تاریخ شهادت امام رضا ۱۴۰۴ به قمری و شمسی؛ آخر صفر چندمه؟

تاریخ شهادت امام رضا ۱۴۰۴

دوره امامت امام رضا (ع) ۲۰ سال استمرار یافت و چنان که خود ایشان فرموده بود، از سفری که مامون بر آن گرامی تحمیل کرد، هرگز به وطن بازنگشت و در سرزمینی دور از زادگاه و خانواده، مظلومانه به شهادت رسیدند و در دیار «طوس» که اکنون «مشهد» نام گرفته است به خاک سپرده شدند. 

در قسمت زیر، تاریخ شهادت امام رضا امسال به شمسی، قمری و میلادی را نوشته‌ایم.

تاریخ شهادت امام رضا در تقویم شمسی ۱۴۰۴: یکشنبه ۲ شهریور

شهادت امام رضا در تقویم قمری امسال: ۳۰ صفر ۱۴۴۷ (آخرین روز ماه)

شهادت امام رضا در تقویم میلادی: ۲۴ اوت ۲۰۲۵

آیا شهادت امام رضا امسال تعطیل است؟

بله، روز شهادت امام رضا (ع) در تقویم ملی ایران، به عنوان روز تعطیل رسمی ثبت شده است. 

در ادامه مختصری از نکات برجسته زندگی امام رضا را برای‌تان آورده‌ایم.

ولادت امام رضا (ع)

مورخین تاریخ ولادت امام هشتم شیعیان را از میان سال‌های ۱۴۸، ۱۵۱ و ۱۵۳ هجری قمری و در روزهای نوزدهم رمضان، دهم رجب و یازدهم ذی‌القعده ذكر كرده‌اند.

اختلاف نظر درباره سال شهادت امام رضا 

در مورد سالروز وفات امام رضا اختلاف نظر وجود دارد و محققین وفات ایشان را طی سال‌های ۲۰۲، ۲۰۳ و ۲۰۶ هجری قمری محتمل دانسته‌اند. اما قول مشهور در مورد ولادت آن بزرگوار سال ۱۴۸ هجری قمری و در خصوص وفات ایشان سال ۲۰۳ هجری قمری است. با پذیرش چنین اقوالی طول عمر با بركت امام رضا (ع) ۵۵ سال می‌شود.

دوران ۲۰ ساله امام حضرت ثامن‌الائمه (ع) با حكومت پنج ساله هارون الرشید، سه ساله خلافت محمد امین و ۱۳ ساله زمامداری عبدالله مامون همزمان است.

تاریخ شهادت امام رضا به روایت‌های مختلف

درباره تاریخ شهادت امام رضا (ع)، به دست مأمون عباسی در سرزمین طوس، گفتار مورخان و سیره نگاران مختلف است:

• شیخ مفید در مسارالشیعه، آن را در روز ۲۳ ذی قعده سال ۲۰۳ می داند.(مسار الشیعه، ص ۱۶) به همین جهت، برای زیارت آن حضرت در این روز تأكید فراوانی به عمل آمده است. (منتهی الآمال شیخ عباس قمی، ج۲، ص ۳۱۲؛ وقایع الایام شیخ عباس قمی، ص ۹۷)
• برخی، روز ۲۳ ماه رمضان را روز شهادت آن حضرت دانستند. (زندگانی چهارده معصوم(ع) ترجمه اعلام الوری – امین الاسلام طبرسی، ص ۴۲۴)
• عده ای هم، شهادت ایشان را در ماه صفر ذكر كرده اند ولیكن برخی از آنان، روز چهاردهم، برخی روز هفدهم و برخی دیگر، آخرین روز صفر را تاریخ شهادت امام رضا (ع) می دانند. (منتهی الآمال، ج۲، ص ۳۱۲)

توجه:

۱. معروف و مشهور میان علما و مورخان شیعه، آن است كه آن حضرت، در آخرین روز ماه صفر سال ۲۰۳ قمری در طوس به شهادت رسید و این، گفتار شیخ مفید (ره) در ارشاد نیز است. (الارشاد شیخ مفید، ص ۵۹۱)

۲. تاریخ شهادت امام رضا (ع)، روز آخر ماه صفر سال ۲۰۳ هجری قمری بیان شده است. البته این که ماه صفر در آن سال ۲۹ روزه یا ۳۰ روزه بوده است جای تامل دارد. بر این اساس اگر ماه صفر ۲۹ روزه بوده، تاریخ شهادت امام رضا (ع) بر مبنای تاریخ شمسی مصادف با روز یکشنبه ۱۸ شهریور سال ۱۹۷ هجری شمسی معادل ۹ سپتامبر ۸۱۸ میلادی بوده است. اما اگر ماه صفر در آن سال ۳۰ روزه بوده است که قدری دور از محاسبات است، تاریخ شهادت امام رضا (ع) مصادف با روز دوشنبه ۱۹ شهریور ۱۹۷ هجری شمسی معادل ۱۰ سپتامبر ۸۱۸ میلادی بوده است.

نحوه شهادت امام رضا

مأمون که برای حفظ حکومت خود امام رضا (ع) را از مدینه به مرو آورده و با ترفندهای خود و اطرافیان به اهداف خود نرسیده بود، وقتی که رفتار و قاطعیت آن حضرت را دید، دریافت که گفتار و رفتار آن حضرت در نهایت موجب ضعف و تزلزل حکومت او می‌شود و از سوی دیگر عباسیان همواره در مورد ولایت عهدی امام رضا (ع) مأمون را تهدید می کردند و به او هشدار می دادند.

مردم و دوستداران آن امام وقتی که خبر شهادت حضرت را شنیدند، ازدحام کردند و گفتند که مأمون با نیرنگ امام (ع) را کشته است. مأمون شخصی را نزد مردم فرستاد و گفت تشییع جنازه به فرصتی دیگر موکول شده است. مأمون از ترس این که آشوبی برپا شود مردم را با این ترفند متفرق کرد و دستور داد جنازه آن حضرت را شبانه غسل دادند و به خاک سپردند.

کنیه های امام رضا (ع)

كنیه‌های امام رضا ابوالحسن و ابوعلی است و لقب‌هایی چون رضا، صابر، زكی، ولی، فاضل، صدیق، رضی، سراج الله، نورالمهدی، قره‌العین المومنین، كفوالملك، كافی‌الخلق را نیز برای آن حضرت برشمردند.

حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) دوران امامت خود را از سال ۱۸۳ هجری قمری در اوج خفقان سیاسی دنیای اسلام و اقتدار حكومت عباسیان آغاز كرد. این مرحله از دوران زندگی ایشان از تاثیرگذارترین مراحل تاریخ تشیع است، عزیمت اجباری امام به خراسان بنا بر اصرار مامون و پذیرفتن تقاضای سیاسی خلیفه عباسی مبنی بر در دست گرفتن زمامداری مسلمین و پذیرش منصب ولایتعهدی به اجبار و اكراه از وقایع مشهور تاریخ اسلام است.

گزیده ای از کلمات قصار امام رضا (ع)

اِنَّ الصَّمتَ بابٌ مِنْ اَبْوابِ الحِکْمَةِ، اِنَّ الصَّمْتَ یُکْسِبُ المَحَبَّةَ، اِنَّهُ دَلیلٌ عَلی کُلِّ خَیْرٍ؛

همانا خاموشی و کنترل زبان دری از درهای حکمت است و موجب دوستی می شود و به نیکی ها راه می برد.

⚑⚑⚑

صِدیقُ کُلِّ امْرء عَقْلُهُ و عَدُوُّهُ جَهْلُهُ؛

دوست هر انسانی، عقل او، و دشمن هر انسانی نادانی اوست.

⚑⚑⚑

اَلتَوَدّدُ اِلَی النّاسِ نِصْفُ العَقْلِ؛

دوستی با مردم، نیمی از عقل محسوب می شود.

⚑⚑⚑

اِنَّ اللّهَ تَعالی یَبْغُضُ الْقِیلَ وَ الْقالَ وَ اِضاعَةَ الْمالِ وَ کَثْرَةَ السُؤالِ؛

همانا خداوند قیل وقال (کشمکش لفظی بی مورد)، و تباه ساختن ثروت و تقاضا کردن بسیار را دشمن می دارد.

⚑⚑⚑

لا تَدَعُوا العَمَلَ الصّالِحَ وَ الْاِجْتَهادَ فی العِبادَةِ اِتِّکالاً عَلی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله وسلم ؛

کار نیک و کوشش در عبادت را به بهانه دوستی و بر حبّ آل محمد صلی الله علیه و آله وسلم رها نسازید. 

مَنْ رَضِیَ عَنِ اللّهِ تَعالی بالْقَلِیلِ مِنَ الرِّزْقِ رَضِیَ اللّهُ عَنْهُ بالْقَلِیلِ مِنَ الْعَمَلِ؛

کسی که به روزی اندک از خداوند خشنود باشد، خداوند از او به عمل کم، راضی خواهد شد.

⚑⚑⚑

اَلْاِسْتِرسالُ بِالْاُنْسِ یُذْهِبُ المَهابَةَ؛

انس گرفتن حساب نشده (و بدون کنترل) با مردم شخصیت انسان را از بین می برد.

⚑⚑⚑

یَأتِی عَلَی الناسِ زَمانَ تَکُونُ العافِیَةُ فِیهِ عَشْرَةَ اَجْزاءٍ، تِسْعَةٌ مِنْها فِی اِعْتِزالِ النّاسِ، وَ واحِدٌ فِی الصَّمْتِ؛

زمانی بر مردم می آید، که عافیت و آرامش، در آن زمان در ده بخش است؛ نُه بخش آن در دوری از مردم و گوشه گیری و یک بخش آن در سکوت است.