ترس از ارتفاع یا اکروفوبیا چیست و چگونه بر آن غلبه کنیم؟

ستاره | سرویس روانشناسی – ترس از ارتفاع یکی از فوبیاها و ترس‌های شایع در بین مردم است. اگر شما نیز هنگام بالا رفتن از نردبان یا راه رفتن بر روی پشت بام دچار اضطراب می‌شوید این مطلب را بخوانید تا با تعریف، نشانه‌ها، علت و راه‌های غلبه بر این ترس بیشتر آشنا شوید.

ترس از ارتفاع چیست؟

فوبیا یا ترس مرضی واژه‌ای است که به مجموعه‌ای از علایم که هنگام ترس از شی یا موقعیتی خاص مانند حیوانات یا ارتفاع ظاهر می‌شوند، اشاره می‌کند. بیمار مبتلا به این اختلال به غیرمنطقی بودن ترس خود، آگاه است ولی در عین حال قادر به مقابله با آن نیز نیست. این ترس به حدی نافذ است که باعث اجتناب فرد از موقعیت‌های هراس آور می‌شود یا حداقل به سختی می‌تواند موقعیت مذکور را تحمل کند و اضطراب فراوانی در او ایجاد می‌کند.

بلندی هراسی یا ترس از ارتفاع (Acrophobia)، یکی از انواع فوبیاست که شامل ترس از بلندی می‌شود. این نوع ترس در صورتی که فرد را دچار اختلال هراس کند می‌تواند خطرناک باشد. فرد مبتلا به ممکن است حتی از تصور قرار گرفتن در ارتفاع یا تصور سرگیجه ناشی از قرارگرفتن در ارتفاع نیز دچار اضطراب شود و در صورتی که در شرایط استرس‌زا (بلندی) قرار بگیرد دچار اضطراب و ترس شدید می‌شود.

 فرد مبتلا به بلندی هراسی ممکن است برای مقابله با این حالت از روش‌های ضدهراسی همچون پوشیدن لباسی خاص، به همراه داشتن وسیله‌ای خاص یا حضور داشتن فردی دیگر استفاده کند. به طور کلی، هر کسی ممکن است چنین علایمی را از خود نشان دهد، اما فرد تنها در صورتی بیمار شناخته می‌شود که این ترس زندگی روزانه و خانوادگی او را مختل کند. در موارد شدید اکروفوبیا، حتی ایستادن روی صندلی می‌تواند باعث بروز علایم شود.

نشانه‌های ترس از ارتفاع

• علایم جسمی: تنگی نفس، سرگیجه، سیاهی رفتن چشم، دوران سر، عرق کردن بیش از حد، تنش عضلانی، لرزش، تپش قلب، درد شکم، حالت تهوع و سردرد.
• علایم روحی و روانی: وحشت، اضطراب، ترس و حتی فکر کردن به مرگ.

علت ترس از ارتفاع چیست؟

• محققان بر این باورند که Acrophobia (در یونان واژه acron به معنای بلندی و phobos به معنای ترس است) یک صفت تکاملیه، و افراد به طور غریزی از ارتفاع و مکان‌های شیب دار می‌ترسند چون این ترس به بقای آنان کمک می‌کند. اما ترس مرضی می‌تواند با عوامل زیستی و محیطی ارتباط داشته باشد.
• مجموعه ای از عوامل زیستی و وراثتی در کنار عوامل محیطی و روان شناختی مطرح شده است، به طوری که به نظر می‌رسد در برخی از بچه‌ها که ذاتا مستعد این ترس هستند، وجود نوعی فشار مزمن محیطی یا روانشناختی لازم است تا یک اختلال ترس کامل شکل بگیرد.
• عده‌ای از روانشناسان نیز معتقد به اصل یادگیری هستند و ترس را نوعی واکنش شرطی تلقی می‌کنند، به گونه‌ای که بروز اضطراب و ناراحتی به دلیلی مشخص در حضور شی یا موقعیت معمولی در آینده منجر به ترس از آن شی یا موقعیت خنثای اولیه می‌شود. در اکثر موارد، این ترس در دوران کودکی شروع می‌شود، اما ممکن است در اوایل بزرگسالی نیز ایجاد گردد.

درمان ترس از ارتفاع

بسیاری از افراد مبتلا به ترس‌های مرضی فکر می‌کنند ترسشان احمقانه، بچه گانه و ناچیز است. به همین علت اغلب سعی در پنهان کردن آن می‌کنند و تا وقتی که این ترس را پنهان کنند، همچنان این مشکل وجود خواهد داشت و در زندگی محدود خواهند شد. خوشبختانه، بلندی هراسی درمان پذیر است و بیشتر افرادی که به دنبال درمان ترس خود هستند به طور کامل بر ترس‌های خود غلبه می‌کنند. در درمان بلندی هراسی، رفتار درمانی (مواجهه درمانی) بیشترین کاربرد را دارد که شامل مواجهه تدریجی بیمار با موقعیت‌ها یا موارد ترس آور می‌شود و به بیماران یاد داده می‌شود که می‌توانند باموقعیتی مواجه شوند و نیاز به اجتناب و گریز از آن نداشته باشند. روش‌های درمانی دیگر نظیر روانکاوری، خانواده درمانی و گاهی دارو درمانی توصیه شده است.

چند توصیه برای غلبه بر ترس از ارتفاع

• از پیش آماده شوید: قبل از رفتن به موقعیت هراس آور خودتان را آماده کنید، چشم‌ها رو بسته و خود را درآن موقعیت تصور کنید، و بدانید که هیچ چیزی امنیت شما رو تهدید نمی‌کند.
• آرام پیش بروید: به آرامی با ترستان روبرو شوید و قدم به قدم به‌ آن نزدیک شوید. مثلا هر روز به بالکن بروید و با رعایت کامل احتیاط و دقت کمی بیشتر به لبه حفاظ دار آن نزدیک شوید.
• با چشمانی بسته چندین نفس عمیق بکشید و تمرین کنید که بر هیجانات خود غلبه کنید.