ستاره | سرویس چهره ها – بیوگرافی نلسون ماندلا رئیسجمهور آفریقای جنوبی را در این مطلب بخوانید.
بیوگرافی نلسون ماندلا
نلسون ماندلا در ۱۸ جولای سال ۱۹۱۸ (۲۷ تیرماه ۱۲۹۷) در روستای موزو آفریقای جنوبی متولد شد. وی نخستین رئیسجمهور سیاهپوست آفریقای جنوبی بود که در انتخابات دموکراتیک عمومی انتخاب شد و بین سالهای ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹ در این مقام خدمت کرد.
پدر نلسون ماندلا، گادلا هنری مپهاکانییسوا، از زمان تولد به عنوان رئیس قبیله و عضو شورای سلطنتی مردم تمبو تعین شده بود و سال ها به عنوان مشاور روسای قبایل دیگر خدمت کرد. او نقشی اساسی در به سلطنت رسیدن جونگینتابا دالیندیبو در تمبو داشت. پدر ماندلا که در اوج قدرت و ثروت قرار داشت به دنبال اختلاف نظر و درگیری با قاضی استعماری محلی، مقام و ثروت خود را از دست داد. در این دوران ماندلا نوزادی بیش نبود و این نزول درجه باعث شد مادرش مجبور به ترک موزو و مهاجرت به روستای کونو بشود؛ روستایی که حتی از موزو نیز کوچکتر بود. خانواده ماندلا در روستای کونو در کلبهای کوچک ساکن شدند و از محصولات محلی همان منطقه که شامل ذرت و کدو تنبل و لوبیا بود تغذیه میکردند. آب مورد نیاز خود را از چشمه و رودخانه تامین میکردند و پختوپز را در فضای باز انجام میدادند.
به توصیه یکی از دوستان پدرش، ماندلا در کلیسای متودیست غسل تعمید داده شد. او نخستین عضو خانواده بود که به مدرسه رفت. معلم ماندلا به سنت آن دوران و تحت تاثیر نظام آموزشی بریتانیایی در آفریقای جنوبی، نام کوچک او را نلسون گذاشت.
وقتی نلسون ۹ ساله بود پدرش در اثر ابتلا به یک بیماری ریوی درگذشت. بعد از آن رئیس جونگینتابا دالیندیبو؛ همان کسی که به کمک پدر ماندلا، نایبالسطنه تمبو شده بود، سرپرستی ماندلا را به طور غیررسمی برعهده گرفت و به دنبال آن ماندلا روستای کوچک کونو را ترک کرد و به تمبولند، محل اقامت نایبالسلطنه رفت. در آنجا با ماندلا درست مانند دو فرزند نایبالسلطنه رفتار میشد و وظایفی مشابه وظایف آنها به او داده شد. ماندلا در همین دوران به مدرسه تک کلاسی نزدیک منزل نایبالسلطنه رفت و در آنجا زبان انگلیسی، خوزا، تاریخ و جغرافیا آموخت و به تاریخ آفریقا بیشتر علاقمند شد.
او فهمید که مردم آفریقا در گذشته و تا قبل از ورود سفیدپوستان چگونه با صلح و آرامش در کنار یکدیگر زندگی میکردند به طوری که همه کودکان آفریقایی همدیگر را به عنوان خواهر و برادر میدانستند اما سفیدپوستان این رابطه نزدیک و صمیمی را از بین بردند و خشونت و جنگ و دشمنی را ترویج دادند. سیاهپوستان زمینهای خود و آب و هوا را با سفید پوستان مهاجر تقسیم کردند اما سفیدپوستان همه اینها را از صاحبان اصلیاش به زور گرفتند و تصاحب کردند.
تحصیلات
در سال ۱۹۳۹ ماندلا به کالج دانشگاه Fort Hare رفت. دانشگاهی که تنها مرکز آموزش عالی مخصوص سیاهپوستان در آفریقای جنوبی به حساب میآمد و همتراز دانشگاه آکسفورد و هاروارد بود. ماندلا در سال اول دانشگاه تمام واحدهای لازم را گرفت اما مشخصا روی حقوق لاتین تمرکز کرد تا بتواند بعدها در خدمات اجتماعی به عنوان یک مترجم و یا منشی مشغول به کار شود.
در سال دوم ماندلا به عنوان نماینده شورای دانشجویان انتخاب شد و در تحریم گستردهای که به نشانه اعتراض به سیاستهای دانشگاه انجام گرفت شرکت کرد و پس از آن از دانشگاه اخراج شد. وقتی به منزل بازگشت نایبالسلطنه بسیار عصبانی بود و به او دستور داد تا در پاییز به دانشگاه بازگردد و گفتههای خود را تکذیب کند.
برنده جایزه صلح نوبل
نلسون ماندلا در سال ۱۹۹۳ به عنوان نمادی زنده از صلحجویی و عدالتخواهی برنده جایزه صلح نوبل شد. ماندلا در سن ۲۰ سالگی درگیر جنبش ضد آپارتاید شد و در سال ۱۹۴۲ به کنگره ملی آفریقا ملحق شد. ماندلا به مدت ۲۰ سال رهبر کمپین مبارزات صلحآمیز علیه سیاستهای نژادپرستانه دولت آفریقای جنوبی بود. در سال ۱۹۹۳ ماندلا و اف دبیلو دی کلرک- رئیس جمهور آفریقای جنوبی- به طور مشترک و به پاس تلاشهای مستمر برای از بینبردن نظام آپارتاید جایزه صلح نوبل را دریافت نمودند.
در سال ۱۹۹۴ نلسون ماندلا به عنوان نخستین رئیسجمهور سیاهپوست آفریقای جنوبی انتخاب شد. در سال ۲۰۰۹ روز ۱۸ جولای، برابر با روز تولد نلسون ماندلا به نشانه قدردانی از تلاش های صلح جویانه و خستگیناپذیر ماندلا به نام “روز ماندلا” نام گرفت.
ازدواج
نلسون ماندلا در طول زندگی ۳ مرتبه ازدواج کرد. همسر اول او اِوِلین نتوکو میس بود که از او ۴ فرزند داشت. همسر دوم ماندلا، وینی مادیکیزلا-ماندلا نام داشت که از او نیز صاحب دو فرزند دختر شد. دو سال پس از جدایی از وینی، ماندلا در سن ۸۰ سالگی با گراچا ماچل بیوه سابق سامورا ماچل، رئیسجمهور اسبق موزامبیک و متحد کنگره ملی آفریقا ازدواج کرد و تا پایان عمر در کنار او ماند.
دستگیری و زندانی شدن نلسون ماندلا
کمی بعد از بازگشت به خانه، نایبالسلطنه اعلام کرد که قصد دارد برای پسر خواندهاش، بنا به رسوم قبیله مراسم ازدواج ترتیب دهد و زندگی او را سروسامان دهد. نلسون که از این تصمیم راضی نبود تصمیم به فرار از منزل گرفت و به ژوهانسبورگ رفت. در ژوهانسبورگ دست به کارهای مختلفی از نگهبانی گرفته تا منشیگری زد و همزمان به صورت مکاتبهای تحصیلات خود را به پایان رساند. سپس برای تحصیل در رشته حقوق به دانشگاه ژوههانسبورگ رفت.
ماندلا در سال ۱۹۴۲ به کنگره ملی آفریقا (ANC) پیوست و درگیر فعالیتهای سیاسی علیه نظام آپارتاید شد. گروه (ANC) گروهی کوچک متشکل از جوانان آفریقایی بود که هدفشان تبدیلشدن به یک جنبش مردمی و رساندن صدای اعتراض مردم آفریقا به گوش جهانیان بود.
اعضای این گروه معتقد بودند که تاکتیکهای قدیمی و درخواستهای مودبانه گذشته موثر نبوده و باید شیوه جدیدی اتخاذ نمایند. در سال ۱۹۴۹ کنگره ملی آفریقا به طور رسمی شیوه تحریم، اعتصاب، نافرمانی مدنی و عدم همکاری با اهداف شهروندی را با هدف رسیدن به حقوق کامل شهروندی، توزیع مجدد زمین، حقوق صنفی و آموزش رایگان و اجباری برای همه کودکان تصویب نمود.
ماندلا به مدت ۲۰ سال رهبری فعالیتهای صلحآمیز و ضدخشونت علیه سیاستهای نژادپرستانه دولت آفریقا را بر عهده داشت. از جمله این فعالیتها میتوان به مخالفت با کنگره ملی آفریقا در سال ۱۹۵۲ و مبارزات کنگره خلق در سال ۱۹۵۵ اشاره نمود. ماندلا با همکاری دوست قدیمی خود اولیور تمبو، شرکت حقوقی ماندلا و تمبو را راهاندازی کرد که خدمات حقوقی رایگان یا ارزانقیمت در اختیار آن دسته از سیاهانی که قادر به برخورداری از نمایندگی قانونی نبودند قرار میداد.
در سال ۱۹۵۶ ماندلا به همراه ۱۵۰ نفر دیگر به اتهام خیانت دستگیر شدند. در همین دوران، کنگره ملی آفریقا توسط نسل جدیدی از فعالان سیاهپوست (آفریکانیست) که معتقد بودند روشهای صلحجویانه قدیمی اثربخشی لازم را ندارد، به چالش کشیده شد. . رهبران کنگره ملی آفریقا یعنی آلبرت لوتولی، اولیور تامبو و والتر سیسولو نه تنها احساس میکردند که تحولات با سرعت زیادی در حال رخدادن است، بلکه رهبری خود را نیز در خطر میدیدند. درنتیجه آنان در تلاش برای جلب موقعیتی بهتر از آفریکانیستها، بر آن شدند که موقعیت خود را از طریق اتحاد با احزاب سیاسی کوچک سفیدپوستها، رنگینپوستها و هندیها بهبود بخشند.
ماندلا که همیشه معتقد به اعتراض مسالمتآمیز بود، از عقیده قدیمی خود صرف نظر کرد و به این نتیجه رسید که مبارزه مسلحانه تنها راه رسیدن به تغییرات اساسی است. در سال ۱۹۶۱ ماندلا رهبری اعتصاب سه روزه کارگران ملی را بر عهده گرفت. بعد از این اعتصاب دستگیر و به جرم رهبری معترضان محکوم به ۵ سال حبس شد. در سال ۱۹۶۳ مجددا محاکمه شد و این بار به همراه ۱۰ عضو دیگر ANC به جرم قانون شکنی و خرابکاری به حبس ابد محکوم شد.
ماندلا ۱۸ سال از ۲۷ سال حبس خود را در جزیره روبن گذراند و در همین دوران مدرک لیسانس خود را در رشته حقوق به صورت مکاتبهای از دانشگاه لندن اخذ کرد.
ماندلا در مدت حبس، همچنان با کنگره ملی آفریقا در ارتباط بود، و این کنگره در تاریخ ۱۰ ژوئن ۱۹۸۰ بیانیهای از جانب او منتشر کرد، که بخشی از آن به این شرح است: (متحد شوید! بسیج شوید! بجنگید! باید آپارتاید را در بین سندان اقدامات تودههای متحد و چکش مبارزه مسلحانه در هم بکوبیم!)
پس از این بیانیه و در سال ۱۹۸۲ ماندلا به همراه دیگر رهبران کنگره ملی آفریقا به زندان پولسمور منتقل شدند تا دیگر امکان برقراری ارتباط با دولت آفریقای جنوبی را نداشته باشند. در سال ۱۹۸۵ رئیسجمهور آفریقای جنوبی خواستار آزادی ماندلا در ازای انکار مبارزات مسلحانه شد اما ماندلا صراحتا این پیشنهاد را رد کرد. با افزایش فشار داخلی و بینالمللی برای آزادی ماندلا، دولت وارد مذاکره با او شد و پیشنهادات مختلفی را ارائه کرد اما هیچیک از آنها به نتیجه نرسید تا این که بوتا، رئیسجمهور آفریقای جنوبی دچار سکته مغزی شد و فردریک د کلرک جانشین او شد. در نهایت د کلرک در ۱۱ فوریه ۱۹۹۰ آزادی ماندلا را اعلام کرد.
رسیدن به ریاست جمهوری
ماندلا بلافاصله بعد از آزادی از زندان از قدرتهای خارجی خواست تا همچنان به فشار بر دولت آفریقای جنوبی برای اصلاح قانوناساسی ادامه دهند. با اینکه همیشه معتقد به صلح بود اما اعلام کرد که مبارزه مسلحانه نیروهای ANC تا زمان رسیدن به حق رای و حقوق برابر با سفیدپوستان ادامه خواد داشت.
در سال ۱۹۹۱ نلسون ماندلا به عنوان رئیس کنگره ملی آفریقا و دوست و یار قدیمی اش، اولیور تمبو به عنوان رئیس ملی انتخاب شدند.
ماندلا همچنان به مذاکره با رئیس جمهور د کلرک برای برگزاری انتخابات چند نژادی ادامه داد. سفیدپوستان آفریقای جنوبی موافق تقسیم قدرت بودند اما بسیاری از سیاهپوستان خواستار انتقال کامل قدرت بودند. به این ترتیب مذاکرات اغلب به خشونت و درگیری در سرتاسر کشور ختم میشد از جمله ترور رهبر کنگره ملی آفریقا کریس هانی که در همین دوران اتفاق افتاد. در این میان ماندلا مجبور بود شرایط را به طور ظریفی کنترل کرده و تعادلی در کشور برقرار کند.
در سال ۱۹۹۳ نلسون ماندلا و رئیسجمهور د کلرک به پاس فعالیتهای موثر جهت ازبینبردن نظام آپارتاید به طور مشترک برنده جایزه صلح نوبل شدند و در ۲۷ آوریل سال ۱۹۹۴ نخستین انتخابات دموکراتیک آفریقای جنوبی برگزار شد.
نلسون ماندلا در تاریخ دهم می سال ۱۹۹۴ و در سن ۷۷ سالگی به عنوان نخستین رئیسجمهور سیاهپوست آفریقای جنوبی انتخاب شد و دکلرک- رئیس جمهور سابق- در مقام معاون اول رئیس جمهور به فعالیت خود ادامه داد.
ماندلا در سال ۱۹۹۴ زندگینامه خود را با نام “راه طولانی آزادی” منتشر نمود که بیشتر قسمتهای آن را به طور مخفیانه در زندان نوشته بود. سال بعد ماندلا نشان لیاقت دریافت کرد.
بین سال های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹ ماندلا تلاش کرد تا قدرت را از گروه اقلیت آپارتاید به حکومت اکثریت سیاهپوست آفریقای جنوبی منتقل نماید. در همین راستا، ماندلا از شور و شوق مردم به ورزش به عنوان محوری برای تقویت صلح و آشتی میان سفیدها و سیاهان آفریقای جنوبی استفاده کرد و سیاهپوستان را ترغیب کرد تا تیم ملی منفور راگبی سفیدپوستان را تشویق نمایند. در سال ۱۹۹۵ آفریقای جنوبی به عنوان میزبان بازیهای جامجهانی راگبی به صحنه جهانی وارد شد تا جمهوری جوان این کشور بیش از پیش به رسمت شناخته شود.
ماندلا همچنین در دوران ریاست جمهوری خود تلاش زیادی کرد تا اقتصاد این کشور را از فروپاشی نجات دهد. با طرحهای توسعه اقتصادی و بازسازی دولت ماندلا، فرصتهای شغلی زیاد، مسکن و مراقبتهای بهداشتی اولیه برای مردم فراهم شد. در سال ۱۹۹۶ ماندلا قانون اساسی جدیدی را برای ایجاد یک دولت مرکزی قدرتمند بر مبنای حکومت اکثریت، تضمین حقوق اقلیت و آزادی بیان تنظیم و تصویب کرد.
بازنشستگی و مرگ نلسون ماندلا
پس از انتخابات عمومی در سال ۱۹۹۹، نلسون ماندلا از فعالیت سیاسی بازنشسته شد اما همچنان زندگی پر مشغله و فعالی داشت. او سالهای پایانی عمر خود را صرف جمعآوری پول برای ساخت مدارس و کلینیکهای درمانی در آفریقای جنوبی کرد و در جنگ داخلی بروندی به عنوان یک میانجی وارد عمل شد. همچنین کتابهای زیادی نوشت که از میان آنها میتوان به “گامی بلند به سمت آزادی: اتوبیوگرافی نلسون ماندلا”، “گفتگوهایی با خودم”، “قصههای محلی محبوب آفریقایی”، “نلسون ماندلا: به کلام خودش” و “گامی بلند به سمت آزادی” اشاره کرد.
در سال ۲۰۰۱ مشخص شد که ماندلا مبتلا به بیماری سرطان پروستات است. سه سال بعد و در سن ۸۵ سالگی رسما اعلام بازنشستگی کرد و به روستای مادری خود، کونو بازگشت.
ماندلا در سالهای پایانی عمر به دفعات در بیمارستان بستری شد تا اینکه در ۵ دسامبر سال ۲۰۱۳ در سن ۹۵ سالگی در منزل شخصیاش در ژوهانسبورگ درگذشت. جیکوب زوما، رئیس جمهور آفریقای جنوبی در بیانیهای تلویزیونی این خبر را اعلام کرد و گفت که آقای ماندلا اکنون ما را ترک کرده است.