حکم بازی شطرنج و پاسور و تخته نرد از نظر مراجع تقلید

ستاره | سرویس مذهبی – حکم بازی شطرنج، پاسور و تخته نرد بدون شرط برد و باخت از جمله سوالاتی است که برای خیلی از ما پیش آمده است. حرام بودن بازی با تخته نرد و ورق مورد اتفاق مراجع بوده و منوط به برد یا باخت نیست. از نظر علما، بازی با چیزی كه عرفا از آلات قمار محسوب می شود، مطلقا حرام است هر چند برای سرگرمی و بدون شرط بندی باشد.

 

حکم بازی شطرنج

 

 

آیت الله سیستانی

بازى با شطرنج گرچه بدون برد و باخت هم باشد حرام است و همچنين بازى با آلاتى كه در عرف محل از آلات قمار شمرده شود چنانچه بدون برد و باخت باشد بنابر احتياط واجب جايز نيست.

بازی با شطرنج به وسیله دستگاه کامپیوتر در صورتی که هر دو طرف بازی، دستگاه باشند حرام می باشند و بنابر احتیاط واجب اگر یک طرف بازی شخص و طرف دیگر دستگاه کامپیوتر باشد باز چنان بازی، ترک شود.

آیت الله خامنه ای:

بازی با آلات قمار بدون برد و باخت هم حرام است و بازی شطرنج اگر آلت قمار نباشد، بدون برد و باخت اشکال ندارد. در مجموع بازی با چیزی که عرفاً از آلات قمار محسوب می شود، مطلقا حرام است هر چند برای سرگرمی و بدون شرط بندی باشد.

آیت الله تبریزی:

بازی با آلات قمار چه با برد و باخت باشد یا بدون آن جایز نیست و شطرنج نیز تا وقتی که محرز نشود از آلت قمار بودن خارج شده به طوری که در هیچ مجتمعی قمار با آن متعارف نباشد بازی با آن چه با برد و باخت مالی باشد یا بدون آن جایز نیست.

بازی با آلات قمار چه با برد و باخت مالی باشد یا بدون آن جایز نیست، چه شخص با شخص دیگر بازی کند یا با کامپیوتر آن بازی را انجام دهد.

آیت الله مکارم شیرازی:

اگر شطرنج در عرف عام از صورت قمار خارج شده باشد و به عنوان ورزش شناخته شد مانعی ندارد و بازی با پاسور بدون برد و باخت نیز اشکال دارد.

آیت الله نوری همدانی

شطرنج در صورتی که از آلات قمار بودن خارج شده و فقط به عنوان یک ورزش فکری بکار گرفته شود اشکال ندارد.

آیت الله وحید خراسانی

بازی با آلات قمار بدون برد و باخت بنابر احتیاط واجب حرام است.

بازی پاسور بدون برد و باخت بنابر احتیاط واجب حرام است و این احتیاط واجب در شطرنج مورد تاکید بیشتری است.

نظر آیت الله سید یوسف مدنی تبریزی

بازی با آلات قمار مثل شطرنج مطلقا” حرام است؛ یعنی چه با برد و باخت و چه بدون آن و حكم با عملكرد افراد یا گروه ها عوض نمی شود.

آیت الله فاضل لنکرانی

بازی با آلات قمار مطلقا (یعنی چه برد یا باخت در كار باشد یا نباشد) حرام است ولی شطرنج اگر در عرف متدین جامعه از آلت قمار بودن خارج شده باشد و برد و باختی هم در كار نباشد اشكال ندارد. به عبارت دیگر اگر مکلف احراز کند که (شطرنج) از آلت قمار بودن خارج شده و برد و باختی در کار نباشد، بازی با آن مانعی ندارد و تا احراز نشود نباید بازی کنند.

آیت الله بهجت:

بازی کردن با آلات قمار با برد و باخت حرام قطعی است و بدون برد و باخت با احتیاط شدید حرام است و احتیاط در ترک است و در شطرنج احتیاط اشد است.

درباره نگاه یا تماشا به جمعی که مشغول بازی شطرنج هستند اگر مشوّّق جمع بازی کننده نباشد، کراهت دارد.

آیت الله گلپایگانی:

بازی کردن با آلات قمار مثل شطرنج حرام است اگر چه قصد برد و باخت در کار نباشد.

آیت الله صافی گلپایگانی:

بازی با شطرنج ولو بدون برد و باخت به نظر اینجانب حرام است و فوائدی که برای شطرنج از قبیل سرگرمی و… ذکر می شود نمی تواند مجوّز عمل بشود.

در حرمت شطرنج فرقی بین بازی با کامپیوتر و غیر آن نیست.

امام خمینی

بازی با آلات قمار مطلقا حرام است. اگر شطرنج آلت قمار بودن خود را به کلی از دست داده باشد و به عنوان یک ورزش فکری از آن استفاده گردد و برد و باختی در بین نباشد اشکال ندارد و تا احراز نشود باید بازی نکنند.

آیت الله خویی

بازی با آلات قمار چه با برد و باخت و چه بدون برد و باخت حرام است.

 

حکم بازی پاسور (ورق)

 

 

آیت الله سیستانی

بازی با پاسور از طریق کامپیوتر بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

آیت الله خامنه ای:

بازی با آلات قمار بدون برد و باخت هم حرام است و بازی با پاسور مطلقاً جایز نیست. در مجموع بازی با چیزی که عرفاً از آلات قمار محسوب می شود، مطلقا حرام است هر چند برای سرگرمی و بدون شرط بندی باشد.

بازی با آلات قمار مانند پاسور و غیر آن از طریق کامپیوتر حکم بازی با آلات قمار را دارد. به طور کلی بازی با هر چیزی که مکلف تشخیص دهد از آلات قمار است و یا در آن شرط بندی شود، به هیچ وجه جایز نیست.

آیت الله تبریزی:

بازی با آلات قمار چه با برد و باخت باشد یا بدون آن جایز نیست و پاسور از آلات قمار است.

بازی با آلات قمار چه با برد و باخت مالی باشد یا بدون آن جایز نیست، چه شخص با شخص دیگر بازی کند یا با کامپیوتر آن بازی را انجام دهد.

آیت الله مکارم شیرازی:

اگر پاسور و… در عرف عام از صورت قمار خارج شده باشد و به عنوان ورزش شناخته شد مانعی ندارد و بازی با پاسور بدون برد و باخت نیز اشکال دارد.

بازی با پاسور از طریق کامپیوتر اشکالی ندارد.

آیت الله نوری همدانی

پاسور از آلات قمار است و بازی با آن به قصد سرگرمی نیز جایز نیست.

آیت الله وحید خراسانی

بازی با آلات قمار بدون برد و باخت بنابر احتیاط واجب حرام است.

بازی پاسور بدون برد و باخت بنابر احتیاط واجب حرام است.

آیت الله سید یوسف مدنی تبریزی

بازی با آلات قمار مثل پاسور مطلقا” حرام است؛ یعنی چه با برد و باخت و چه بدون آن و حكم با عملكرد افراد یا گروه ها عوض نمی شود.

آیت الله فاضل لنکرانی

بازی با آلات قمار مطلقا (یعنی چه برد یا باخت در كار باشد یا نباشد) حرام است ولی پاسور اگر در عرف متدین جامعه از آلت قمار بودن خارج شده باشد و برد و باختی هم در كار نباشد اشكال ندارد. به عبارت دیگر اگر مکلف احراز کند که (پاسور) از آلت قمار بودن خارج شده و برد و باختی در کار نباشد، بازی با آن مانعی ندارد و تا احراز نشود نباید بازی کنند.

آیت الله بهجت:

بازی کردن با آلات قمار مانند پاسوربا برد و باخت حرام قطعی است و بدون برد و باخت با احتیاط شدید حرام است و احتیاط در ترک است.

درباره نگاه یا تماشا به جمعی که مشغول بازی با پاسور هستند اگر مشوّّق جمع بازی کننده نباشد، کراهت دارد.

آیت الله گلپایگانی:

بازی کردن با آلات قمار پاسور حرام است اگر چه قصد برد و باخت در کار نباشد.

آیت الله صافی گلپایگانی:

بازی با پاسور ولو بدون برد و باخت به نظر اینجانب حرام است.

امام خمینی

بازی پاسور (ورق) که مسلماً حالت قمار بودن آن ثابت است جایز نیست.

آیت الله اراکی

در مورد بازی با ورق بنا بر احتیاط واجب بدون برد و باخت هم بازی نکنند.

آیت الله خویی

با آلات قمار چه با برد و باخت و چه بدون برد و باخت حرام است.

 

حکم بازی تخته نرد

 

 

آیت الله سیستانی

بازى با تخته نرد گرچه بدون برد و باخت هم باشد حرام است و همچنين بازى با آلاتى كه در عرف محل از آلات قمار شمرده شود چنانچه بدون برد و باخت باشد بنابر احتياط واجب جايز نيست.

آیت الله بهجت:

بازی کردن با آلات قمار مانند تخته نردبا برد و باخت حرام قطعی است و بدون برد و باخت با احتیاط شدید حرام است و احتیاط در ترک است.

آیت الله گلپایگانی:

بازی کردن با آلات قمار مثل تخته نرد حرام است اگر چه قصد برد و باخت در کار نباشد.

آیت الله خویی

بازی با آلات قمار چه با برد و باخت و چه بدون برد و باخت حرام است.

 

استفتائات آیت الله خامنه ای در مورد بازی شطرنج و پاسور

س: با توجه به اینکه در بیشتر مدارس بازی با شطرنج رواج دارد آیا بازی با آن و برگزاری دوره‏های آموزشی آن جایز است؟

ج: اگر به نظر مکلّف، شطرنج در حال حاضر از آلات قمار محسوب نشود در اين صورت بازى با آن بدون شرطبندى اشکال ندارد.

س: بازی با وسایل سرگرمی از جمله پاسور چه حکمی دارد؟ و آیا بازی با آنها برای سرگرمی و بدون شرط بندی جایز است؟

ج: بازى با چيزى که عرفاً از آلات قمار محسوب مى‏شود، مطلقاً حرام است هرچند براى سرگرمى و بدون شرط بندى باشد.

س: شطرنج در موارد زیر چه حکمی دارد؟ ساخت و خرید و فروش آن؛ بازی شطرنج با شرط بندی و بدون آن؛ ایجاد مراکزی در محافل عمومی و غیر آن برای آموزش شطرنج و بازی با آن و تشویق مردم به آن.‏

ج: اگر مکلّف تشخیص دهد که در حال حاضر شطرنج از آلات قمار محسوب نمی‏شود، ساخت و خرید و فروش و بازی با آن بدون شرط بندی، اشکال ندارد، همچنین با فرض مذکور، آموزش آن هم بدون اشکال است.

س: آیا از تأیید برگزاری مسابقات شطرنج توسط مدیریت آموزش ریاضی معلوم می‏شود که شطرنج جزء آلات قمار نیست؟ و آیا جایز است مکلّف به آن اعتماد کند؟

ج: معيار در تعيين موضوعات احکام، تشخيص خود مکلّف و يا اقامه دليل شرعى بر آن نزد خود اوست.

س: بازی با آلاتی مثل شطرنج و بیلیارد با کفّار در کشورهای خارجی چه حکمی دارد؟ مصرف مال برای استفاده از این آلات بدون شرط بندی چه حکمی دارد؟

ج: حکم بازی با شطرنج و آلات قمار در مسائل قبلی بیان شد و در حکم مذکور فرقی بین بازی با آنها در کشورهای اسلامی یا غیراسلامی و بین بازی با مسلمان یا کافر وجود ندارد و خرید و فروش آلات قمار و مصرف مال در این موارد هم جایز نیست.

 

احکام متفرقه در مورد بازی شطرنج، پاسور و تخته نرد

 

 

سوال: اگر کسی یکی از آلات قمار مانند تخته نرد را به ما هدیه داد آیا می شود آن را به عنوان یادگاری نگه داشت؟

جواب: باید عین آن را از بین ببرد ولو با شكستن باشد.

سوال: تماشاى پاسور بازى دیگران چه حکمى دارد؟

جواب: اگر مستلزم مفسده و یا تأیید عملى آن محسوب شود، جایز نیست.

سؤال: اگر بازى با شطرنج به عنوان یک علم، هنر و یک ورزش فکرى انجام شود و مسلما هیچگونه قمار یا شرط بندى هم در کار نباشد آیا اشکالى وجود دارد؟

پاسخ: بازى با شطرنج جایز نیست. اگر احراز شود در هیچ کجا بازى با برد و باخت مالى با آن معمولا انجام نمى شود بازى با آن جایز خواهد بود ولى ظاهرا این فرض محقق نیست.

سؤال: بازى کردن نرده تخت و سایر بازی هایى از این نوع چه حکمى دارد؟

پاسخ: بازى نرد حرام است و همچنین بقیه بازی ها اگر همراه شرط بندى باشد و همچنین بنابر احتیاط واجب اگر همراه با شرط بندى نباشد اگر در عرف محل به عنوان آلات قمار شناخته شود.

سؤال: حکم نگاه یا تماشا به جمعی که مشغول بازی با پاسور و یا شطرنج هستند چیست؟ در صورتی که بازی با کامپیوتر باشد حکم چگونه است؟

جواب: اگر به تشخیص مکلف، امروزه شطرنج از آلات قمار بودن خارج شده باشد، بازی با آن بدون برد و باخت اشکال ندارد ولی هر گونه بازی با پاسور و دیگر ابزار قمار حرام بوده و در صورت وجود شرائط باید نهی شود و هر گونه حضور در مجلس آن، که موجب ترتب مفسده و یا تأیید ضمنی آن باشد، جایز نیست.

 

بازی شطرنج، پاسور و تخته نرد در روایات

رسول اکرم (ص) فرمودند: شما را از بازی با نرد و شطرنج و ورق و نواختن در طبل و عود و تنبور و استفاده بردن از تار و سه تار همچنین خرید و فروش آنها نهی می کنم.

امام جعفر صادق (ع) درباره بازی شطرنج فرمودند: اما شطرنج، پس نگاه داشتن آن كفر است و بازى كردن با آن شرك و ياد دادنش به كسى گناه كبيره هلاك كننده است و سلام كردن بر كسي كه بازى كند گناه است و كسي كه دست در ميان آن گرداند چنان است كه دست در ميان گوشت خوك گرداند و كسى كه نظر به سوى آن كند چنان است كه به فرج مادر خود نظر كند.

 

(منبع: حلیه المتقین علامه مجلسی)