۲ بهمن؛ جشن بهمنگان (بهمن روز)

ستاره | سرویس عمومی – بهمن در فرهنگ باستان نماد چیست و جشن بهمنگان به چه مفاهیمی اشاره دارد؟ جشن بهمنگان یکی از جشن های باستانی ایرانیان است که هر ماه برگزار می شده و آداب و رسوم مخصوص به خود داشته است.

تاریخچه جشن بهمنگان

دومین روز هر ماه در تقویم ایرانیان باستان و زرتشتیان «بهمن» نامیده می شود و روز بهمن در ماه بهمن به دلیل تقارن این دو نام و در واقع هم‌نام شدن روز و ماه، جشن ویژۀ بهمنگان نامیده شده است.

تعریفی از بهمنگان

«بهمن» از واژه اوستایی «وهومن» Vohumana گرفته شده که به معنی «اندیشه نیک»، «منش نیک» و یا «خرد سپندینه/ خرد مقدس» است. بهمن در جهان مینوی نماد منش نیک اهورامزدا ست و در گات‌ها آمده که زردشت به یاری فرشته «بهمن» به پیامبری رسیده است. بهمن همچنین فرشته نگاهبان حیوانات بوده است. اعتقاد بر این است که سپیدی از آن بهمن امشاسپند است و گل یاس سپید، نماد اوست. همچنین خروس پرنده‌ ویژه‌ جشن بهمنگان است.

ایرانیان باستان، دومین روز هر ماه و یازدهمین ماه از سال را به نام «وهومن» نامگذاری کرده‌ و بهمن‌روز از بهمن‌ماه یا همان روز دوم ماه بهمن را «بهمنگان» یا «بهمنجنه» می‌نامیده‌اند و جشن می‌گرفته اند. 

ابوریحان بیرونی در «آثار الباقیه عن القرون الخالیه» در مورد جشن بهمنجنه چنین می‌نویسد:
«روز دوم آن روز بهمن عید است که برای توافق دو نام آن را بهمنجه نامیده‌اند؛ بهمن نام فرشتهٔ موکل بر بهایم است که بشر به آنها برای عمارت زمین و رفع حوایج نیازمند است و مردم پارس در دیگ‌هایی از جمیع دانه‌های مأکول با گوشت غذایی می‌پزند و آن را با شیر خالص می‌خورند و می‌گویند که حافظه را این غذا زیاد می‌کند و این روز را در چیدن گیاهان و کنار رودخانه‌ها و جوی‌ها و روغن گرفتن و تهیه بخور و سوزاندنی‌ها خاصیتی مخصوص است و بر این گمانند که جاماسب وزیر گشتاسب این کارها را در این روز انجام می‌داد و سود این اشیاء در این روز بیشتر از دیگر روزها است.»

البته اعتقاد زردشتیان در این روز بر نخوردن گوشت و نکشتن حیوانات برای خوراک کردنشان است. 

هدف از برگزاری جشن بهمنگان

جشن بهمنگان نیز همچون جشن آذرگان و جشن خرم روز از جشن‌های باستانی ایرانیان است که به مناسبت مقارن شدن نام روز و ماه برگزار می‌گردد و فرصتی برای شکرگزاری و شادی است.

این روز نیز آداب مخصوص به خودش را دارد. یکی از ویژگی‌های مثبت جشن بهمنگان، تاکید بر همیاری و تعاون است که گویا به ویژگی یاری رسانی بهمن یا وهومن به زرتشت در رسیدن به پیامبری اشاره دارد. در این روز برای پختن آش بهمنگان هر کدام از همسایگان “دانگ” خود را به خانه‌ای که آش در آن پخته می‌شده می‌دانند و همه در پخت این آش سهم داشتند که به آن «آش هفت دانه» نیز می گفتند.