ستاره | سرویس مادر و کودک – علیرغم تبلیغات فراوان برای استفاده از وسایلی همچون تلویزیون، موبایل، تبلت و … برای آموزش کودک و حتی قضه گویی و …. پیامدهای تماشای تلویزیون برای نوزادان و کودکان بیشتر منفی است تا مثبت. به خصوص برای کودکان یر دو سال که هنوز قادر به درک نشانه های تصویری تلویزیون و موبایل و تطبیق آن با دنیای بیرونی نیستند. در این مطلب به ارتباط نوزاد و تلویزیون و تاثیر تماشای تلویزیون بر نوزادان و کودکان میپردازیم.
نوزاد و تلویزیون
تماشای تلویزیون برای نوزادان زیر ۲ سال (نظر انجمن اطفال آمریکا) ممنوع است. تماشای تلویزیون قبل از بیست ماهگی برای نوزاد خطرناک است، زیرا موجب از بین رفتن میلیون ها سلول مغزی کودک می شود. مشاهده تلویزیون در کودکان زیر یکسال، موجب تاخیر در رشد گفتاری، مهارتهای حرکتی و رشد اجتماعی کودک میشود. زمانی که نوزادان و کودکان زیر ۲ سال صرف نگاه کردن به تلویزیون می کنند، بقیه کارهای فکری که برای آنها مفید است را انجام نمی دهند.
تاخیر کلامی
کاهش تعامل و ارتباط با دیگران
کاهش ارتباطات نورونی
ارتباط نورونی مغز در سالهای اول زندگی نوزاد بسیار مهم است و هر چه نورونهای بیشتری با هم ارتباط پیدا کنند، ذهن و مغز بیشتر بارور میشود و یادگیری در سالهای بعد بهتر اتفاق میافتد. این ارتباط به ویژه در سالهای اول و دوم تولد و تا ۶ سال اول زندگی بسیار مهم است.
تجربه و تعامل با محیط هر چقدر در کودک بیشتر باشد، ارتباط نورونی مغز بیشتر میشود و ذهن همچون ظرفی قابل انعطاف خواهد شد و گسترش مییابد. اما اگر تجربه و تعامل با محیط کم باشد، ذهن غیرقابل انعطاف میشود. اگر تجربه و تعامل نوزاد فقط به تلویزیون و موبایل و تبلت معطوف شود و زمانی که باید تعامل او با پدر و مادر و اسباببازیهایش بیشتر باشد، این موارد جایگزین شود، ارتباط نورونی از بین رفته و جای آن را حرص و وابستگی کودک به این وسایل میگیرد.
فشار روانی بیش از حد
جالب است بدانید تا حدود ۱۸ ماهگی، مغز کودکان توانایی درک نشانههای روی صفحه تلویزیون و موبایل و ارتباط دادن میان آنها و دنیای واقعی را ندارد. اما تلویزیون به دلیل رنگهای شفاف، حرکت و صدا نوزاد را تحت تاثیر قرار داده و مبهوت خود می کند. مشکل از آنجا نشات میگیرد که پردازش اطلاعات تصاویر تلویزیون و بازیهای رایانه ای، مستلزم آن است که نوزاد در مرحلهای از رشد باشد تا بتواند اطلاعات وارده را پردازش کند، وگرنه دچار یک نوع فشار شناختی میشود که به آن «لود شناختی» میگویند. «لود شناختی» یعنی اطلاعات بیش از حد ظرفیت نوزاد وارد سیستم پردازش اطلاعاتش میشود و در نهایت به او فشار روانی وارد میآورد.
میزان دیدن تلویزیون در کودکان
رسانه تصویری بعد از ۲ سالگی، میتواند برای کودکان مفید باشد، اما تا قبل از آن، تنها یک ابزار درخشان هیپنوتیزم کننده و البته مضر است.
بهتر است از ۲ تا ۶ سالگی تنها روزی نیم ساعت و بعد از آن روزی یک ساعت کودک به تماشای تلویزیون بنشیند. تماشای بیش از حد تلویزیون برای کودکان بالای دو سال نیز باعث عدم فعالیت، تنبلی، چافی، عدم خلاقیت، کاهش قدرت حل مسئله و قدرت تفکر تحلیلی، خشونت و … میشود.
مضرات تماشای تلویزیون در کودکان
با تماشای تلویزیون این فعالیتهای مفید در کودک محدود میشوند:
- جستجو، غربال کردن، تجزیه و تحلیل اطلاعات و سپس استفاده از آن در موقعیتهای روزمره
- تمرین مهارتهای حرکتی، خواه ظریف یا غیر ظریف
- تمرین هماهنگی چشم و دست
- استفاده از بیش از دو حس در یک زمان برای گسترش درک محیط پیرامون
- پرسیدن سوال و دریافت جواب
- کاوشگری و استفاده از کنجکاوی خود
- استفاده از ابتکار عمل یا انگیزه
- پاسخ به چالشها
- قدرت حل مساله
- قدرت تفکر تحلیلی
- استفاده از قدرت تخیل
- تمرین مهارتهای ارتباطی
- تمرین مهارتهای کلامی
- خواندن و نوشتن
- خلاق و سازنده بودن
- توانایی در تمرکز به مدت طولانی، به دلیل حرکت سریع تصاویر در تلویزیون
- رشد تفکر منطقی و متوالی، زیرا در تلویزیون عملیات به طور مداوم در زمان عقب و جلو میرود یا به طور موازی در زمان صورت میگیرد.
سخن آخر
نوزادتان را تا پیش از هجده ماهگی در معرض تماشای تلویزیون، موبایل، تبلت، کامپیوتر قرار ندهید. پس از آن نیز تا شش سالگی روزی نیم ساعت و سپس روزی یک ساعت اجازه تماشای تلویزیون و بازی با موبایل و تبلت به کودک بدهید. هنگام بازی با وسایل الکترونیکی یا تماشای تلویزیون، خودتان نیز با کودک همراه شوید و با او تعامل کنید تا روند یادگیری و روابط او کاهش نداشته باشد. در پایان پیشنهاد میکنیم فواید تماشای تلویزیون توسط کودکان را نیز در ستاره بخوانید و تحربیات، نظرات و پرسشهای خود را با ما در میان بگذارید.