ستاره | سرویس سلامت – برای همه ما پیش آمده که گاهی مجبور شدهایم غذای روز یا روزهای قبل را دوباره گرم کرده و مصرف کنیم. با اینکار ، بعضی از موادغذایی ترکیبات مفید و ویتامینهای خود را از دست داده وحتی گاهی سمی میشوند و ممکن است باعث ایجاد مسمومیت غذایی و یا ایجاد سرطان در آینده شوند.
گرم کردن مواد غذایی
فسادپذیرترین مواد غذایی
موادغذایی از نظر فسادپذیری به ۳ گروه مواد غذایی با فسادپذیری بالا، نیمه فسادپذیر و دیر فاسدشونده تقسیم میشوند.
انواع گوشت، لبنیات و تخممرغ به دلیل بالابودن مقدار مواد مغذی، رطوبت بالا و آب فعال درون آنها در معرض فساد بالاتری قرار دارند.
نگهداری طولانیمدت این مواد، به خصوص اگر شرایط استاندارد ذکر شده رعایت نشود، مسمومیتهای بسیار شدید و طولانی مدتی را برای فرد در پی دارد که معمولا توسط میکروب کلوستریدیوم پرفرنژنس ایجاد میشود و مسمومیت با این میکروب شدیدترین نوع مسمومیت است.
میوهها و سبزیجات در دسته مواد نیمه فسادپذیر قرار میگیرند که برای کوتاهمدت در یخچال قابل نگهداری هستند.
دسته دیگر موادغذایی مثل حبوبات، غلات، برنج، ماکارونی و … دیرتر فاسد میشوند و مسمومیتی که ایجاد میکنند با میکروب باسیلوس سرئوس ایجاد میشود. البته استافیلوکوک اورئوس هم در هردو مورد ذکر شده ایجاد مسمومیت کرده و در غذاهایی مانند سالاد الويه، جوجه کباب و کباب کوبیده و … که دستکاری میشوند هم، تولید سم میکند.
نتایج تحقیقات پزشکی نشان میدهد؛ هفت ماده غذایی وجود دارند که در اثر گرم کردن مجدد، ایجاد سم کرده و مسمومیتزا و حتی سرطانزا میشوند. این غذاها شامل:
مرغ
تخم مرغ
قارچ
سیبزمینی
اسفناج
چغندر
کرفس
بایدها و نبایدهای نگهداری غذا در یخچال
فریزکردن غذای پخته شده کار درستی نیست و به هیچوجه توصیه نمیشود، زيرا اثر تخریبی این کار بسیار بیشتر از ارزش تغذیهای آن است. نان یکی از معدود خوراکیهایی است که فریزکردن آن توصیه میشود؛ آنهم به خاطر تغییری که هنگام نگهداری طولانیمدت نان در یخچال در نشاسته و پروتئین آن ایجاد شده و حالت بیات به خود میگیرد پس برای حفظ ارزش غذایی نان، بهتر است آن را فریز کرد.
نحوه نگهداری غذا در یخچال بسیار مهم است. اگر غذا با حجم زیاد وارد یخچال شود، قسمتهای مرکزی غذا نمیتواند به همان سرعتی که اطراف غذا سرد میشود، خنک شوند و ممکن است سردشدن قسمتهای مرکزی غذا چندین ساعت طول بکشد. گرمماندن مرکز در همین چند ساعت، سبب ایجاد شرایط مناسب برای تکثیر میکروارگانیسمها و تغییرات آنزیمی در موادغذایی میشود. البته تغییرات آنزیمی با توجه به نوع موادغذایی مختلف، متفاوت است اما بههرحال، گرما هم واکنشهای آنزیمی را تسریع کرده و سبب سریعترشدن رشد و نمو میکروبهایی مانند استافیلوکوک اورئوس -که به استافیلوکوک طلایی هم معروف است- کلوستریدیوم پرفرنژنس و باسیلوس سرئوس میشود و این میکروبها در فرصت ایجاد شده، رشد کرده و سم تولید میکنند.
اما نکته مهم این است که سم تولید شده از این میکروبها معمولا در همان ساعات اولیه هیچ نمودی در بو، مزه و ظاهر غذا ندارد و حتی ممکن است وقتی غذایی که شب پختهایم را فردا ظهرش هم میخوریم، احساس کنیم خیلی هم خوشمزه بوده اما از نیم ساعت بعد، بسته به نوع سمی که در غذا تولید شده، علائم مسمومیت از ضعف، دلپیچه، حالت تهوع، کاهش دمای بدن و لرز تا اسهال، استفراغ و … ظاهر شوند. بنابراین وقتی میخواهید حجم زیادی از غذا را در یخچال بگذارید، بهتر است به جای یک قابلمه بزرگ، آن را در چند ظرف کوچکتر ریخته و بعد به یخچال منتقل کنید تا تمام قسمتهای غذا با سرعت یکسان سرد شوند.
یادتان باشد تحت چنین شرایطی، میتوان غذا را تنها تا ۲۴ ساعت در یخچال نگهداری کرد و بیشتر از آن به هیچوجه توصیه نمیشود. این نکته را به خاطر بسپارید که غذاهایی مثل الویه، انواع کباب، کوکو، کتلت و … بسیار بیشتر از غذاهای دیگر در معرض مسمومیت قرار دارند و نگهداری آنها در یخچال به هیچ شکلی مورد اطمینان نیست.