حکم شرعی فروش کلیه و پیوند اعضا چیست؟

ستاره | سرویس مذهبی – این روزها خرید و فروش کلیه بسیار رایج شده است. حتی آگهی های فروش کلیه نیز به وفور دیده می شود. اما حکم شرعی فروش کلیه چیست؟ آیا فروش کلیه از نظر شرعی جایز است؟ اگر کسی وصیت کند که اعضای بدنش را اهدا کند آیا صحیح است؟ مجله اینترنتی ستاره قصد دارد نظر مراجع را در مورد فروش کلیه خدمت تان ارائه نماید.

 

فروش کلیه چه حکمی دارد؟

حکم کلی فروش کلیه: فروش اعضای بدن در صورتی که با رضایت شخص و غرض عقلایی همراه بوده و ضرر قابل توجهی برای بدن نداشته باشد، اشکالی ندارد

 

 

فروش کلیه از نظر مراجع

آیت الله خامنه ای:

اگر برای شخص ضرر لازم المراعاتی نداشته باشد به خصوص اگر حفظ جان مسلمانی موقوف بر آن باشد، بی اشکال است.

آیت الله سیستانی:

برداشتن بخشى از بدن انسان زنده براى پیوند زدن، در صورتى که قطع آن زیان مهمى داشته باشد مانند چشم و دست و امثال آنها جایز نیست، ولى اگر زیان مهمى نداشته باشد مانند قطعه‏اى از پوست یا نخاع یا یک کلیه در صورت سالم بودن کلیه دیگر با فرض رضایت صاحبش (اگر کودک یا دیوانه نباشد) جایز است وگرنه به هیچ وجه جایز نیست ولی هرگاه قطع آن جایز بود، گرفتن پولى به ازاى آن نیز جایز است.

آیت الله صافی گلپایگانی:

فروش و هدیه کلیه از طرف شخص زنده به دیگری جایز نیست و وصیت او هم اعتبار ندارد؛ ولی اگر مسلم باشد که حفظ حیات شخص معین توقف بر استفاده از کلیه میت دارد، بعید نیست که استفاده از آن جایز باشد.

آیت الله مکارم شیرازی:

فروش اعضایی که بدل دارد مانند یکی از دو کلیه، اشکالی ندارد؛ ولی احتیاط آن است که پول را در مقابل اجازه برداشتن عضو بگیرد، نه خود عضو

 

 

آیت الله نوری همدانی:

دریافت پول در ازای بعضی از اعضا مانند کلیه مانعی ندارد.

آیت الله بهجت:

اگر شخصی بخواهد عضوی از اعضای بدن خود مثلا کلیه را به دیگری بدهد یا وصیت کند که بعد از مردن خود آن عضو در مقابل پول یا مجانی برداشته و به دیگری داده شود، در صورتی که نجات مسلمانی متوقف بر آن عضو باشد یعنی راه نجات آن مسلمان منحصر در دادن عضو به او باشد تهیه آن از غیر مسلمان هم ممکن نباشد، اشکالی ندارد.

آیت الله هادوی تهرانی:

فروش عضو در صورتی که ضرر قابل توجهی به بدن نزند با یک غرض عقلایی مثل نجات کسی از مرگ اشکالی ندارد؛ ولی بهتر است در این مورد از آن اجتناب کنید.

 

حکم شرعی پیوند اعضا بعد از مرگ مغزی

مرگ مغزی به معنای از کار افتادن مغز است. در مرگ مغزی، خون رسانی به مغز مختل شده و اکسیژن به این عضو حیاتی نمی رسد. در مرگ مغزی مغز دچار تخریب غیر قابل برگشت می گردد. پس از مرگ مغزی اعضای دیگر از جمله قلب، کبد و کلیه ها فعال هستند ولی به تدریج در طی چند روز، این اعضا نیز از کار خواهند افتاد. بیمار مرگ مغزی به هیچ یک از تحریکات خارجی پاسخی نمی دهد و بدون استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی قادر به تنفس نخواهد بود. مرگ مغزی در علم پزشکی مرگ مطلق است و این فرد هرگز زنده نمی شود.

 

 

حکم شرعی قطع عضو فرد دچار مرگ مغزی

آیت الله خامنه ای:

به طور کلی اگر این افراد دچار ضایعات مغزی غیر قابل درمان و برگشت ‏شوند که بر اثر آن همه فعالیت‏های مغزی آنان از بین رفته و به حالت اغمای کامل فرو ‏روند به نحوی که باعث فقدان و از دست رفتن هر نوع شعور و احساس و حرکتهای ارادی می‏گردد، چنانچه که استفاده از اعضای بدن چنین بیمارانی برای معالجه بیماران دیگر باعث تسریع ‏در مرگ و قطع حیات آنان شود جایز نیست، در غیر این صورت اگر عمل مزبور با اذن قبلی وی صورت ‏بگیرد و یا نجات نفس محترمی متوقف بر آن عضو مورد نیاز باشد اشکال ندارد.

البته پیوند باید در اعضایی که صدق مثله شدن نکند، باشد و یا عرفاً هتک حرمت میت محسوب نشود؛

آیت الله سیستانی:

قطع عضو و استفاده از اعضای فرد دچار مرگ مغزی در صورتی جایز است که فردی که عضو او را قطع می‌کنند، مسلمان نباشد.

بعد از قطع عضو، جایز است به بدن شخص نیازمند پیوند زده شود. اگر بدن بیمار این عضو جدید را قبول نماید، آن عضو جدید، تابع شخص شده و مانند دیگر اعضاء او پاک است.

قطع عضو مسلمان مرده، مانند چشم و دستش براى پیوند زدن به بدن زنده جایز نیست و اگر کسى چنین کند، بر او دیه لازم مى‏آید و دفن آن عضو قطع شده واجب است. ولى اگر پیوند زد و عضو زنده‏اى از بدن شد، قطع آن واجب نیست.

کسى که از نظر مغزى مرده است در حالى که قلب و ریه او هر چند به کمک دستگاه وظیفه خود را انجام مى‏دهند میت شمرده نمى‏شود و قطع اعضاى او براى الحاق به زنده به هیچ وجه جایز نیست.

آیت الله نوری همدانی:

در صورت احراز مرگ، با فرض وصیت میت به اهدای عضو، پیوند مذکور بلامانع است.

آیت الله شبیری زنجانی:

اهدای عضو در غیر فرض ضرورت جایز نیست.

دفتر آیت الله صافی گلپایگانی:

به نظر اینجانب برداشتن عضو مسلمانی که هنوز فوت نکرده ولو مرگ مغزی او مسلم باشد، جایز نیست.

دفتر آیت الله مکارم شیرازی:

در صورت نیاز و ضرورت، با رضایت بستگان و با رعایت شرایط اشکالی ندارد.

آیت الله نوری همدانی:

در صورت وصیت میت مانعی ندارد و در غیر این‌صورت باید با صلاحدید حاکم شرع (ولی فقیه) باشد.

آیت الله وحید خراسانی:

تشریح بدن مسلمان مرده جایز نیست و بر تشریح کننده، دیه جنین مسلمان لازم مى‌شود

 

 

بریدن عضوى از اعضاى بدن مسلمان مرده (مانند چشم و غیر آن) به منظور پیوند زدن آن به بدن شخص زنده جایز نیست و قطع کننده باید دیه آن عضو را که دیه اعضاى جنین مسلمان است بپردازد، ولى چنانچه زنده ماندن مسلمان متوقف باشد بر این که عضو بدن مسلمان مرده‌اى را ببُرند و به او پیوند زنند، بریدن آن عضو جایز است، ولى قطع کننده باید دیه آن را بپردازد و پس از پیوند، که جزء بدن زنده گشت، احکام بدن زنده بر آن جارى است.

اگر کسى در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوى از اعضاى او را قطع کنند و به دیگرى پیوند زنند، صحّت این وصیت محل اشکال است.

اگر شخصى راضى شود که در حال حیات خود عضوى از اعضاى او را بریده و به دیگرى پیوند زنند، چنانچه آن عضو از اعضاى رئیسه باشد که بریدن آن صدمه‌اى به حیات او مى‌زند‌، و یا نقص و عیبى در او ایجاد مى‌کند، بریدن آن عضو جایز نیست‌. و اگر با بریدن آن عضو ضرر و عیبى بر او وارد نمى‌شود ـ مانند بریدن مقدارى از پوست و یا گوشت ران که جاى آن روییده مى‌شود ـ بریدن آن عضو با رضایت او جایز است، و مى‌تواند براى رفع ید از آن عضو مبلغى دریافت کند.

آیت الله مهدی هادوی تهرانی:

اهدای عضو پس از مرگ یا در جایی که ضرر قابل توجه عقلایی برای اهدا کننده نداشته باشد یا نجات جان کسی به آن بستگی داشته باشد اشکالی ندارد.