تربیت کودک یک ساله – چگونه با کودک یک ساله رفتار کنیم؟

ستاره | سرویس روانشناسی – والدین تمایل دارند که کودکشان به همان شکلی رفتار کند که آنها می‌خواهند. تربیت کودک یک ساله اما به نظر قدری پیچیده می‌آید. کودکان به خودی خود طبق نظر والدینشان رفتار نمی‌کنند بنابراین باید توسط والدین یا افراد دیگر آموزش داده شوند. والدین گاهی به خاطر ناآگاهی از نیازهای رشدی کودک در تربیت کودک خود رفتارهای افراطی یا تفریطی به کار می‌برند. اما باید بدانید که اگرچه کودک شما فقط یک سال دارد ولی می‌توانید طوری او را تعلیم دهید که خودتان و سایر افراد از مصاحبت و همنشینی با او لذت ببرید.

تربیت کودک یک ساله

بعضی والدین میل ندارند بسیار خرده‌گیر و یا بسیار پرتوقع باشند. برخی دیگر نیز ممکن است نظری مخالف داشته باشند و برخوردی قاطعانه را ترجیح بدهند زیرا معتقدند در این صورت از کودک رفتار قابل قبول سر خواهد زد. اگر والدین نتوانند تصمیم بگیرند، چه هنگام با کودک خود با قاطعیت و چه هنگام با ملایمت برخورد کنند توافق برای رسیدن به یک روش تربیتی مناسب می‌تواند بسیار مشکل باشد.

انتظارات واقع بینانه داشته باشید

• برای تربیت کودک یک ساله باید بدانید کودک در چنین سنی چگونه رفتاری باید داشته باشد. صحبت کردن با سایر والدین صرف وقت با سایر کودکان یک ساله و مشاهده بازی کودکان سنین مختلف با یکدیگر می‌تواند مفید باشد. بهتر است پدر و مادر چگونه رفتار کردن با کودک را به اتفاق هم بیاموزند تا فشار آن بر دوش یکی از آنان سنگینی نکند. هنگامی که والدین چگونگی رفتار با کودک یک ساله را بیاموزند بهتر خواهند توانست در مقابله با افزون طلب‌های کودک، یکدیگر را حمایت کرده و در موارد عدم موفقیت با یکدیگر به صحبت و تبادل نظر بپردازند و راه‌حل‌هایی برای مشکلات پیدا کنند.

محیط را اصلاح و تعدیل کنید

• در تربیت کودک یک ساله بایستی کودک در محیطی قرار بگیرد تا به آسانی بتواند رفتار درستی از خود نشان دهد به این معنا که محیط خانه باید طوری آراسته شود تا ضمن اینکه کودک در اطراف گشت و اکتشاف می‌کند‌، هم ایمنی او و هم ایمنی لوازم و اموال شما حفظ شود.
• بعضی کودکان در نحوه ابراز وجود نسبت به دیگر کودکان فیزیکی‌تر عمل می‌کنند. این کودکان ممکن است درشت اندام ولی از این که چه اندازه از کودکان دیگر بزرگ‌تر و قوی‌ترند، بی‌اطلاع باشند. هنگامی که در اتاق به اطراف حرکت می‌کنند، ممکن است به یک گاو نر در مغازه چینی فروشی فکر کنید. آنان ممکن است در پارک به خوبی و آرامش بازی کنند، اما در اتاق پذیرایی کودکان دیگر را کتک بزنند یا هل دهند. اگر کودک شما چنین خصوصیت رفتاری دارد، بسیار مهم است که او را به خاطر تصادم با سایر افراد یا اشیا سرزنش نکنید و به باد انتقاد نگیرید، چون شاید نداند بدنش چه مقدار فضا را اشغال می‌کند. به جای ملامت سعی کنید مکان بازی او را تغییر دهید، یا از بازی کردن او در جایی که چندین کودک دیگر نیز حضور دارند و فضای کافی برای حرکت آزادانه، وجود ندارد، پیشگیری کنید.
• در داخل و بیرون منزل باید فضاها و فرصت‌ها به گونه‌ای ایجاد شوند که کودک بتواند با دویدن و بالا رفتن از اشیای موجود انرژی خود را به مصرف برساند. اگر کودک مجبور شود برای مدت طولانی، آرام در یک گوشه بنشیند یا از دست زدن به اشیایی که به نظرش جالب هستند منع شود به سختی قادر به نشان دادن رفتار درستی خواهد بود.

منحرف کردن فکر و حواس کودک

• منحرف کردن فکر و حواس کودک از رفتار نادرست یکی از روش‌های بسیار موثر در تربیت کودک یک ساله است. اگر هنگام آشپزی کودک یک ساله تان ایجاد دردسر می‌کند انجام کار آسانی را به او محول کنید یا وقتی به خردکردن سبزیجات مشغول هستید قدری آب در ظرفشویی بریزید تا بتواند شلپ شلوپ بازی کند.
• اگر او مدام کشوهای کمد را باز می‌کند تا محتویات آنها را کشف کند یک کشوی کمد با محتویات متنوع و اقلام مورد توجه کودک در اختیار او بگذارید تا علاقه او را به آن جهت سوق دهید. کارهایی که کودک در انجام دادن آن مقاومت می‌کند مانند استحمام یا لباس پوشیدن را به صورت بازی در آورید. اگرچه این شگردها همیشه کارگر نیستند اما نقطه آغاز خوبی خواهند بود.

• کودکان یک ساله کتک می‌زنند و هل می‌دهند. آن ها هنوز نمی‌دانند این اعمال، رفتارهای درستی در مقابل با دیگران نیستند. چون در اندیشیدن به این که سایر افراد دارای احساسات مشابه آن‌ها هستند، دچار مشکل هستند. کتک زدن ناشی از خود محوربینی طبیعی یا تمایل او به تجربه و آزمایش محدودیت‌هاست. به مرور می‌توانید به او بیاموزد این رفتار، دیگران را ناراحت یا عصبانی می‌کند.
• مهارت‌های کودک یکساله در برقراری ارتباط محدود است. اگر متوجه شود کودک دیگر اسباب بازی‌ای دارد که او آن را می‌خواهد، عملی که از نظر او بیشترین توجیه را دارد، انجام می‌دهد. عمل کتک زدن یا هل دادن برای رسیدن به مقصود برای او روش بسیار مفیدی را تداعی می‌کند. همراه با تلاش در کتک زدن و هل دادن در موقعیت‌های مختلف او توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند!
• به واکنش سایر کودکان، به هنگام کتک زدن و هل دادن آنها توسط کودکتان دقت کنید. اگر آن‌ها ناراحت نیستند، احتمالا شما هم نباید ناراحت باشید. سایر کودکان می‌توانند این رفتار را به عنوان برقراری ارتباط بپذیرند، و از این شیوه رفتار، به گونه بزرگسالان ناراحت نمی‌شوند. در هرحال اگر متوجه شدید کتک زدن و هل دادن‌های او در صورت مداخله نکردن شما، ممکن است شدت بگیرد، حتما مداخله کنید. یکی از راه‌های واکنش، نشستن بین بچه‌ها در هنگام شروع این نوع رفتار است تا با فعالیت جدیدی ذهن آنها را منحرف کنید، یا کودکان را به سرعت از هم جدا کنید و بگویید ما کتک نمی‌زنیم.
• اگر به نظر می‌آید، کودکتان می‌فهمد کتک زدن و هل دادن دیگران را ناراحت می‌کند ولی باز هم به این کار ادامه می‌دهد و آن را تکرار می‌کند، شاید شما را می‌آزماید تا شدت محدودیت‌های مشخص شده را دریابد. اگر سعی کنید کودکی را که حد و حدودها را جویا شده است، نادیده بگیرید و یا به سادگی ذهن او را منحرف کنید، او به رفتار نادرست خود ادامه خواهد داد و در اغلب موارد رفتار نادرستش را تکرار خواهد کرد تا بالاخره کسی جلوی او را بگیرد. اگر شما در کودکتان چنان الگویی از کتک زدن مشاهده می کنید، که هربار باید به سرعت و قاطعانه دخالت کنید، بهترین راه برای تربیت کودک یک ساله این است که او را از محل تماس با دیگر کودکان خارج و مدت کوتاهی در آغوش خود نگه دارید و در این ضمن بگویید کتک زدن ممنوع! اوقاتی فرا می‌رسند که کودک یکساله تان چنان رفتار ناشایست و غیرقابل قبولی در مقابل شما بروز می‌دهد که شما میل دارید درس خوبی برای پیشگیری از تکرار آن به او بدهید. گاهی تنها گفتن نه با صدایی تند و خشن، برای وادار کردن کودک به تفکر دوباره در مورد کاری که انجام داده و تغییر رفتارش موثر خواهد بود.

تکنیک وقفه برای تربیت کودک یک ساله

• بهترین رفتار عملی برای تربیت کودک یک ساله و به منظور جلوگیری از رفتار ناشایست کودک استفاده از روشی به نام وقفه است. هنگامی که دریافتید سایر روش‌ها موثر نیستند تکنیک وقفه می‌تواند روش موثر و پرقدرتی برای عمل باشد. هنگامی که کودک به گونه‌ای رفتار می‌کند که می‌داند قانونی را شکسته است به طرف او بروید و به او یاد آوری کنید: بازی با سیم آباژور ممنوع! سپس کودک را به مکانی که برای وقفه انتخاب کرده‌اید مثل زیر پله یا نشستن روی صندلی مخصوص ببرید… به خاطر داشته باشید برای کودک یک ساله یک دقیقه زمان بسیار زیادی است در چنین مواقعی کنار کودک بمانید تا مانع از رفتن او به این سو و آن سو شوید. در پایان یک دقیقه اجازه بدهید کودک به بازی برگردد. اگر به قانون شکنی ادامه داد، همچنان که بسیاری از کودکان این کار را می‌کنند به هر تعدادی که لازم می دانید وقفه را تکرار کنید. در صورتی که بتوانید آرام و مصر باقی بمانید در نهایت کودک یکساله تان تشخیص می‌دهد که رفتار نادرست او منجر به واکنش‌های مکرر مختل کننده بازی می‌شود و به کار دیگری خواهد پرداخت.

به عنوان پدر یا مادر ممکن است هرگز مطمئن نشوید کودکتان از شما چیزی آموخته است مگر موقعی که مشاهده کنید نوه‌های شما را آموزش می‌دهد.