مزه دار کردن انواع غذاها هنری است که سرآشپزهای حرفهای میتوانند آن را به خوبی انجام دهند. این هنر به وسیله ابزاری به نام ادویهجات انجام میشود. اینکه چه ادویهای با کدام ماده غذایی تطبیق داشته و نتیجه نهایی آن چه طعمی خواهد داشت کاملا وابسته به نوع انتخاب سر آشپز است.
ادویهجات دارای لیست بلند بالایی هستند که هر کدام علاوه بر خواص گوناگون، مزههای متفاوتی دارند. برخی از آن ها نیز مانند ادویه گوشت ترکیبی از چند ادویه هستند. در ادامه با لیست کامل ادویهجات مخصوص آشپزی همراه ستاره باشید.
لیست ادویه جات لازم در خانه
۱. آنقوزه (آنغوزه)
گیاه انغوزه بومی بیابانهای خشک ایران و کوههای افغانستان است. آنغوزه از دیرباز به عنوان طعم دار کردن و گیاهان دارویی استفاده می شده است این گیاه هنوز هم گاهی در گیاه درمانی های مدرن مورد استفاده قرار می گیرد که به ویژه در درمان هیستری، برخی شرایط عصبی، برونشیت، آسم و سیاه سرفه بسیار ارزشمند است.
۲. آویشن
آویشن نه تنها یکی از ادویههای محبوب در آشپزی امروزی است، استفاده از آن به عنوان دارویی شفابخش و ضامن سلامت، تاریخچهای بسیار طولانی دارد. آویشن بهطور کلی در بهبود وضعیت سیستم ایمنی، دستگاههای تنفسی، گوارشی، عصبی و بخشهای دیگر بدن تأثیر بسیاری دارد. زمانی که پای سلامتی به میان میآید، این گیاه مانند یک موتورخانهی قوی عمل میکند.
۳. انیسون
انیسون که به نام بادیان رومی هم شناخته میشود، گیاهی دارویی با دانه های معطر شبیه رازیانه است که به کاهش قند خون در افراد دیابتی کمک می کند، زخم معده را درمان کرده و باعث بهبود علائم یائسگی می شود.
۴. برگ بو
برگ بو به صورت درختچه و درخت یافت میشود. معمولاً در تمام فصول سال سبز است و طول درختهای آن به ده متر هم میرسد. در بسیاری از مکانها برای تزیین باغها استفاده میشود، اما استفادهی اصلی آن در آشپزی و به عنوان داروی گیاهی است.
۵. پاپریکا
پاپریکا چهارمین ادویه رایج مصرفی در جهان است و می توان آن را درست در کنار نمک و فلفل در بیشتر کابینت های آشپزخانه یافت. طعم آن می تواند از شیرین تا گرم (تند) متفاوت باشد. این ادویه از فلفل های خاکی و خشک و به طور دقیق از گونه های Annum Capsicum تهیه می شود. اگر میخواهید با طرز تهیه پودر پاپریکا (دودی در فر و ساده بدون فر) آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم آن را در ستاره مطالعه کنید.
۶. تخم شنبلیله
تخم شنبلیله دانه های مکعب مستطیلی شکل بسیار سخت با سطحی چروکیده به رنگ زرد حنایی با بویی کاملا مشخص و طعمی نسبتا تلخ است که از گیاه شنبلیله بدست می آید. تخم شنبلیله کاهنده قند خون است و موجب تسکین علائم دیابت مانند پرنوشی و پر ادراری میشود.
۷. تخم شوید
میوه گیاه شوید که دانه یا تخم شوید نیز گفته میشود، علاوه بر مصارف تغذیه ای، برای مصارف دارویی و درمانی نیز کاربرد دارد. خواص تخم شوید در درمان بیماری های مختلف دستگاه گوارش نظیر سوء هاضمه، ورم و زخم معده کاربرد دارد.
۸. تخم گشنیز
تخم گشنیز که با نام دانه گشنیز هم شناخته می شود به عنوان یک ادویه با عطر قوی در آشپری استفاده میشود. تخم گشنیز سرشار از مواد مغذی زیادی است که برای سلامتی انسان از جمله کالری ، فیبر ، پروتئین ، کلسترول و… مهم است.
۹. تمر هندی
تمبر هندی، نوعی میوهٔ مناطق گرمسیری است. در سراسر دنیا، از این میوه برای تهیهٔ غذاهای مختلفی استفاده میکنند و خواص دارویی فراوانی دارد.
۱۰. جوز هندی
جوز هندی تخم سخت و خوشبوی درخت جوز بویا است که معمولا به صورت پودر و به عنوان ادویه استفاده می شود و مصرف آن در مناطق گرمسیری بسیار رایج است. عطر و بوی تند و مطبوع جوز هندی ، آن را به یکی از طعم دهنده ها و ادویه های پر مصرف تبدیل کرده است .
← لیست ادویه جات لازم و ضروری در خانه →
۱۱. خردل
خردل نوعی ادویه است که از دانههای گیاه خردل بدست میآید. گیاههای خردل دارای گونههای مختلفی است، اما بطور کلی در دو نوع اصلی براسیکا و سیناپیس قرار گرفته میشوند. دانههای خردل دانههایی کوچک و کروی هستند که از انواع گیاه خردل بدست میآیند. این دانهها معمولاً ۱ یا ۲ میلیمتر قطر دارند. این دانهها ممکن است به رنگ سفید متمایل به زرد تا سیاه باشند. این دانهها ادویهای مهم در بسیاری از غذاهای محلی محسوب میشوند. دانههای خردل میتواند از ۳ گونه گیاه خردل شامل خردل سیاه، خردل هندی قهوهای و خردل سفید بدست آید.
۱۲. خولنجان (خسرودارو)
با نامهای گوناگونی، چون به نام به ترکی غرغات و به هندی کلیجن و کلاجن و قولنجان نامیده شده و در استان هایی، چون فارس و خوزستان به نام خسرو دارو در تهران به نام ریشه جوز و یا همان خسرودار معروف بوده، اما ربطی به جوز یا دارو نخواهد داشت و ریشهای است تکههای کوچک هیزم، با پوست سرخ تیره و مغز ان به رنگ نخودی و عطر آن به زنجبیل نزدیک بوده و خسرودار در ترکیب ادویه به کار رفته و انداختن ان به اندازه یک تکه خسرودار درسته در دیگ، در گرفتن بوی زخم گوشت و سیرابی و پاچه و مانند اینها موثر بوده و این گیاه بومی آسیایی است
۱۳. دارچین
نوعی ادویه است. درختچه دارچین درختی است کوچک، همیشه سبز، به ارتفاع ۵ تا ۷ متر که از تمام قسمتهای آن بویی مطبوع استشمام میشود. گلهای آن در فاصله ماههای بهمن تا اوایل فروردین ظاهر میشود. برگ این درخت سبز سیر و دارای گلهایی به رنگ سفید است. دارچین بومی سریلانکا و جنوب هند است و پوست درختچه آن بعنوان ادویه بکار میرود.
۱۴. رازیانه
گیاهی است گلدار از راسته آپیالس، از تیره چتریان از سرده رازیانهها. این گیاه سرشار از ترکیباتی مشابه هورمون زنانه استروژن است و طبیعتی گرم دارد. رازیانه بومی جنوب غربی آسیا و جنوب اروپا بویژه بخش مدیترانهای است.
۱۵. زردچوبه
نوعی گیاه و ادویهای است که از آن گیاه تهیه میشود. زردچوبه از رده زنجبیلوارها، راسته زنجبیلها، تیره زنجبیلیان، گونه زردچوبهایها است. پودر زردچوبه به رنگ زرد تیرهاست که یکی از پرکاربردترین ادویه به شمار میرود. رویشگاه اصلی این گیاه هند است و قسمت اصلی ادویه معروف کاری را که در بسیاری از غذاهای هندی به کار میرود، تشکیل میدهد.
۱۶. زرشک معمولی
درختچهای است از سرده زرشک است، و میوههای خوراکی، اما به شدت اسیدی تولید میکند که مردم بسیاری از کشورها آن را به عنوان میوهای ترش و تازه میخورند. این گیاه بومی مرکز و جنوب اروپا، شمالغرب آفریقا و غرب آسیا است؛ همچنین به اروپای شمالی، از جمله جزایر بریتانیا، اسکاندیناوی و آمریکای شمالیهم عادت کرده و در آنجا بومی شده است.
← لیست ادویه جات لازم و ضروری در خانه →
۱۷. زعفران
زعفران، که به ادویه طلایی نیز معروف است؛ سالهاست که به غذاهای ما طعم و رنگ و بوی خاصی میبخشد. تحقیقات نشان داده که این ادویه گران قیمت می تواند به عنوان آنتی اکسیدان به بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک کند و سطح انرژی را بالا ببرد.
۱۸. زنجبیل (زنجفیل)
زنجبیل نوعی ادویه از ریشه گیاهان Zingiber officinale است. عموما در آشپزی در بسیاری از غذاهای آسیایی، دارو های گیاهی و خاورمیانه به کار می رود زنجبیل از شاخه کورکومین است این روش عموما برای درمان مشکلات روده و معده مفید و غذایی عالی برای افرادی که رژیم بدون لکتین دارند محسوب میشود.
۱۹. زیره
دانهای معطر و ضدنفخ است که در آشپزی و پزشکی کاربرد دارد و در دو نوع زیره سبز و زیره سیاه وجود دارد که دومی به «زیره ایرانی» معروف است. دانههای زیره با چوب، کوبیده میشود. این دانه به صورت خودرو در افغانستان، ایران، ازبکستان، تاجیکستان، ترکیه، مراکش، مصر، هند، کوبا، سوریه، مکزیک و شیلی رشد میکند.
۲۰. زیره سبز
یک گیاه گلدار از خانواده چتریان و گیاه بومی شرق مدیترانه تا هند است. از دانههای آن در غذاهای بسیاری استفاده میکنند. زیره عضوی از خانواده جعفری است. گیاه آن میتواند تا ۳۰-۵۰ سانتی متر رشد کند و گلهایی سفید و صورتی دارد و طول برگهایش به ۵-۱۰ سانتی متر میرسد.
۲۱. سماق
سماق یا سماک درختچه ای است کوهستانی که میوههای خوشهای دارد. رنگ میوه ی آن قرمز و قهوهای است و طعم آن گس است، ولی پس از رسیدن ترش می شود. میوه ی آن پس از کوبیدن به عنوان چاشنی، همراه با غذاهایی مانند کباب استفاده میشود.
۲۲. سیاهدانه (شونیز)
گیاهی یکساله و گلدار و بومی جنوب غربی آسیا است. در ایران این گیاه بهویژه در اراک و اصفهان به فراوانی میروید. از دانهٔ این گیاه به عنوان دارو استفاده میشود. سیاه دانه از راستهٔ گلهای ساعت و تیرهٔ آلالگان است. دانهاش دارای اثر قاعدهآور، ضد کرم، ضد باکتری، مسهل و زیادکننده ترشحات شیر است. سیاهدانه مزهای تلخ و ادویهای دارد با کمی تهمزهٔ توت فرنگی.
۲۳. فلفل بهار
دانه معطری است به اندازه نخود و به رنگ قهوهای تیره که درخت آن در مناطق گرمسیری میروید. فلفل بهار بر خلاف آنچه از اسمش بر میآید تند نیست و عطر آن به میخک و جوز بویا و دارچین شباهت دارد. به همین دلیل در زبان انگلیسی آن را All spice یعنی همه ادویه مینامند ولی این به این معنی نیست که مخلوطی از آن سه ادویه میتواند جانشین فلفل بهار شود.
۲۴. فلفل سفید
درختچهای بالا روندهای است که به حالت خودرو و وحشی در مناطق مختلف هند میروید. گلهای آن سفید و به صورت سنبله و میوه آن گرد و کوچکتر از نخود، ابتدا به رنگ سبز و پس از رسیدن به رنگ قرمز تیره در میآید و به شکل خوشهای از ساقه آویزان میشود. برای به دست آوردن فلفل سفید، دانهها هنگام برداشت باید کاملا رسیده و به رنگ کبود متمایل به قرمز تیره باشند. دانهها را در آب قرار میدهند تا خیس بخورند. سپس تنها مغز دانهها باقی میمانند که در جریان خشک شدن رنگ سفید متمایل به زرد پیدا میکنند.
← لیست ادویه جات لازم و ضروری در خانه →
۲۵. فلفل سیاه
میوههای خشک شده تیره رنگ گیاه فلفل است. گیاه فلفل بومی جنوب هند است. فلفل سیاه گیاه رونده گل دهندهای از خانواده Piperaceae، که برای میوه آن کشت میشود، که معمولاً به صورت خشک به عنوان ادویه و چاشنی استفاده میشود.
۲۶. فلفل تند
میوه گیاهی از سرده فلفل دلمهای است که عضوی از خانواده بادنجانیان است. فلفل قرمز از قاره آمریکا میآید. بعد از کشف امریکا توسط کریستف کلمب و مبادله همه جانبه بین قاره ها، مبادله کلمبی، تیپهای گوناگونی از فلفل تند در سراسر دنیا برای استفاده خوراکی و پزشکی پرورش پیدا کرد. فلفل قرمز و فلفل هابانرو از انواع این فلفل هستند.
۲۷. کاری
ادویه «کاری» در واقع ترکیبی از چند ادویه است که در آشپزی هندی کاربرد دارد و نماد غذاهای این کشور است. البته نوعی برگ خوراکی با این نام نیز در آشپزی سریلانکا و جنوب هند استفاده میشود که متفاوت از ادویه کاری است.
زردچوبه و زنجبیل عامل رنگ کهربایی آن است و همراه با زیره، هل، دانههای گشنیز و شنبلیله، فلفل و خردل طعم بسیار مطبوعی پیدا میکند که رنگ آن با توجه به میزان ترکیبات اولیه از زرد کمرنگ تا سبز متغیر است.
۲۸. کنجد
دانههای کنجد جزو باستانیترین خوراکیهای روی کرهی زمین هستند. در واقع گیاه کنجد کُهنترین گیاهی است که بهخاطر دانهها و روغنش کشت میشود. کنجد در فرهنگ سرزمینهای شرقی، مدیترانهای و آفریقایی، ارزش بالایی دارد و هزاران سال است که برای خوشطعم کردن غذا، تهیهی روغن و تقویت و سلامت پوست از آن استفاده میشود.
۲۹. گرم مَصالح (گراماسالا)
گونهای طعمدهنده غذاست که از ادویهجات برشته شده و سائیده شده درست میشود و در آشپزی هندی و آشپزی پاکستانی و آشپزی بلوچی کاربرد دارد. اما ذائقه و طعم متفاوتی دارند. ادویه گرم مصالحه هندیها تلخ مزه و تند است. ادویه گرم مصالحه پاکستانیها تند است ولی تلخ نیست و بوی تندی ندارد. ادویه گرم مصالحه بلوچی طعم و بوی ملایمی دارد.
۳۰. گُلپَر
گیاهی گلدار، علفی و چندساله از تیرهٔ چتریان است. این گیاه بومی ایران است و در ناحیههای نمناک کوهستانی ایران و مناطق پیرامونی میروید. همهٔ گونههای سردهٔ گلپران معطر هستند و برخی گونهها در آشپزی ایرانی به عنوان ادویه کاربرد دارند. گونههای دیگری از گلپر در صنعت داروسازی کاربرد دارد.
۳۱. گلرنگ
گل رنگ که در بعضی از استانهای جنوبی مانند کرمان گل خشت نیز نامیده میشود بومی ایران است و در حال حاضر در بیشتر نقاط دنیا کشت میشود. گیاهی است یکساله که ارتفاع آن به حدود ۶۰ سانتیمتر میرسد. برگهای آن پهن، دندانه دار و بدون دمبرگ میباشد. رگبرگها در قسمت زیرین برگ کاملاً نمایان است. گلهای آن منفرد، لولهای و به رنگ زرد مایل به قرمز است که در انتهای ساقه ظاهر میشود.
۳۲. گل محمدی (گل سرخ)
گل سرخ یا گل محمدی نام نوعی گل رز است که نماد عشق و زیبایی بوده و عطر بی نظیری دارد و از آن گلاب می گیرند. علاوه بر عطر استثنایی این گیاه ، خواص دارویی آن نیز از دیرباز شناخته شده است. گل سرخ دارای مزایای زیادی برای سلامتی، زیبایی پوست و مو است.
۳۳. میخک صدپر
۳۴. نمک خوراکی
نمک یک بلور معدنی است که از ترکیب دو عنصر سدیم (Na) و کلر (Cl) ساخته میشود. سدیم و کلر جزو مواد ضروری مورد نیاز برای بدن هستند چراکه در ارسال پیامهای عصبی به مغز و اعصاب کمک میکنند.
۳۵. واسابی (ترب ژاپنی)
گیاهی است از تیرهٔ شببوها. ریشه واسابی مزهای بسیار تند از نوع خردل دارد و سسی که از آن تهیه میشود با غذاهای ژاپنی سوشی و ساشیمی خورده میشود. سس واسابی بخارهایی تولید میکند که برای درون بینی حالتی زننده دارند.
۳۶. وانیل (ورق قماری)
«وانیل» میوه گیاهی بالاروندهای است و در مناطق استوایی مرطوب رشد میکند. وانیل علاوه بر اینکه طعمدهنده خوبی برای شیرینی و دسر است، برای غذاها نیز کاربردی است و طعم آن با میوهها، لبنیات و انواع خمیرها هماهنگی دارد. میوه وانیل را باید در محیط خشک و خنک و دور از نور نگه داشت.
۳۷. هل سبز
هل سبز گیاهی متعلق به جنوب شرق آسیا و دارای خواص ویژه ای در طب سنتی است. میتوان از هل در آشپزیها علاوه بر عطر و طعمش، برای افزایش هضم نیز استفاده کرد. هل متابولیسم را تحریک میکند و خواص آنتی اکسیدان و ضد التهابی دارد.
هل باعث تحریک ترشح اسید صفراوی در معده میشود که به هضم کمک میکند و همچنین از بیماریهای دستگاه گوارش مانند رفلکس اسید، سوزش سر دل، اسهال، و … جلوگیری میکند.
۳۸. هل سفید
گیاهی است علفی و چند ساله، ساقههای زیرزمینی آن منشعب، ضخیم و طویل و از ساقههای زیرزمینی، ساقههای هوایی بهم پیچیده به ارتفاع حدود تا سه متر میرویند. طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خیلی خشک است.
۳۹. هل سیاه
هل سیاه را هیل غراب یا قاقله کبار گویند. طول میوه این نوع هل ۲۵-۵۰ میلیمتر است. قطر غلاف میوه آن به حدود ۶-۱۰ میلیمتر میرسد و در استان کرمان (ایران) به هل باد مشهور است.
سبزیجات معطر
از سبزیجات معطر میتوان به عنوان ادویه در انواع غذاها استفاده کرد. در ادامه فهرستی از این سبزیجات خوش عطر آورده شده است.
- ترخون
- تره
- جعفری
- ریحان
- سنبل هندی
- سیر
- شنبلیله
- شوید
- گشنیز
- لیمو عمانی
- مرزه
- موسیر
- نعناع
- رزماری
از اینکه با مجموعه و لیست ادویه جات و سبزیجات معطر همراه ما بودید بسیار سپاسگزاریم. آیا در منطقه زندگی شما ادویهجات دیگری مورد استفاده قرار میگیرد؟ لطفا در قسمت نظرات ادویه مورد نظر را برای ما ارسال نمایید.
عالمه
سلام. در گیلان ازگیاه معطر باران بو و نیز چوچاق برای طعم دار کردن غذاها و ترشی ها و چاشنی ها استفاده می شود.