اینترنت ملی و یا شبکه ملی اطلاعات چیست؟

ستاره | سرویس تکنولوژی – نقش و نفوذ اینترنت به قدری اهمیت پیدا کرده است که می‌توان آن را یکی از عوامل لازم و ضروری و تاثیرگذار در توسعه یافتگی و همچنین عدم توسعه یافتگی بسیاری از محدوده‌های جغرافیایی از کشورها گرفته تا تقسیم بندی‌های جزیی‌تر از جمله مناطق روستایی دانست. شبکه ملی اطلاعات در شهریورماه ۹۵ با حضور معاون اول رییس جمهور افتتاح گردید. جهانگیری، طرح شبکه ملی اطلاعات را مهمترین قدم در راه دسترسی آسان، امن، باکیفیت و سریع به اطلاعات عنوان کرد و گفت: برای این کار بزرگ حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان طی سه سال سرمایه‌گذاری شده است که سهم بخش دولتی ۲۰ درصد و سهم بخش غیردولتی ۸۰ درصد بوده است. همچنین وی تاکید کرد که شبکه ملی اطلاعات سد راه دسترسی آزاد به اطلاعات نخواهد بود

شبکه ملی اطلاعات یا اینترنت ملی ایران پروژه‌ای است برای توسعه شبکه زیرساخت امن و پایدار ملی کشور. اواخر سال ۱۳۸۴ براساس تصمیم هیئت دولت مقرر شد شبکه ملی اینترنت طی ۳ سال به بهره‌برداری برسد. سال ۱۳۸۵ قرار شد اجرای پروژه اینترنت ملی به مرکز تحقیقات مخابرات ایران محول شود. در سال ۱۳۸۶ برنامه‌های عملیاتی راه‌اندازی و بهره‌برداری اینترنت ملی انجام شد و در سال‌های ۸۶ تا ۸۸ در هیئت وزیران تصویب گردید. سال ۱۳۸۹ موضوع شبکه ملی اینترنت با نام جدید «شبکه ملی اطلاعات» به‌صورت جدی‌تر مطرح شد طوری که کلیات موضوع در ماده ۴۶ برنامه پنجم توسعه ذکر گردید. تبصره ۲ از قانون ۴۶ برنامه پنجم توسعه بیان می‌کند “شبکه ملی اطلاعات (IP) کشور، شبکه‌ای مبتنی بر قـرارداد اینترنت به ‌همراه سوئیچ‌ها و مسیریاب‌ها و مراکز داده‌ای است به‌صورتی که درخواست‌های دسترسی داخلی و أخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند به هیچ‌وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت و خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود.” طبق این قانون دولت موظف است که شبکه ملی اطلاعات را در زمان مقرر برقرار گرداند.

شبکه ملی اطلاعات یا همان اینترنت ملی شبکه‌ای داخلی برای دسترسی سریع‌تر و ارزان‌تر به داده‌ها ذخیره شده در داخل کشور است. اگر بخواهیم مفهوم اینترنت ملی یا شبکه ملی اطلاعات را درک کنیم بهترین مثال تماشای اینترنتی تلویزیون است به این صورت که تماشای تلویزیون اینترنتی یا دانلود اطلاعات حجیمی که در سرورهای داخلی قرار دارد ساده‌تر و سریع‌تر خواهد شد همچنین شرکت‌ها و سازمان‌هایی که به تبادل اطلاعات نیاز دارند دیگر احتیاجی به اتصال به اینترنت جهانی نخواهند داشت. به این ترتیب امنیت اطلاعات نیز بالاتر خواهد رفت و سازمان‌ها نیز می‌توانند بهتر و ارزان‌تر به شبکه‌های اطلاعاتی خود متصل شوند. 

هدف طراحان اینترنت ملی را می‌توان اینگونه نیز بیان کرد. ایجاد شبکه‌ای یکپارچه یا یک ابر شبکه شامل دیتاسنتر‌های عظیم در داخل کشور دانست كه ضمن یكپارچه سازی و توانمند سازی شبكه داخلی كشور، همه سایت های ایرانی، میزبانی وب سایت های خود را به آن دیتاسنترها سپرده تا در نهایت، کاربران بتوانند با سرعت بیشتر و بدون پرداخت هزینه پهنای باند خارجی و همچنین با امنیت و نظارت بهتر، به وب‌سایت‌های ایرانی متصل شوند.

به گفته معاون اول رئیس جمهور شبکه ملی اطلاعات قرار نیست دسترسی کاربران به اینترنت جهانی را قطع کند. آقای دکتر جهانگیری یکی از اهداف دولت کنونی را از ابتدای کار دسترسی آزاد به اطلاعات عنوان کرده است. در واقع هدف این است که دسترسی مردم و کاربران به اطلاعات ذخیره شده در سرورهای ایرانی سریع‌تر و ساده‌تر شود. 

هم اکنون برخی شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت (ISP) طرح‌های جداگانه‌ای را برای دسترسی به شبکه ملی اطلاعات و با قیمتی پایین‌تر از اینترنت عرضه کرده‌اند اما انتظار می‌رود در آینده طرح‌ها و بسته‌های خرید اینترنت شامل ترافیک جداگانه‌ای برای دسترسی به شبکه ملی و جهانی در دسترس عموم قرار گیرد. به این ترتیب اتصال به شبکه ملی مانند روش‌های اتصال به اینترنتی جهانی انجام گیرد با این تفاوت که وقتی به وب‌سایت‌های با میزبانی خارجی متصل می‌شوید ترافیک از بخش ترافیک جهانی شما کسر شده و وقتی از سرورهای داخلی استفاده می‌کنید بخش جداگانه‌ای از ترافیک شما مصرف خواهد شد. به این ترتیب کاربر قادر خواهد بود بسته به نوع استفاده خود از شبکه اطلاعات و اینترنت ترافیک مورد نیاز داخلی و یا خارجی خریداری کند. مزیت دیگر شبکه ملی اطلاعات این باشد که در صورتی که اتصال به اینترنت به هر دلیلی قطع شود کاربران کماکان به شبکه ملی اطلاعات و وب‌سایت‌های داخلی دسترسی خواهند داشت.

اینترنت ملی، از نظر فنی، البته با کاربردها و تفاوت های ساختاری مختلف، نمونه های مشابهی در دنیا دارد. برای مثال، در مقیاس های وسیع این طرح، می توان از شبکه باند وسیع استرالیا (NBN) و طرح پهنای باند ملی ایالات‌متحده آمریکا نام برد. شبکه  Kwangmyong  در کره شمالی و internet II میان برخی مراکز پژوهشی آمریكا، از مقیاس های محدودتر آن به شمار می رود. 

در کره شمالی، این پروژه به موازات شبکه اینترنت اما به‌صورت مستقل از آن، با هدف محدودیت ارتباطات خارجی کاربران و تأمین نیازهای ارتباطی داخلی راه‌اندازی شده است ولی در استرالیا و ایالات‌متحده آمریكا، در جهت تقویت دسترسی کاربران به منابع اطلاعاتی شبکه جهانی اینترنت با سرعت بیشتر و کیفیت بالاتر اجرا گشته است. پیش‌بینی‌شده است پروژه در حال اجرا در کشور استرالیا تا پایان سال ۲۰۲۱ بتواند در حدود ۹۳% از  جمعیت بیست میلیون نفری استرالیا را تحت پوشش خود قرار دهد.