معنی درس کباب غاز فارسی دوازدهم با معنی کلمات و آرایه های ادبی

درس ۱۶ کتاب فارسی دوازدهم داستان کوتاهی از محمدعلی جمالزاده به نام کباب غاز است. معنی کلمات و آرایه های ادبی درس کباب غاز را در این مطلب می‌خوانید. 

 

معنی کلمات و آرایه های ادبی درس کباب غاز

معنی کلمات درس کباب غاز دوازدهم

• رتبه: مقام، جاه 
• همردیفان: دو یا چند نفر که با هم به یک شغل مشغول باشند
• ولیمه: طعامی که در مهمانی و عروسی می‌دهند
• صحیح: درست و حسابی، کامل
• زد: اتفاق افتاد
• ترفیع: ارتقا یافتن، رتبه گرفتن
• رفقا: جمع «رفیق»
• مالیه: مربوط به مال، دارایی، وضع مالی
• بودجه: سرمایه، درآمد
• خرت و پرت: مجموعه ای از اشیا، وسایل و خرده ریزهای کم ارزش
• مابقی: آنچه باقی مانده
• نقدا: قید، اکنون، فعلا
• آزگار: زمانی دراز، تمام و کامل
• عاریه: آنچه از کسی برای رفع حاجت بگیرند و پس از رفع نیاز آن را پس دهند
• لوازم: ج لازم، وسایل
• که: (در جمله «که محال است»): زیرا => پیوند وابسته ساز
• محال: ناممکن، ناشدنی
• گذاشتن: اجازه دادن
• شکوم:‌ شگوم، شگون، میمنت، خجستگی، چیزی را به فال نیک گرفتن
• عیال: همسر
• معهود: عهد شده، شناخته شده، معمول
• اعلا: برتر، ممتاز، نفیس، برگزیده از هر چیز
• بره: بچۀ گوسفند تا شش‌ماهگی
• ممتاز: پسندیده، دارای امتیاز
• مخلّفات: چیزی که به یک مادۀ خوردنی اضافه می شود یا به عنوان چاشنی در کنار آن قرار می‌گیرد
• عیال: همسر، زن و فرزند
• دیلاقی: آدم قد دراز
• شرفیاب شدن: آمدن به نزد شخص محترم و عالیقدر، به حضور شخص محترمی رسیدن
• جُل: پوشش به معنای مطلق
• پخمه: ابله، کودن
• بدریخت: زشت، بدقیافه
• بدقواره: آنکه یا آنچه ظاهری زشت و نامتناسب دارد، بدترکیب
• به من دخلی ندارد: به من مربوط نیست
• احتمالا، به احتمال زیاد
• صلۀ ارحام: به دیدار خویشاوندان رفتن و از آنان احوال پرسی کردن
•  لهذا: برای همین، ازین رو
• ماشاءالله: آنچه خدا خواست
• تک و پوز: دک و پوز، به طنز ظاهر شخص به ویژه سر و صورت 
• کریه: زشت، ناپسند
• ورانداز: سنجش یا ارزیابی چیزی از راه نگاه کردن
• مخلوق: آفریده
• شیء عجاب: برای اشاره به امری شگفت به کار می‌رود
• هراسان: ترسان
• مرد حسابی: مرد کامل
• حرف حسابی: سخن درست
• بدغفلتی: فراموشی بدی
• حسن: خوبی
• حقا: به درستی
• ملتفت: متوجه
• وخامت: بد فرجانی، خطرناک بودن
• استشاره: رای زنی، مشورت، نظرخواهی
• منحصر به فرد: خاص، بی همتا
• کودن: احمق، پخمه
•  در دم: فوراً
• لابد: احتمالا، به احتمال زیاد
• قدر: اندازه
•  ملتفت: متوجه
• مبلغی: مقداری، کمی
• نی پیچ: لوله ای که هنگام کشیدن قلیان، یک سر آن به قلیان متصل است و سر دیگر به دهان
• حلقوم: حلق و گلو
• استیصال: ناچاری، درماندگی
• والله: سوگند به خدا
• عرض کردن: گفتن
• مختارید: اختیار دارید
• پس خواندن: لغو کردن، پس زدن
• ناخوشی: بیماری
• قدغن: ممنوع
• نامعقول: آنچه از روی عقل نیست
• به خرج دادن: انجام دادن
• صدد: قصد
• گرچه: مخفف اگرچه
• وجنات: جمع وجنه، چهره
• نمودار: آشکار 
• معوج: کج
• غیرمترقبه: ناگهانی، غیرمنتظره
• می‌سپارم: سفارش می‌کنم
• نوار:‌ هر چیز که به شکل رشته باریک درآمده
• نو نوار شدن: نو شدن
• کاهدان: انبار کاه
• استدعای عاجزانه:  درخواست همراه با عجز
• دَوری: بشقاب گرد بزرگ
• اندرون: داخل
• اصرار: پافشاری
• مگر: جز، غیر از
• امتناع: خودداری، سر باز زدن از انجام کاری یا قبول کردن سخنی
• تخلف: عمل یا فرایند خلاف کردن
•  حلقه زدن: گرداگرد چیزی را گرفتن
• متانت: پایداری، استواری، سنگینی 
•  فاضل: دارای فضیلت و برتری در دانش
• لایق: شایسته
• مقرره: معین شده
• مسرور: شاد
• معهود: عهد شده، شناخته شده، معمول

 

 

• آسوده: راحت
• ابراز: بیان کردن
•  رضامندی: رضایت، خرسندی
•  حرّافی: پرسخنی، پرحرفی
• لطیفه: گفتار نغز، مطلب نیکو، نکته ای باریک
• بذله: شوخی، لطیفه
• مجلس آرای: آنکه با حضور خود سبب رونق مجلس و شادی یا سرگرمی حاضران آن می‌شود، بزم آرا
• متکلم وحده: شخصی که در جمع تنها کسی باشد که سخن می‌گوید
•  بلامعارض: بی رقیب
• بنا کرد: آغاز کرد
• مرحبا: احسنت، آفرین
• مکرر: تکرار شده
• حضار: حاضرین
• کبّاده: از آلات ورزش زورخانه
• محظوظ: بهره ور
• جبهه: پیشانی
• ای والله: آفرین
• تخلص: نام هنری
• تحقیر: خوارو کوچک شمردن کسی یا چیزی
•  زواید: جمع زاید ، چیزهای اضافی
•  رسوم: رسم ها ، آیین ها
• متروک: ترک شده
•  ادیب: سخن دان
•  استعمال کنم: استفاده کنم
• تصدیق: تأیید
• به جا: مناسب، شایسته
• سزاوار: شایسته
• اثنا: میان
• سرسرا: محوطه ای سقف دار در داخل خانه ها که در ورودی ساختمان به آن باز می‌شود و از آنجا به اتاق ها یا قسمت های دیگر می‌روند.
• عمارت: ساختمان
• هم قطار: هم رتبه یا دارای مقام و موقعیت یکسان
• مخلّفات: جمع مخلّفه، خوردنی‌هایی که به‌عنوان چاشنی به غذای اصلی اضافه شده یا همراه آن خورده می‌شود 
• صرف شدن: خورده شدن
• خادم: خدمتکار
• قاب: بشقاب بزرگ
• فربه: چاق
• برشته: بریان‌شده
• دانگ: یک‌ ششم چیزی به‌ویژه اموال غیرمنقول مانند ملک و زمین
•  شش دانگ: به طور کامل، تمام
• خرخره: گلو، حلقوم
•  یک راست: مستقیماً
• مریض خانه: بیمارستان
• یک سر: مستقیم، فوری
• اندرونی:  خانه و حیاطی که عقب حیاط بیرونی ساخته شده و مخصوص زن و فرزند و سایر افراد خانوادۀ صاحب خانه بود
• تظاهرات: جمع تظاهر، نمایش ها
•  شخیص: بزرگ و ارجمند
• ماسیدن: منجمد شدن، سفت شدن
• محض: به خاطر
• ساطور: کارد بزرگ و آهنی و پهن دسته دار
• وانمود کردن: تظاهر کردن
• یکریز: پی درپی
• در رفتن: خارج شدن
• نیش: دندان نیش
• کلک: آتشدانی از فلز یا سفال
• ساختگی: تصنعی
• بحبوحه: اوج، گیرودار، میان، وسط
• یارو: فلانی، تعبیری عامیانه برای کوچک شمردن کسی
• به مجرد اینکه: به محض اینکه
• کشیده: سیلی
• آب نکشیده: سخت، شدید
•  طنین: بانگ، بازتاب صدا
• نقش بست: نقاشی شد، شکل گرف
• باختن: از دست دادن
• دِ: مخفف دیگر
• ناز شست: پاداش (پیشکشی که نزدیکان پادشاه هنگامی که پادشاه شکاری را می زند به او می دهند.)
• اطوار: ادا، ژست
• هویدا: روشن، آشکار
• تقصیر: کوتاهی
• خوش مشربی: خوش معاشرت و خوش صحبت بودن
• مایحتوی: آنچه درون چیزی است
• شَست: قلاب
• انضمام: ضمیمه کردن
• چلاق: فلج، از کار افتاده 

 

کنایه های درس کباب غاز دوازدهم

• آب به دهان خشک شدن: کنایه از متعجب شدن
• آبروی کسی را ریختن: کنایه از بی اعتباری کردن یا رسوا کردن کسی
• آب نکشیده: کنایه از آبدار و شدید (صدای کشیده آب نکشیده ای طنین انداز گردید)
• آسمان جل: کنایه از فقیر ، بی چیز ، بی خانمان 
• ادا و اطوار: کنایه از افاده و ناز بی جا ، حرکات تصنعی و ساختگی
• از دست کسی ساخته بودن: کنایه از در توانایی او بودن (لابد اینقدرها از دستش ساخته است.)
• از زیر سنگ چیزی را پیدا کردن: کنایه از پیدا کردن یا بدست آوردن آن که یا آنچه یافتن یا آن غیر ممکن یا بسیار دشوار می نماید.
• از عهده چیزی برآمدن: کنایه از آن را به خوبی انجام دادن
• اوقات کسی تلخ بودن: کنایه از خشمگین و آزرده و افسرده بودن
• با زبان بی زبانی گفتن: کنایه از فهماندن مقصود بدون استفاده از بیان صریح
• بدقواره: کنایه از زشت و نامتناسب ، بدترکیب
• برای خالی نبودن عریضه: کنایه از حفظ ظاهر
• برو و برگرد: کنایه از چون و چرا ، شک و تردید
• بنا شد: کنایه از مقرر شد ، معین شد ، قرار گذاشته شد
• بنا کردن به چیزی: کنایه از آن را شروع کردن
• بوقلمون: کنایه از ویژگی آنچه حالت آن زود به زود تغییر می کند ، (ناپایداری منظره فنا و زوال غاز خدا بیامرز مرا به یاد بی ثباتی فلک بوقلمون انداخته بود.)
• به جا: کنایه از مناسب و شایسته (همه حضار یک صدا تصدیق کردند که تخلصی بس به‌جاست)
• به جان چیزی افتادن: کنایه از سخت مشغول شدن به آن.
• بی چشم و رویی: کنایه از گستاخی و وقاحت.
• بی دست و پا: کنایه از بی کفایت و بی عرضه. کسی که از عهده کار بر نمی آید و در انجام آن در می ماند.
• پا افتادن: کنایه از فرصت مناسب پیدا شدن ، ممکن شدن (این بخت ها سال آزگار یک بار برایشان چنین پایی می افتد.)
• پاپی چیزی شدن: کنایه از توجه کردن یا توجه داشتن به آن و دنبال کردن آن به اصرار. (اصلا پاپی می شوند که سگ را بیاور تا حسابش را دستش بدهیم.)
• پای برهنه: کنایه از فقیر و بی چیز .
• پرت و پلا: کنایه از بی ربط و نا معقول
• پشت دست داغ کردن: کنایه از کاری پشیمان شدن و توبه کردن از تکرار آن.
• پیرامون چیزی گشتن: کنایه از به آن مشغول شدن.
• تا خرخره خوردن: کنایه از بیش تر از اندازه خوردن.
• تپیدن: کنایه از بی قراری و اضطراب داشتن.
• تیر از شست رفتن: کنایه از دست دادن فرصت و امکان جبران یک عمل انجام شده. (ولی چون تیری که از شست رفته باز نمی گردد.)
• جان گرفتن: کنایه از نیرو گرفتن
• جلوی کسی در آمدن: کنایه از خوب برداشت کردن. باید در این موقع درست جلویشان در آیی.
• جویده جویده: کنایه از گنگ ، نامفهونم و مقطع ، به طور نامفهوم
• چانه کسی گرم شدن: کنایه از پر حرفی
• چشم بد دور: کنایه از رفع شدن بلای چشم بد
• چشم به چیزی دوختن: کنایه از برای مدت طولانی به آن نگاه کردن
• چشم کسی به چشم دیگری افتادن: کنایه از روبرو شدن آن ها با هم و دیدن همدیگر.
• چند مرده حلاج بودن: کنایه از سنجیدن توانایی و قابلیت کسی در رویارویی با امری یا انجام دادن کاری
• چیزی به شکم کسی بستن: کنایه از گفتن و نسبت دادن چیزی به کسی (با اغراق) (ضمنا یک ریز تعارف و اصرار بود که به شکم آقای استاد می بستم.)
• چیزی را از سر به در کردن: کنایه از به آن فکر نکردن ، فراموش کردن آن.
• چین به صورت انداختن: کنایه ازخشم یا نارضایتی خود را نشان دادن
• حساب کار خود را کردن: کنایه از متوجه شدن و پند گرفتن یا تکلیف خود را دانستن
• حساب کسی را دستش دادن: کنایه از کسی را به سزای عملش رساندن ، تنبیه و مجازات کردن کسی.
• حسابی:
•  ۱- کنایه از محترم ، متشخص و فهمیده و گاهی به طنز و تمسخر برای اعتراض گفته می شود (خاک به سرم مرد حسابی اگر این غاز را برای میهمان های امروز بیاوریم.)
• ۲- کنایه از درست و منطقی (دیدم حرف حسابی است و بد غفلتی شده…
• حق کسی را کف دستش گذاشتن: کنایه از انجام دادن عمل انتقام آمیز نسبت به او به گونه ای که سزاوار آن است.
• حلقه زدن: کنایه از به دور کسی یا چیزی جمع شدن ، گرداگرد و اطراف کسی یا چیزی را گرفتن.
• حمله آوردن: کنایه از به جایی به طرف چیزی به سرعت حرکت کردن برای پیشی گرفتن.
• خاطر کسی جمع شدن: کنایه از مطمئن شدن.
• خاک بر سر ریختن: کنایه از بسیار بیچاره و مضطر شدن و پیدا نشدن راه حل برای مشکل
• خروار: کنایه از مقدار زیاد از هر چیز…
• خط بر چیزی کشیدن: کنایه از صرف نظر کردن از آن
• خم به ابرو نیاوردن: کنایه از آزردگی و ناراحتی خود را آشکار نکردن
• خود را از تک و تا نینداختن: کنایه از خود را نباختن ، ترس و ضعف را به خود راه ندادن و خود را قوی نشان دادن.
• خود را به بیماری زدن: کنایه از وانمود کردن به بیماری.
• خوش زبانی: کنایه از گفتن سخنان شیرین و مهر آمیز.
• چانه اش گرم شدن: کنایه از پر حرفی کردن
• خون سردی: کنایه از آرامش داشتن، بی تفاوتی ، بی اعتنایی.
• دامن از دست رفتن: کنایه از مدهوش و بی قرار و پریشان گشتن. (بوی غاز چنان مستش کند که دامنش از دست برود.)
• در محظور گیر کردن: کنایه از گرفتاری پیدا کردن در مقابل امر ناخوشایند قرار گرفت. (مهمان‌ها سخت در محظور گیر کرده بودند.)
• دست به دامن کسی زدن (شدن): کنایه از او یاری خواستن. (وقتی غاز را روی میز آوردند می‌گویی ای بابا دستم به دامانتان…)
• دستگیر شدن: کنایه از فهمیدن و متوجه شدن… (پوزخندی نمکین زد و گفت خوب دستگیرش شد.)
• دست نخورده: کنایه از چیزی که قبلا از آن استفاده نشده و تغییری نکرده است. (تمام حسن کباب غاز به این است که دست نخورده و سر به مهر روی میز بیاید)
• دست و پا کردن: کنایه از فراهم کردن، پیدا کردن، به دست آوردن.(هر طور شده تا زود است یک غاز دیگر دست و پا کنم. زیر بغلش را بگیرم و برایش کار مناسبی دست و پا کنم.)
• دک و پوز ( تک و پوز): کنایه از ظاهر شخص مخصوصا سر و صورت شخص (قدش درازتر و تک و پوزش کریه تر شده است.)
• دل از عزا در آوردن: کنایه از اینکه پس از مدتی محرومیت، کاملا کامروا و بهره مند شدن از چیزی. (یکی از همین ایام بهار خدمت رسیده از نو دلی از عزا در آوردیم.)
• دماغ سوخته شدن: کنایه از شرمنده شدن، ضایع شدن. (یک لقمه میل بفرمائید که لااقل زحمت آشپز از میان نرود و دماغش نسوزد.)
• دو دل: کنایه از دارای تردید در تصمیم گیری، مردد. (در مقابل تظاهرات شخص شخیصی چون آقای استاد دو دل مانده بودند.)
• دو روی: کنایه از کسی که ظاهر و باطنش تفاوت دارد ، منافق. (والا چه چیزها که با آن زبان به من بی حیای دورو نمی‌گفت.)
• روی کسی را زمین انداختن: کنایه از تقاضای او را رد کردن. (روا نیست بیش از این روی میزبان محترم را زمین انداخت.)
• زدن: کنایه از اتفاقی رخ دادن یک موضوع. (زد و ترفیع رتبه به اسم من در آمد: از اتفاق ترفیع رتبه به اسم من درآمد.)
• زورکی: کنایه از به زحمت ، به سختی
• زیر بغل کسی را گرفتن: کنایه از کمک کردن
• ساختن (شعر، قصیده،…): کنایه از تألیف کردن ، سرودن و نوشتن. (بنا کرد به خواندن قصیده ای که می گفت همین دیروز ساخته است.)
• ساعت شماری کردن: کنایه از انتظار شدید داشتن برای فرارسیدن ساعت یا زمانی خاص. (شکم ها را مدتی است صابون زده اند که کباب غاز بخورند و ساعت شماری می‌کنند.)

• شکم را صابون زدن: کنایه از به خود دلخوشی و امیدواری دادن.

• سر به مهر: کنایه از کامل بودن، دست نخورده بودن (تمام حسن کباب غاز به این است که دست نخورده و سر به مهر روی میز بیاید.)
• سرخم کردن: کنایه از تعظیم و کرنش کردن در برابر کسی. (لهذا صدایش کردم سرش را خم کرده وارد شد.)
• سرخ و سفید شدن: کنایه از خجالت کشیدن  (مصطفی به عادت معهود ابتدا مبلغی سرخ و سفید شد.)
• سر دماغ آمدن: کنایه از سر حال شدن ، به نشاط آمدن. (رفته رفته سر دماغ آمدم.)
• سرسری: کنایه از مقدار بسیارکم (معلوم شد آن قدرها هم نامعقول نیست و نباید زیادسرسری گرفت.)
• سرسوزن: کنایه از مقدار بسیار کم
• سر کسی توی حساب بودن: کنایه از متوجه جزئیات امری بودن و آن را خوب شناختن. (الحمدالله هنوز عقلش به جا و سرش تو ی حساب است.)
• سماق مکیدن: کنایه از بیهوده در انتظار کسی یا چیزی گذراندن، به انتظار کاری بی حاصل وقت گذراندن. (مابقی را نقداً خط بکش و بگذار سماق بمکند.)
• شیوه ای سوار کردن: کنایه از چاره اندیشی کردن،ترتیب دادن. (شیوه ای سوار کرد که امروز مهمان شما دست به غار نزنند.)
• شاخ در آوردن: کنایه از تعجب کردن فراوان، شگفت زده شدن (از این بهانه تراشی‌هایش داشتم شاخ درمی‌آوردم.)
• شست کسی خبردار شدن: کنایه از پی بردن به چیزی، مطلع شدن او از امری (ولی شستش خبردار شده بود)
• شش دانگ: کنایه از تمام، به طور کامل
• صرف کردن: کنایه از خوردن یا نوشیدن (مهمان‌ها بدون تخلف تمام و کمال دور میز حلقه زده در صرف کردن صیغه ی… حالا آش جو و کباب بره و پلو و چلو و مخلفات دیگر صرف شده است.)
• صندوقچه سر کسی بودن: کنایه از رازدار بودن ، سرّ او را حفظ کردن (به منی که چون تویی را صندوقچه  سر خود قرار داده بودم…)
• عقل کسی سرجای خود نبودن: کنایه از کم عقل بودن او
• غلیان درونی: کنایه از جوشش عواطف و احساسات، شور وهیجان (قدری برای به جا آمدن احوال و تسکین غلیان درونی در حیاط قدم زده…)
• غول بی شاخ و دم: کنایه از شخص درشت هیکل و بدقواره (شر این غول بی شاخ ودم را از سر ما بکن)

 

 

• قالب چیزی در آمدن: کنایه از اندازه‌ی آن شدن، مناسب آن شدن (چه حقه ای به کار برده که لباس من این طور قالب تنش درآمده است.)
• قدم نهادن: کنایه از واردشدن (گویی هرگز غازی قدم به عالم وجود ننهاده بود.)
• قنداقی: کنایه از فرد کوچک، کم عقل و بی تجربه (گفتم تو رفقای مرا نمی شناسی بچه قنداقی که نیستند.)
• قید چیزی را زدن: کنایه از صرف نظر کردن از آن
• کاسه و کوزه یکی شدن: کنایه از همخانه شدن (و در اواخر عمر با بنده مألوف بودند و کاسه وکوزه یکی شده بودیم.)
• کار به جای باریک کشیدن: کنایه از به مرحله حساس و بحرانی رسیدن موضوعی (از من همه اصرار بود و ا زمصطفی انکار وعاقبت کار به جایی کشید…)
• کار از دست کسی ساخته بودن:  توانایی رفع مشکلات و موانع  را داشتن. (جز خوش آمدگی‌هایی ساختگی کاری از دستم ساخته نبود.)
• کبادۀ چیزی را کشیدن: کنایه از ادعای چیزی را داشتن ، خود را شایسته ی آن دانستن (یکی از حضار که کباده شعر و ادب می کشید: یکی از حاضرین که ادعای تسلط به شعر و ادبیات داشت)
• کش رفتن: کنایه از دزدیدن، ربودن (راستی راستی تصور کردم دو رأس هندوانه از جایی کش رفته و در آن جا مخفی کرده است.)
• کشمکش: کنایه از دعوا و ستیزه (آقایان دو ساعت تمام کارد و چنگال به دست با یک خروار گوشت…در کشمکش و تلاش بوده اند.)
• کشیده: کنایه از سیلی ، چَک (در را بستم و صدای کشیده‌ی آب نکشیده ای… و باز کشیده ی دیگر نثارش کردم.)
• کلک چیزی را کندن: کنایه از آن را خوردن و تمام کردن (به زبان خودمانی رندان چنان کلکش را کندند.)
• کمرکش: کنایه از میانه ، وسط چیزی (مانند گوشت و استخوان شتر قربانی در کمرکش دوازده حلقوم و کتل و…)
• کیفور شدن: کنایه از خوشی فراوان کردن ، لذت بسیار بردن ، خوشحال شدن (درست کیفور شده بودم که عیالم وارد شد.)
• گردن دراز گشتن: کنایه از علاقه‌مند شدن و حریص شدن به چیزی (مصطفی که با دهن باز و گردن دراز حرف‌های مرا گوش می‌داد.)
• گره به دست کسی باز شدن: کنایه از حل شدن مشکل به کمک او
• گل انداخته: کنایه از برافروخته و سرخ شده (بر روی صورت گل انداخته ی آقای استادی نقش بست.)
• گلی به سرکسی زدن: کنایه از کار مهمی برای کسی انجام دادن، سبب حفظ آبرو و افتخار او شدن (پسر عموی خودت است هر گلی هست به سرخودت بزن)
• گوش شدن: کنایه از با دقت و توجه کامل گوش کردن (همه گوش شده بودند و ایشان زبان)
• مادر مرده: کنایه از قابل ترحم ودل سوزی بودن کسی که دچار مصیبت و یا سختی شده است ، بیچاره ، فلک زده.
• ماسیدن: کنایه از به انجام رسیدن ، به ثمر رسیدن (دیدم توطئه ی ما دارد می ماسد.)
• ماشاء الله: کنایه از تعجب و تحسین یا تمسخر. کنایه ای که برای رفع چشم بد یا برای بیان تعجب و تمسخر گفته می‌شود. (دیدم ماشاءالله چشم بددور آقا واترقیده اند. ماشاء الله هفت قرآن به میان پسر عموی خودت است.)
• مرغ سربریده: کنایه از بسیار بی قرار و نا آرام  مضطرب و پریشان. (چشمش مثل مرغ سربریده مدام در روی میز از این بشقاب به آن بشقاب می دوید.)
• مهار شتر را به سویی کشیدن: کنایه از متمایل کردن کسی یا موضوعی به چیزی (درست دستگیرش نشده بود که مقصود من چیست و مهار شتر را به کدام جانب می‌خواهم بکشم.)
• نارو زدن: کنایه از فریب دادن و کلک زدن (چون تویی را که صندوقچه ی سر خود قرار داده بودم نارو زدی.)
• ناز شست: کنایه از پاداش دادن به کسی که هنرنمایی می‌کند. [اینجا به تمسخر و طنز کنایه از تنبیه کردن] (خیانت کردی و نارو زدی د بگیر که ناز شستت باشد.)
• نثار کردن: کنایه از حواله کردن. (و باز کشیده ی دیگری نثارش کردم.)
• نشخوار کردن: کنایه از تکرار یا یادآوری امری از گذشته (وقتی درست آن را زوایا وخفایای خاطر و مخیله نشخوار کردم.)
• نمک ناشناس: کنایه از آن که خوبی‌های دیگران را نادیده می گیرد، حق نشناس
• نمکین: کنایه از دلنشین ، خوشایند (پوزخند نمکینی زد و گفت خوب دستگیر شد.)
• نوک کسی را چیدن: کنایه از روی کسی را کم کردن و وادشتن او به سکوت و عدم دخالت. (در خوش زبانی و حرافی و بذله و لطیفه نوک جمع را چیده.)
• نو نوار شدن: کنایه از لباس نو پوشیدن (نو نوار که شدی باید سر میز پهلوی خودم بنشینی.)
• واترقیده: کنایه از تنزل کردن، پس رَوی کردن (دیدم ماشاء الله چشم بدور آقا واترقیده اند قدش درازتر و تک و پوزش کریه تر شده است.)
• هفت قرآن به میان: کنایه از دور ماندن از رویدادی ناخوش‌آیند. (گفت به من دخلی ندارد ماشاء الله هفت قرآن به میان پسرعموی خودت است.)
• همراه کردن: کنایه از مشارکت دادن کسی در انجام کاری (به هر شیوه‌ای هست مهمانان دیگر را هم با خودت همراه می‌کنی.)
• هوا دار: کنایه از طرفدار، حمایت‌گر و جانبدار کسی