در سال ۱۹۵۳ رائول فولرو (Raoul Follereau) نویسنده و شاعر فرانسوی بشردوست، روز ۲۸ ژانویه برابر با ۸ بهمن را به عنوان «روز جهانی کمک به جذامیان» و با شعار «یکدیگر را دوست داشتن تنها حقیقتی است که وجود دارد» به ثبت رساند.
ستاره | سرویس عمومی – سالها پیش فروغ فرخزاد شاعر معاصر، مستندی از جذامخانه بابا باغی تبریز تهیه کرد که زندگی و وضعیت این بیماران را از نزدیک به مردم نشان میداد. جذام یک بیماری میکروبی است که قابل درمان است و در صورت آگاهی عمومی و درمان زودهنگام آن، ریشهکن خواهد شد. روز جهانی جذام به این منظور ایجاد شده است. برای آگاهی بیشتر با تاریخچه این روز و شناخت بیشتر این بیماری با ما همراه باشید.
روز جهانی جذام
تاریخ
۲۸ ژانویه
علت نامگذاری
آگاهیرسانی درباره جذام برای پیشگیری و ریشهکن کردن آن
تاریخچه روز جهانی جذام
رائول فولرو (Raoul Follereau) نویسنده و شاعر فرانسوی بشردوست، در سال ۱۹۵۳، روز ۲۸ ژانویه را به عنوان «روز جهانی کمک به جذامیان» و با شعار «یکدیگر را دوست داشتن تنها حقیقتی است که وجود دارد» به ثبت رساند. او میخواست با برگزاری چنین روزی در سطح جهان راجع به این بیماری آگاهیرسانی شود تا به پیشگیری و درمان آن کمک اساسی انجام گیرد.
روز جهانی جذام در هفتهای برگزار میشود که سالگرد قتل گاندی؛ مبارز آزادیخواه کشور هند است. گاندی در ۳۰ ژانویه ۱۹۴۸ به قتل رسید. علت انتخاب این هفته برای روز جهانی جذام به این خاطر بود که گاندی برای رفع مشکلات بیماران جذامی به طور خستگی ناپذیری تلاش کرد و از هیچ خدمتی در این راه دریغ نکرد. روز جهانی جذام در سال ۱۹۵۴ وارد تقویم شد.
بیماری جذام با نام هانسن نیز شناخته میشود. هانسن (Gerhard Henrik Armauer Hansen) نام یک پزشک نروژی بود که اثبات کرد جذام یک بیماری میکروبی است. اگر چه این بیماری که به بیماری فقر نیز معروف است کاملا قابل درمان است و میتوان با تشخیص به موقع آن، از آسیبهای پایدار جلوگیری کرد؛ با این حال هزاران سال است که جذامیان از این بیماری رنج میبرند و نواقصی که جذام در جسم آنها ایجاد میکند باعث طرد شدنشان از جامعه میگردد. در طول تاریخ، مردم جذام را یک بیماری ننگ آور می دانستند که این موضوع باعث جلوگیری از گزارش بیماری فرد و درمان به موقع آن میشد.
روز جهانی جذام بر قابل پیشگیری بودن و درمانپذیر بودن این بیماری تاکید می کند و خواستار افزایش اطلاعات و درک جامعه در مورد آن است.
تعریفی از جذام
«جذام» یا «خوره» (به انگلیسی: Leprosy که از واژه لاتین lepra به معنای «فلس مانند» گرفته شدهاست)، یک بیماری مزمن مسری است که به وسیله باسیل های مقاومی به نام میکوباکتریوم لپرا به وجود می آید و راه اصلی انتقال آن از طریق ترشحات بینی یا تماس با پوست فرد مبتلا صورت می گیرد. این میکروب در درجه حرارت پایین به بقا و رشد خود ادامه می دهد به همین دلیل به نقاطی از بدن با درجه حرارات کم یعنی پوست و سیستم اعصاب محیطی مانند دست، پا و چشم حمله می کند. عفونتهای ناشی از این بیماری در ابتدا نشانهای ندارند و به مدت ۵ تا ۲۰ سال به این صورت باقی میمانند. علائم این بیماری ممکن است باعث ناتوانی در حس درد و در نتیجه از دست دادن بخشهایی از دست و پا و آسیبهای مکرر شود.احساس ضعف و ضعف چشم همچنین ممکن است در بیمار ایجاد شود.
دو نوع اصلی این بیماری یعنی پسی باسیلاری و مالتی باسیلاری بر اساس تعداد باکتریهای موجود در هر نوع تشخیص داده میشود. این دو نوع جذام بر اساس تعداد پیگمانتاسیون ضعیف و لکههای پوستی بیحس تشخیص داده میشوند که در پسی باسیلاری تعداد این لکهها پنج عدد یا کمتر است و در نوع مالتی باسیلاری تعداد آنها بیشتر از پنج عدد است.
جذام قابل درمان است. درمان نوع پسی باسیلاری این بیماری با استفاده از داروهای داپسون و ریفامپین به مدت ۶ ماه صورت میپذیرد. درمان نوع مالتی باسیلاری این بیماری نیز با استفاده از داروهای ریفامپین، داپسون و کلوفازیمین به مدت ۱۲ ماه به طول میانجامد. این داروها توسط سازمان بهداشت جهانی در اختیار کشورها قرار میگیرد.
بیماری جذام بیشتر در میان افرادی که در فقر زندگی میکنند شایع است و انتقال آن از طریق ریز قطرههای تنفسی صورت می گیرد.
آمار جهانی جذام
در سال ۲۰۱۲ تعداد ۱۸۹٬۰۰۰ نفر در جهان به این بیماری مزمن مبتلا بودند و این تعداد در حال حاضر به ۲۳۰٬۰۰۰ نفر رسیدهاست. موارد مزمن این بیماری از دهه ۱۹۸۰ که حدود ۵٫۲ میلیون نفر را به خود مبتلا کرده بود کاهش یافتهاست. اکثر موارد جدید این بیماری در ۱۶ کشور اتفاق میافتد و در این میان بیش از نیمی از این مبتلایان از کشور هند میباشند. در ۲۰ سال گذشته بیماری جذام ۱۶ میلیون نفر در دنیا درمان شدهاست.
قرنطینه جذامیان هنوز در کمپهای جذامیها در کشورهایی مانند هند با بیش از هزار نفر؛ کشور چین با حدود صدها بیمار و همچنین در آفریقا انجام میگیرد. با این وجود امروزه اکثر این کمپها بسته شدهاند.
جذام در ایران
جذام در ایران بیشتر در محدوده شهر تبریز دیده شده و به این علت یک دهکده جذامی به نام “بابا باغی” در این منطقه وجود دارد که بیماران به دلیل اینکه دچار تغییر فرم صورت، فلجی اندام و کوری شده و مردم از آنها فراری هستند در این دهکده دورهم جمع شده و از آنها پرستاری میشود.
ایران از سال ۱۳۷۶ در تمام استانها و حتی شهرها به حذف جذام رسیده است، ولی باید توجه داشت موضوع «حذف» با ریشهکنی متفاوت است. تعریف علمی حذف بیماری یعنی اینکه میزان شیوع کمتر از یک در ۱۰ هزار باشد، ولی هنوز در ایران سالانه تعداد اندکی بیماری جذام مبتلا میشوند و در سال ۱۳۹۶، بیست و نه مورد جدید از ابتلا به این بیماری در کشور تشخیص داده شد.
هدف از برگزاری روز جهانی کمک به جذامیان
در روز ۲۸ ژانویه در سراسر دنیا همایشها و مراسمی همراه با برنامههای آموزشی در مورد نحوه جلوگیری از شیوع بیماری جذام و آگاهی بخشی راجع به آن برگزار میگردد. در این همایشها و برنامههایی که از طریق رسانههای گروهی پخش میگردد، متخصصان و پزشکان سخنرانی میکنند و نشانهها و طریقه پیشگیری از این بیماری را شرح میدهند تا مردم جامعه با آگاهی علمی از این بیماری، اگر علائمی از آن را در خود مشاهده کردند به موقع به پزشک مراجعه کنند و با تشخیص و درمان سریع آن، مانع از ابتلای افراد سالم جامعه به این بیماری شوند.. همچنین در این روز در کشورهای مختلف برای کمک به جذامیان در درمان هزینه جمع آوری میشود.