حکم قمه زنی از نظر مراجع تقلید چیست؟

ستاره | سرویس مذهبی – قمه زنی یکی از شیوه‌های سنتی عزاداری در ایام محرم است. در این روش عزاداری فرد با زدن قمه یا هر شی تیزی و برنده‌ای بر سر خود باعث خارج شدن خون از آن ناحیه می‌شود. مقاله حاضر به بررسی نظر مراجع تقلید درباره حکم قمه زنی پرداخته است.

حکم قمه زنی از نظر مراجع تقلید

امام خمینی

• حکم قمه زنی: اگر ضرر نداشته باشد، مانع ندارد؛ ولی در این زمان انجام نشود.

آیت الله خامنه ای

• حکم قمه زنی: هر کاری که برای انسان ضرر داشته و یا باعث وهن دین و مذهب شود، حرام است و مؤمنین باید از آن اجتناب کنند.
  قمه زنی علاوه بر اینکه عرفاً از مظاهر حزن و اندوه شمرده نمی‌شود و در زمان ائمه (ع) و پس از آن نیز سابقه ندارد و تأییدی از ائمه معصومین (ع) نیز در مورد آن – نه به شکل عام و نه به شکل خاص – نشده است، در حال حاضر وهن مذهب شمرده می‌شود و جایز نیست.

آیت الله فاضل لنکرانی

• حکم قمه زنی: چون از نظر مخالفین هیچ توجیهی ندارد، بلکه نتیجه منفی هم دارد؛ لذا لازم است شیعیان علاقه‌مند به مکتب حضرت امام حسین (ع) از آن خودداری کنند.
• با توجه به گرایشی که نسبت به اسلام و تشیع بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در اکثر نقاط جهان پیدا شده و ایران اسلامی به عنوان امّ القرای جهان اسلام شناخته می‌شود و اعمال و رفتار ملت ایران به عنوان الگو و بیانگر اسلام مطرح است لازم است در رابطه با مسائل سوگواری و عزاداری سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) به گونه‌ای عمل شود که موجب گرایش بیشتر و علاقه مندی شدیدتر به آن حضرت و هدف مقدس وی گردد. پیداست در این شرایط قمه زدن چنین نقشی ندارد و دشمنان اهل بیت (ع) از آن سوء استفاده می‌نمایند و آن را علیه مذهب به کار می‌برند؛ لذا مناسب است شیعیان علاقه‌مند به مکتب امام حسین (ع) از آن خودداری نمایند و چنانچه در این مورد نذری وجود داشته باشد نذر واجد شرایط صحت و انعقاد نیست.

آیت الله نوری همدانی

• حکم قمه زنی: اشکال دارد.

آیت الله مکارم شیرازی

• حکم قمه زنی: بر مسلمانان واجب است از چیز‌هایی که سبب وهن مذهب است، خودداری کنند.

آیت الله تبریزی

• حکم قمه زنی: باید طوری باشد که باعث وهن شیعه نباشد.
• قمه زنی در حد نفسه مانعی ندارد و لکن سزاوار است برای مؤمنین که در مقام حزن و اندوه بر سیدالشهداء (ع) مظهر مناسب تری را اختیار کند و آن مظهر مختلف به اختلاف کشور‌ها و شهرها، والله العالم.

آیت الله صانعی

• حکم قمه زنی: برپایی مجالس و اقامه عزاداری خامس آل عبا (ع) از قبیل: روضه خوانی و وعظ و سینه زنی و عزاداری سنتی از افضل اعمال است و موجب اجر و مزد اخروی فراوان است، لیکن باید توجه داشت که دشمن، همه اعمال ما را مستقیماً با مقارن قرار دادن با اعمال دیگران، مورد حمله قرار می‌دهد و غرضش حمله به مذهب یا اسلام است و با عقبگرد ما از مواضع عملی اسلامی، ما را رها نکرده، بلکه حمله را زیادتر و زیادتر نموده تا آنکه ما را از همه اعمال و فرایض و شعایر و تبلیغاتمان باز دارد.  به حول و قوه الهی و با بیداری امثال شما مسلمانان و بهانه به دست دشمن ندادن و حفظ عزت و عظمت اسلامی هر روز بر شکست آنان اضافه خواهد شد و تبلیغات آن‌ها به جایی نخواهد رسید، که: «الاسلام یعلو و لا یعلی علیه شیء».

آیت الله مظاهری

• لطمه زدن به خود به صورت‌های متفاوت چه حکمی دارد؟ (روی کندن و سینه زدن به صورتی که زخم یا کبود شود) 
• این گونه اعمال با تنزه عزاداری ها، سازگاری ندارد و امید است با تذکر و تنبه به طور کامل متروک شود.

آیت الله بهجت

• حکم قمه زنی: اگر ضرر و مفسده‌ای نداشته باشد، فی نفسه اشکال ندارد.

آیت الله خوئی

• اگر قمه زنی و زنجیر زنی با قلاب‌های فلزی که در ماه محرم انجام می‌گیرد، منجر به ضرر و زیان قابل توجهی شده و یا هتک، تمخسر و توهین به دین و مذهب را به دنبال آورد، جایز نیست.

شیخ محمداسحاق فیاض کابلی

• زنجیر زدن و قمه زدن مانعی ندارد در صورتی که ضرر (زیاد) معتنابه نداشته باشد.

حکم قمه زنی مخفی

• چون در زمان حاضر موجب وهن و بدنامی مذهب می‌شود، بنابراین در هیچ حالتی جایز نیست.

• قمه زدن پنهانی اشکال ندارد لکن در ملاء عام در شرایط فعلی بهتر است از آن اجتناب شود، زیرا رسانه‌های استکباری مترصد فرصت اند تا علیه تشیع تبلیغات سوء کنند و چهره شیعه را در دنیا مُشَّوَهْ جلوه دهند.

• عزاداری نباید باعث آسیب به بدن شود.

حکم مرگ بر اثر قمه زنی

• اگر این عمل عادتاً منجر به فوت نمی‌شود، حکم خودکشی ندارد؛ ولی اگر از همان ابتدا خوف خطر جانی برای او وجود داشته و در عین حال این کار را انجام داده و منجر به فوت وی شده است، حکم خودکشی را دارد.

حکم خون لطمه زنی

• خون انسان در هر صورت نجس است.

حکم نذر قمه زنی

• عزاداری سیدالشهدا (ع) از افضل قربات است؛ ولی باید از انجام اعمالی که موجب ضرر به بدن یا وهن مذهب می‌شود اجتناب کنید؛ و چنین نذری لازم الوفا نیست.
• پدر و مادری نذر می‌کنند که اگر خدا به آنان فرزند پسر بدهد روز عاشورا بر سر او تیغ بزنند. آیا با توجه به اینکه انجام این گونه اعمال باعث وهن شیعه و عزاداری سیدالشهدا (ع) و موجب سوء استفاده دشمنان اسلام می‌گردد عمل به این نذر واجب است؟

• این نذر صحیح نیست؛ چون در نذر، رجحان عمل شرط است و این عمل با توجه به اینکه بهانه‌ای به دست دشمنان اسلام برای زیر سؤال بردن کل مسائل سوگواری خامس آل عبا (ع) که از افضل قربات است می‌دهد، خالی از اشکال نیست و بر فرض رجحان این عمل، نذر درباره دیگری کردن صحیح نیست.

توصیه به قمه زنی در قدیم

اخیراً دو عدد سی دی به دستم رسیده که در آن از قول تعدادی از مجتهدین به قمه زنی توصیه شده است. نظر حضرتعالی در این خصوص چیست؟

• هرگاه بزرگان پیشین که چنین فتوایی داده اند، شرایط این زمان را می‌دیدند که مسئله قمه زنی مانع پیشرفت تشیع در دنیا شده است، حتماً فتوا به منع آن می‌دادند؛ زیرا شرایط فتوا در زمان‌ها مختلف است و متأسفانه بعضی از نسبت‌ها اخیراً خلاف واقع از آب در می‌آید.

حکم تبرک با خون قمه زنی

• این سخنان پایه و اساسی ندارد و سزاوار است عزاداری به صورتی باشد که باعث هتک دین و مقدسات نشود.