محاصره اقتصادی قریش و سرانجام عهدنامه تحریم اقتصادی مشرکین چه بود؟

ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – یکی از وقایع تاریخی در تاریخ اسلام، عهدنامه تحریم اقتصادی مشرکین علیه پیامبر و مسلمانان بود. مشرکان این عهدنامه را با هدف تسلیم شدن مسلمانان پیامبر نوشتند و قسم خوردند که تا دم مرگ طبق مفاد آن رفتار کنند. اگر می‌خواهید با این واقعه و اینکه سرانجام عهدنامه تحریم اقتصادی مشرکین چه بود آشنا شوید، با ما همراه باشید.

 

 

عهدنامه تحریم اقتصادی مشرکین علیه مسلمانان

پس از گذشت چند سال از بعثت پیامبر، زمانی که سران قریش متوجه شدند که تمام تلاش‌شان در محدود کردن پیامبر اسلام شکست خورده است و هر روز نیز اسلام گسترش بیشتری می‌یابد،  مجلسی تشکیل دادند و در آن تصمیم گرفتند تا مسلمانان را تحت فشار اقتصادی و اجتماعی قرار دهند. آنان با این کار قصد داشتند تا هم از شمار مسلمانان بکاهند و هم بنی هاشم را که حامی رسول خدا بود وادار کنند تا پیامبر  (ص) را تسلیم آنها کنند.

آنان عهد نامه‌ای آماده و آن را با مفاد زیر امضا کردند و داخل کعبه آویزان کردند و سوگند یاد کردند که قریش، تا دم مرگ مطابق این مفاد در قبال پیامبر و اسلام رفتار کنند:

• هرگونه خرید و فروش با هواداران محمد (ص) تحریم می‌شود.
• ارتباط و معاشرت با آنان ممنوع می‌گردد.
• زن دادن به مسلمانان یا زن گرفتن از آنان ممنوع است.
• پیمان‌نامه فقط در صورتی ملغی خواهد شد که محمد (ص) را برای کشتن به آنان تسلیم کنند.

قوم بنی‌هاشم و در راس آنان ابوطالب وقتی اوضاع را این چنین دیدند، برای حفظ جان پیامبر مجبور شدند که همگی در سال هفتم بعثت پیامبر (ص) به شعب ابی‌طالب که میان کوه ابوقبیس و شعب ابن عامر قرار دارد، بروند؛ چرا که دیگر نمی‌توانستند با کسی مراوده و ارتباطی داشته باشند و نیز در آن صورت بهتر می‌توانستند از جان پیامبر دفاع کنند.

ابوطالب برای اینکار در نقاط مرتفع شعب افرادی برای دیده بانی گماشت تا آنها را از هر گونه پیش آمد با خبر سازند. مسلمانان سه سال از عمر خود را در محاصره اقتصادی و اجتماعی در این مکان به سر بردند.

این دوره یکی از سخت‌ترین دوره‌های زندگی پیامبر و مسلمانان به شمار می‌رود. آنها نمی‌توانستند مایحتاج خود را تهیه کنند، زیرا کسی حاضر به معامله با آنان نبود. قریش کسانی را مامور کرده بود اجازه ندهند کسی برای مسلمین آذوقه ببرد.

کار به جایی رسید که جوانان و مردان با خوردن یک دانه خرما در شبانه روز زندگی می‌کردند. در تمام این مدت، فقط در ماه‌های حرام که امنیت در سرتاسر شبه جزیره حکمفرما بود، بنی هاشم از شعب بیرون آمده و به داد و ستد مختصری مبادرت می‌ورزیدند. پیامبر اسلام نیز فقط در همین ماه‌ها توفیق نشر و پخش آئین خود را داشت.

 

بیشتر بخوانید: زندگینامه پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) از تولد تا رحلت

 

سرانجام عهدنامه تحریم اقتصادی مشرکین چه بود؟

سرانجام وضع مسلمانان و بنی هاشم به حدی رسید که بعضی از سران قریش را تحت تاثیر قرار داد و تصمیم گرفتند که عهد نامه را ملغی سازند. در این مدت پیامبر (ص) و یارانش از محل دارایی‌های حضرت خدیجه روزگار را سپری می‌کردند. گاهی نیز اقوام نزدیکشان، به رغم پیمان‌نامه و بواسطه‌ی ارتباط خونی و خانوادگی، بطور پنهانی به آنجا آذوقه می‌فرستادند. مقاومت پیامبر و یاران او در آن مدت، عرصه را بر قریش تنگ کرد. بطوری که بیشتر آنان که دختر، پسر، نواده‌ یا اقوامی نزدیک در شعب داشتند، در پی بهانه بودند تا آنان را از شعب خارج کنند.

در همین زمان، پیامبر به علم الهی، ابوطالب را از خورده شدن پیمان مشرکین توسط موریانه آگاه کرد. وی نیز به انجمن قریش رفت و گفت: برادرزاده‌ام می‌گوید موریانه پیمان نامه‌ای را که نوشته‌اید خورده و تنها نام خدا را باقی گذاشته؛ ببینید اگر سخن او راست است محاصره ما را بشکنید و اگر دروغ می‌گوید او را به شما خواهم سپرد. چون به سر وقت نامه رفتند دیدند موریانه همه آن را جز نام خدا خورده است. بدین ترتیب پیمان محاصره بنی هاشم شکسته شد و آنان از شعب (دره) ابوطالب بیرون آمدند.

این یکی از معجزات پیامبر بود، زیرا هیچ کس در کعبه را نگشوده بود.

وقتی مشرکان پیمان را بیرون آوردند، مشاهده کردند که موریانه تمام عهد نامه را به جز عنوان «بسمک اللهم» خورده است. مجموع این مسایل سبب شد که تعهد قریش از بین برود و بنی هاشم بار دیگر آزاد شدند. اندکی پس از بیرون آمدن از شعب دو تن از عزیزترین افراد پیامبر یعنی ابوطالب و خدیجه در گذشتند.