سرسختی بشناسید که به نظر نمیرسد قصد ترک باغچهی شما را داشته باشد. اما جالب است بدانید که این گیاه در طب سنتی، به دلیل خواص گستردهای که دارد، بسیار پرکاربرد است. قرنهاست که از آن برای درمان بیماریهای جسمی متعدد از جمله سرطان، آکنه، بیماری کبد و اختلالات گوارشی استفاده میشود. در این مطلب خواص قاصدک و کاربردهای آن را معرفی خواهیم کرد.
خواص قاصدک
۱. سرشار از مواد مغذی
قاصدک اگرچه در باغچه، یک علف هرز است، اما از نظر محتوای تغذیهای میتواند با بسیاری از سبزیجات مقایسه شود. از ریشه تا گل این گیاه سرشار از ویتامینها، مواد معدنی و فیبر است. برگهای این گیاه نیز میتواند به صورت خام یا پخته میل شود و ویتامینهای C، A و K، فولات و مقادیر کمی از سایر ویتامینهای دیگر گروه B را برای بدن تامین کند. از این گذشته، برگهای قاصدک حاوی مقدار قابل توجهی از چندین ماده معدنی از جمله آهن، کلسیم، منیزیم و پتایسم است.
ریشه قاصدک سرشار از انسولین کربوهیدرات است؛ نوعی فیبر محلول موجود در گیاهان که از رشد و نگهداری باکتریهای سالم در روده پشتیبانی میکند. ریشه قاصدک اغلب به صورت خشک شده و دمنوش مصرف میشود، اما میتوان آن را به صورت تازه نیز خورد.
۲. خواص آنتی اکسیدانی
قاصدک سرشار از آنتیاکسیدانهای قوی است که احتمالا همین موضوع علت کاربردها و خواص گستردهی این گیاه برای سلامتی است. آنتیاکسیدانها ترکیباتی هستند که به خنثی کردن یا جلوگیری از اثرات منفی رادیکالهای آزاد در بدن کمک میکنند. رادیکالهای آزاد محصول متابولیسم طبیعی بدن هستند، اما میتوانند بسیار مخرب باشند. حضور بیش از حد بسیاری از رادیکالهای آزاد به پیشرفت بیماری و تسریع در روند پیری میانجامد؛ بنابراین آنتی اکسیدانها برای سالم نگه داشتن بدن ضروری هستند. قاصدک حاوی مقادیر زیادی از آنتی اکسیدان بتاکاروتن است.
۳. کاهش التهاب
برخی از مطالعات آزمایشگاهی کاهش چشمگیری در التهاب برخی از سلولهای تحت درمان با ترکیبات گرفته شده از قاصدک، نشان میدهند. مطالعهی دیگری نیز حاکی از اثرات کاهندهی قاصدک بر التهاب ریه است. لازم به ذکر است که این تحقیقات، حیوانی یا آزمایشگاهی هستند و برای تائید خواص قاصدک در رفع التهاب برای انسان، به تحقیقات بیشتری احتیاج است.
۴. کنترل قند خون
در بعضی از مطالعات حیوانی، کیکوریک و کلروژنیک هضم غذاهای کربوهیدرات نشاستهای را محدود کرده که بیانگر توانایی بالقوه قاصدک در کاهش قند خون است. در حالیکه این نتایج اولیه دلگرم کننده هستند، تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود که آیا قاصدک همین نتایج را در انسان دارد یا خیر.
۵. کاهش کلسترول
برخی ترکیبات زیست فعال موجود در قاصدک میتوانند کلسترول را کاهش دهند و این ممکن است خطر بیماری قلبی را کمتر کند. در یک مطالعه حیوانی، مصرف عصاره قاصدک منجر به کاهش چشمگیر سطح کلسترول و تریگلیسیرید در موشهایی شد که تحت درمان قرار گرفتهاند. مطالعهی دیگری اثرات مثبت افزودن ریشه و برگهای قاصدک به رژیم غذایی پرکلسترول را تائید کرد. برای اطمینان از این نتایج به تحقیقات انسانی بیشتری احتیاج است.
۶. کنترل فشار خون
برخی ادعا میکنند که قاصدک میتواند فشار خون را کاهش دهد، اما شواهد علمی در این رابطه محدود هستند. طب سنتی بر اساس این عقیده که قاصدک ادرار آور است، باور دارد که مصرف آن میتواند برخی اعضای بدن را سم زدایی کند. در طب غربی، داروهای مدر برای خلاصی بدن از مایعات اضافی استفاده میشوند و میتوانند منجر به کاهش فشار خون گردند.
یک مطالعه انسانی نشان داد که قاصدک یک ادرار آور موثر است. این گیاه حاوی پتاسیم است، یک ماده معدنی که با کاهش فشار خون در افرادی که فشار خون بالایی دارند، مرتبط دانسته میشود؛ بنابراین قاصدک به دلیل دارا بودن پتاسیم نیز ممکن است به طور غیر مستقیم فشار خون را کاهش دهد. در نهایت باید به خاطر داشته باشید که این اثر منحصر به فرد قاصدک نیست و در مورد هر ماده غذایی حاوی پتاسیم صدق میکند.
۷. بهبود سلامت کبد
مطالعات حیوانی نشان میدهند که قاصدک در صورت وجود مواد سمی و استرس، اثر محافظتی بر روی بافت کبد دارد. محققان بر این باورند که این اثر به دلیل منابع آنتی اکسیدانی قاصدک است. برخی مطالعات همچنین نشان میدهند که عصاره قاصدک ممکن است سطح چربی اضافی ذخیره شده در کبد را کاهش داده و از استرس اکسیداتیو در بافت کبد محافظت میکند. با این وجود، این تحقیقات حیوانی هستند و به دلیل متابولیسم متفاوت انسان و حیوان، برای تائید این اثرات به تحقیقات بیشتری احتیاج است.
۸. مدیریت وزن
برخی تحقیقات حاکی از آنند که قاصدک و اجزای زیست فعال آن میتواند به کاهش وزن و حفظ وزن مناسب کمک کند، اگرچه دادهها کاملا قطعی نیستند. برخی محققان تصور میکنند که توانایی قاصدک در بهبود متابولیسم کربوهیدرات و کاهش جذب چربی ممکن است به کاهش وزن منجر شود. با اینحال، این خاصیت هنوز به اثبات علمی نرسیده است.
یک مطالعه بر روی موشها نشان داد که همراه با مصرف مکمل قاصدک، وزن آنها کاهش پیدا میکند. اگرچه لازم به ذکر است که این یافته تصادفی بوده و تمرکز اصلی این آزمایش نبوده است. یک تحقیق دیگر نیز نشان داد که اسید کلروژنیک، ترکیبی که در قاصدک یافت میشود، میتواند وزن بدن و برخی از هورمونهای ذخیره کننده چربی را کاهش دهد.
با اینحال، این تحقیقات هیچ کدام به طور خاص تاثیرات قاصدک را بر کاهش وزن و جلوگیری از چاقی ارزیابی نکردهاند و برای تعیین رابطه دقیق بین این دو به تحقیقات انسانی احتیاج است.
۹. مبارزه با سرطان
شاید یکی از جذابترین ادعاهایی که در رابطه با خواص قاصدک وجود دارد، توانایی احتمالی آن برای جلوگیری از رشد سلولهای سرطانی در بسیاری از سیستمهای بدن باشد. یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که رشد سلولهای سرطانی افرادی که با عصاره برگ قاصدک درمان شدند، به میزان قابل توجهی کاهش یافته است، اگرچه عصاره گل یا ریشهی این گیاه به نتایج متفاوتی منجر شدهاند. سایر مطالعات نشان میدهند که عصاره ریشه قاصدک توانایی کاهش رشد سلولهای سرطانی در بافت کبد، روده بزرگ و لوزالمعده را دارد. این یافتههای دلگرم کننده، برای تائید اثربخشی به بررسیهای بیشتری احتیاج دارند.
۱۰. بهبود هضم و درمان یبوست
طب سنتی گیاهی از قاصدک برای درمان یبوست و سایر علائم اختلال هضم استفاده میکند. به نظر میرسد که برخی تحقیقات اولیه نیز این ادعا را تائید میکنند. یک مطالعه بر روی حیوانات، افزایش قابل توجهی در میزان انقباضات معده و تخلیه محتویات معده به روده کوچک در موشهایی که با عصاره قاصدک تحت درمان قرار گرفتند، نشان داد. علاوه بر این، ریشه قاصدک منبع غنی از «اینولین فیبر پریبیوتیک» است. تحقیقات نشان میدهند که این ماده ظرفیت بالایی برای کاهش یبوست و افزایش حرکت روده دارد.
۱۱. تقویت سیستم ایمنی
برخی تحقیقات نشان میدهند که قاصدک ممکن است دارای خواص ضد میکروبی و ضد ویروسی باشد که میتواند از سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت محافظت کند. چندین مطالعه آزمایشگاهی نشان میدهد که عصاره قاصدک توانایی ویروسها در تکثیر را به طور چشمگیری کاهش میدهد. برخی تحقیقات نیز نشان میدهند که ترکیبات فعال موجود در قاصدک در برابر باکتریهای مضر مختلف محافظت میکنند.
در نهایت، تحقیقات بیشتری برای نتیجه گیری قطعی در مورد توانایی قاصدک در مبارزه با عفونتهای ویروسی و باکتریایی در انسان مورد نیاز است.
۱۲. محافظت از پوست
تحقیقات اولیهی حیوانی و آزمایشگاهی تائید میکنند که قاصدک ممکن است در برابر آسیبهای پوستی در برابر نور خورشید، پیری و آکنه محافظت کند. در یک مطالعه، عصاره برگ و گل قاصدک، در برابر آسیب پوستی ناشی از اشعهی UV خورشید محافظت کرد. جالب اینجاست که ریشهی قاصدک در این تحقیق موثر واقع نشد.
یکی از علل پیری پوست کاهش تولید سلولهای سالم و جدید است. یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که ریشه قاصدک باعث افزایش تولید سلولهای جدید پوست میشود و میتواند روند پیری را کندتر کند.
۱۳. تقویت استخوانها
عوارض جانبی مصرف قاصدک
قاصدک میتواند باعث ایجاد واکنش آلرژیک شود؛ به ویژه در افرادی که به آلرژی گیاهی مبتلا هستند. درماتیت تماسی نیز در افرادی که دارای پوستی حساس هستند، محتمل است.
جمع بندی
آیا شما تا به حال از قاصدک به صورت خوراکی استفاده کردهاید؟ شما میتوانید برای بهرهمندی از خواص این گیاه، طرز تهیهی چای قاصدک را در اینجا بخوانید.
برگرفته از: healthline ،medicalnewstoday ،verywellhealth