عمق میدان در سینما چیست؟

ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – عمق میدان چیست؟ عبارت عمق میدان  (Depth of Field)گستره و محدوده‌ای که تمام اشیا در کادر فیلم با وضوح و به روشنی دیده می‌شوند، اشاره می‌کند. اگر از لنز زاویه‌باز (Wide Angle) استفاده کنیم، همه‌چیز در پس‌زمینه و پیش‌زمینه به خوبی دیده می‌شود. اما در عمق میدان کم ، تنها بخش کوچکی از شیء قابل رؤیت است و بقیه آن محو و غیرقابل تشخیص به نظر می‌رسد.

اثرات افزایش عمق میدان

هرچه فاصله سوژه از دوربین افزایش یابد، عمق میدان نیز افزایش خواهد یافت. این کار بدون درنظر گرفتن نوع لنز و درجه دیافراگم انجام می‌گیرد. افزایش عمق میدان به تناسب، در لنز واید و درجه‌های بسته دیافراگم بیشتر و بالعکس در لنز تله و درجه‌های بازترِ دیافراگم، کمتر خواهد بود.

وضوح بیشتر عمق میدان

با بستن دیافراگم (انتخاب اعداد بزرگتر) می‌توان به عمق میدان وضوح بیشتری دست یافت. اما باید بدانیم که این افزایش، تابع فاصله کانونی لنز نیز می‌باشد. جداول مندرج در روی لنزها که بصورت اعدادی قرینه ثبت شده‌اند میزان عمق میدان را نشان می‌دهند ولی می‌بایست درنظر داشته باشیم که این جداول تا زمانی معتبر هستند که لنز مستقیماً روی دوربین سوار شده باشد.

استفاده از دیافراگم‌های بسیار کوچک نیز، که به سوراخِ سر سنجاقی (Pin hole) معروف هستند، باعث افزایش شدید عمق میدان می‌شوند. این دیافراگم‌ها معمولاً بصورت صفحات فلزی با سطح سیاه و مات و بصورت دست ساز توسط عکاس ساخته می‌شوند، و بر روی حلقه‌هایی همچون حلقه‌های فیلترها که در جلوی لنز دوربین نصب می‌شوند، تعبیه شده و روی لنز سوار می‌گردند. اندازه این دیافراگم‌ها، بطور ساده قابل محاسبه بوده که لزوم محاسبه آن در نورسنجیِ سوژه اهمیت پیدا می‌کند. کاهش عمق میدان نیز کابردهای خاص خود را دارد.

نمونه‌ فیلم های سینمایی

کارگردانان سرشناسی چون ژان رنوار  ،(Jean Renoir)روبرتو روسیلینی (Roberto Rossellini) و اورسن ولز (Orson Welles) در فیلم‌هایشان از عمق میدان باز استفاده می‌کردند. علاوه بر این، ویژگی دیگر فیلم‌های آنان استفاده از دکورهایی بود که با کمال دقت و وسواس در صحنه چیده می‌شدند. آنها از بازیگران و الگوهای حرکتی آنان چنان بهره می‌بردند که نگاه هر بیننده‌ای را بر پرده سینما به دنبال خود می‌کشاند. این کارگردانان با استفاده از این تکنیک‌ها نوعی توهم سه بعدی ایجاد می‌کردند. آندره بازن (Andre Bazin)، منتقد معروف سینما، این شیوه‌ها را به دلیل زیبایی‌شناسی واقعگرایانه‌ی آنها مورد تحسین و تأیید قرار داده است.

پیشنهادی ما برای مطالعه: دکوپاژ در سینما چیست و تاثیر آن بر فیلم‌نامه چگونه است؟

منبع: کارن بکستن/ ترجمه دکتر یونس شکرخواه