ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – شاید با نگاه به یک درخت با خود فکر کنید که چطور ممکن است یک چیز به این سختی به یک مادهی ظریف و نازک مانند کاغذ تبدیل شود! اولین نسخهی کاغذ «پاپیروس» نام داشت که توسط مصریان باستان از نی تهیه میشود. سپس یک چینی به نام «کای لون» در قرن دوم کاغذی از جنس پوست درخت و تور ماهیگیری قدیمی تولید کرد. سپس در اواخر قرن هشتم کاغذسازی به کمک چوب در جهان اسلام رواج یافت و به مرور به سمت غرب توسعه یافت به طوریکه در پایان قرن شانزدهم سرتاسر اروپا دارای کارخانههای کاغذسازی بودند.
امروزه کاغذ چه در یک کارخانهی مدرن تولید شود چه به صورت دستی، از منابع مختلفی از جمله پارچه یا الیاف سلولوزی گیاهان و به ویژه درختان درست میشود. اگر به این موضوع و روند تولید کاغذ علاقهمند هستید ادامهی این مقاله را از دست ندهید؛ ما در این مطلب به شما خواهیم گفت که چگونه میتوان چوب را به کاغذ تبدیل کرد.
چگونه می توان چوب را به کاغذ تبدیل کرد؟
طی یک تحقیق درباره چگونگی تبدیل چوب به کاغذ، اینگونه متوجه شدیم که روند کار تبدیل چوب به کاغذ با چوب خام آغاز میشود که از الیافی به نام «سلولز» تشکیل شده است. الیاف سلولز با یک چسب طبیعی به نامه «لیگنین» به هم چسبیدهاند. زمانیکه لیگنین از بین میرود، الیاف سلولز از هم جدا شده و میتوان با سازماندهی دوبارهی آنها، کاغذ تولید کرد.
علاوه بر چوب تنهی درخت، کاغذ را میتوان از انواع دیگر الیاف گیاهی مانند پنبه، کتان، بامبو یا کنف تهیه کرد. به عنوان مثال از الیاف پنبه اغلب برای تولید کاغذ اسکناس استفاده میشود. اگرچه حدود ۹۵ درصد از کاغذهای جهان با استفاده از چوب تهیه میشوند. برای تبدیل چوب به کاغذ، ابتدا باید چوب خام به «خمیر کاغذ» تبدیل شود. خمیر کاغذ یک ترکیب آبکی از الیاف سلولز چوب، لیگنین، آب و مواد شیمیایی استفاده شده در طی فرایند خمیر انداختن است.
بیشتر بخوانید:کاربردهای کاغذ؛ کاربرد کاغذ در عکاسی، بانک، دانش آموز، خیاط، مرغداری، قنادی، …
چوب را میتوان به دو روش مختلف به خمیر کاغذ تبدیل کرد:
۱. خمیرمایه مکانیکی که شامل استفاده از ماشینآلات برای خرد کردن تراشههای چوب و تبدیل آن به خمیر است. در نتیجهی این فرایند خمیر حاصل شده لیگنین بیشتری در خود حفظ میکند و الیاف کوتاه تولید شده از این طریق کاغذی شکل میدهند که مقاومت کمی دارد و اغلب برای روزنامه، دفترچه تلفن یا انواع دیگر کاغذهای کم کیفیت استفاده میشود.
۲. خمیر مایه شیمیایی. اما روش متداول امروزی شامل استفاده از خمیر مایه شیمیایی است که به آن «کرافت» نیز گفته میشود. در این فرایند از مواد شیمیایی برای جداکردن لیگنین از الیاف سلولز استفاده میشود و در نتیجه مخلوطی از خمیر کاغذ بدست میآید که کاغذ مقاومتری تولید میکند.
بسته به نوع کاغذ مورد نظر، ممکن است لازم باشد که از مواد و فرایندهای خاصی برای تولید کاغذی سفیدتر در خمیر استفاده شود. تولید کنندگان کاغذ از مواد شیمیایی مختلفی برای تولید کاغذ به رنگهای مختف استفاده میکنند.
هنگامی که خمیر کاغذ ماده شد، برای تولید کاغذ از فرایندی کاملا مشابه به روشی که برای اولین بار توسط چینیان باستان بیش از ۱۹۰۰ سال پیش به کار رفت، استفاده میشود. از آنجا که مخلوط خمیر مایه کاغذ بسیار آبکی است (گاهی تا ۹۹ درصد آن آب است)، فیبرهای سلولز باید ازمخلوط جدا شوند.
ماشینهای عظیمالجثهای خمیر کاغذ را روی صفحهای مشبک و متحرک اسپری میکنند تا یک لایهی حصیری شکل بگیرد. سپس این لایه چندین فرایند را برای خشک شدن طی میکند. در نهایت، این حصیر از زیر غلطکهای گرم شده عبور داده میشود تا آب باقیمانده نیز خارج شود و سپس آن را به رولهای کاغذی فشرده تبدیل میکنند.
در خانه کاغذ درست کنید
شما میتوانید به کمک لوازم بسیار ساده موجود در خانه کاغذ بسازید. برای اینکار مقداری کاغذ روزنامه یا کاغذ باطله را خرد کنید و آنها را به مدت یک ربع درون آب گرم بریزید. این ترکیب را هم بزنید تا یک خمیر یکدست حاصل شود. بعد مانند آنچه در کارخانهها رخ میدهد، باید این خمیر را از آبکش عبور دهید تا آب اضافی خمیر مایه گرفته شود. در نهایت این خمیر را روی یک لایه پلاستیک ریخته و به کمک وردنه آن را خوب صاف کنید و در مقابل گرمای آفتاب بگذارید تا خشک شود.
چینیهاى باستان، به همین روش از پوست درخت توت کاغذ میساختند. ایرانیها کاغذ سازى را از چینیها آموختند و براى این که روى کاغذ بهتر بتوانند بنویسند، هر دو سطح آن را با نشاسته میپوشاندند. شما نیز میتوانید به خمیر کاغذ خود کمى نشاسته بزنید تا کاغذ بهترى داشته باشید.
سخن پایانی
تعداد درختان و سایر پوششهای گیاهی که برای تهیه کاغذ به کار میروند بسیار زیاد است. اگرچه شرکتهای تولید کاغذ ادعا میکنند که با قطع هر درخت یک درخت جوان میکارند، دوستداران محیط زیست میگویند این کار کمک چندانی به طبعیت نخواهد کرد و یک نهال جدید نمیتوان جایگزین درختان تنومند قطع شده باشد؛ بنابراین حال که با چگونگی تبدیل چوب به کاغذ آشنا شدید، بهتر است با نگاهی تازه در مصرف کاغذ حداکثر صرفهجویی را به عمل آورید و سعی کنید کاغذهای باطلهی خود را بازیافت کنید.
به نظر شما چگونه میتوان مصرف کاغذ را به حداقل رساند؟