غزل شماره ۳۹۰ حافظ: افسر سلطان گل پیدا شد از طرف چمن

معنی و تفسیر غزل شماره ۳۹۰ حافظ

افسر سلطان گل پیدا شد از طرف چمن
مقدمش یا رب مبارک باد بر سرو و سمن

تاج شهریار گل از گوشه گلزار نمودار شد؛ آمدنش بر سرو و سمن مبارک باشد.

خوش به جای خویشتن بود این نشست خسروی
تا نشیند هر کسی اکنون به جای خویشتن

این نشست شاهانه به‌جا و به‌مورد بود تا بعد از این هر کسی سر جای خود بنشیند.

خاتم جم را بشارت ده به حسن خاتمت
کاسم اعظم کرد از او کوتاه دست اهرمن

به انگشتری سلیمان مژده بده که ماجرای ربوده شدن توسط دیو به خوبی و خوشی پایان یافت، زیرا اسم اعظم حک شده بر نگین انگشتری، دست دیو را از آن کوتاه کرد.

تا ابد معمور باد این خانه کز خاک درش
هر نفس با بوی رحمان می‌وزد باد یمن

این سرا تا همیشه آبادان باشد که هر لحظه از خاک درگاه آن باد یمن با خود بوی رحمان می‌آورد.

شوکت پور پشنگ و تیغ عالمگیر او
در همه شهنامه‌ها شد داستان انجمن

جاه و جلال افراسیاب فرزند پَشَنگ و شمشیر جهانگیر او در شاهنامه‌ها نوشته و نطق مجالس شد.

خنگ چوگانی چرخت رام شد در زیر زین
شهسوارا چون به میدان آمدی گویی بزن‌

ای شهسوار، اکنون که اسب تندپوی چوگان‌بازی فلک، رام تو شد و به میدان آمدی، گویی بزن.

جویبار ملک را آب روان شمشیر توست
تو درخت عدل بنشان بیخ بدخواهان بکن

شمشیر آبدار تو در حکم آب روان جویبار کشور است؛ درخت عدالت بنشان و ریشه بدخواهان را از جا درآور.

بعد از این نشکفت اگر با نکهت خلق خوشت
خیزد از صحرای ایذج نافه مشک ختن

از این پس جای هیچ‌گونه شگفتی نیست اگر از صحرای ایذه به سبب نسیم بوی خوش تو که از آنجا می‌وزد بوی نافه ختن برخیزد.

گوشه‌گیران انتظار جلوه خوش می‌کنند
برشکن طرف کلاه و برقع از رخ برفکن

گوشه‌نشینان، انتظار ظهور و نمایش خوبی از تو دارند؛ کلاه را به شیوه دلاوران بر سر نهاده و چهره مردانگی‌ات را از زیر روپوش نمودار ساز.

مشورت با عقل کردم گفت حافظ می‌ بنوش
ساقیا می‌ ده به قول مستشار مؤتمن

با عقل صلاح‌اندیشی کردم، گفت: ای حافظ، باده بنوش.‌ ای ساقی، بنا به گفته این رایزن مورد اعتماد شراب بده.

ای صبا بر ساقی بزم اتابک عرضه دار
تا از آن جام زرافشان جرعه‌ای بخشد به من‌