سرطان سینه یا پستان چیست؟ (علت، علائم، راه‌های درمان آن)

ستاره | سرویس سلامت – سرطان پستان یا سرطان سینه (Breast cancer) یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها و در عین حال یکی از قابل درمان‌ترین آن‌ها است که از بافت پستان آغاز می‌شود. این سرطان ناشی از رشد خارج از قاعده سلول‌های غيرطبيعی در پستان است که در بین مردان نیز دیده می‌شود.

انواع سرطان سینه

هر پستان از سلول‌های شیر ساز، مجاری شیری و سلول‌های نگهدارنده تشکیل شده است. در هر پستان ۲۰-۱۵ قسمت به نام «لوب» وجود دارد كه آن‌ها هم حاوی بخش‌های كوچكتری بنام «لوبول» هستند. لوبول‌ها و لوب‌ها از طریق مجاری شیری به یكدیگر متصل می‌شوند. بنابراین برخی از سلول‌ها وظیفه شیرسازی و برخی دیگر وظیفه انتقال شیر و برخی دیگر وظایف دیگری دارند. به این ترتیب، بسته به اینکه سرطان از کدامیک از این سلول‌ها منشاء گرفته باشد، نوع سرطان‌ها با هم فرق می‌کنند که عبارتند از:

۱- سرطان مجرایی: ۸۵ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به سرطان پستان، دچار این نوع سرطان هستند. در این نوع سرطان، سلول‌های سرطانی در داخل مجرای سینه رشد می‌کنند. اگر توده کوچکی را در سینه احساس کردید و یا از نوک سینه ترشحاتی خارج شد، فورا به پزشک مراجعه کنید.

۲- سرطان لوبولار (کارسینوم): ۸ درصد افراد مبتلا به سرطان پستان، دچار این نوع هستند. شیر مادر درون این لوبول‌ها جمع می‌شود. گاهی اوقات این لوبول‌ها پر می‌شوند، اما سرطان نمی‌باشد. وجود توده سفت، تورم، تغییر ظاهر سینه و نوک سینه برگشته همه جزو علائم این سرطان می‌باشند. از طریق بیوپسی سینه (نمونه برداری از بافت سینه) می‌توان این سرطان را تشخیص داد.

۳- سرطان التهابی سینه: این نوع سرطان در پوست رخ می‌دهد؛ موجب قرمزی و ورم سینه می‌گردد و ظاهر سینه را ملتهب می‌کند. اگر علائم زیر را داشتید، فورا به پزشک مراجعه کنید:

• اندازه سینه به طور ناگهانی بزرگ شود
• پوست سینه شبیه پوست پرتقال شود
• پوست سینه دائما به حال خارش بیفتد
• سینه گرم و سفت شده باشد
• درد سینه داشته باشید
• نوک سینه تو رفته باشد و ورم گره لنفاوی زیر بغل وجود داشته باشد.

۴- بیماری پاژه نوک سینه: در این بیماری که معمولا در یک سینه وجود دارد، نوک سینه خارش‌دار و قرمز رنگ می‌شود و به راحتی با جوش اشتباه گرفته می‌شود. بثورات قرمزی که در نوک سینه وجود دارند ممکن است به سمت پوست قهوه ای اطراف نوک سینه گسترش یابد و یا ممکن است موجب یک زخم باز در نوک سینه شود و یا علائمی شبیه اگزما در نوک سینه داشته باشد.

 

چه عوامل خطر ابتلاء به سرطان سینه را افزایش می‌دهد؟

مرض چاقی، عدم تمرین فیزیکی، نوشیدنی‌های الکلی، درمان جایگزینی هورمون در طول یائسگی، پرتوهای یونی، اولین قاعدگی در سنین پایین، و دیر بچه دار شدن یا بچه دار نشدن عواملی هستند که خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهند. نکته قابل ذکر در این قسمت این است که هیچ رابطه علمی بین استفاده از هر گونه سینه‌بند با بروز سرطان پستان پیدا نشده است.

به یاد داشته باشید که جنس، ژن، نژاد، سن، وضعیت یائسگی، داروها و درمان‌های پزشکی، سن شروع قاعدگی و تاریخچه سلامتی خانوادگی نیز از عوامل مخاطره آمیز در بروز سزطان سینه به حساب می‌آیند، ولی این‌ها عواملی هستند که شما نمی‌توانید آنها را کنترل کنید. دلیل حدود ۵ تا ۱۰٪ از موارد ابتلاء به این بیماری ژن‌هایی هستند که از والدین فرد به ارث رسیده‌اند، از جمله BRCA1 و BRCA2. تشخیص این سرطان با انجام نمونه‌برداری از توده مربوطه تأیید می‌شود. پس از تشخیص سرطان، آزمایش‌های بیشتری انجام می‌شوند تا مشخص شود که آیا سرطان به قسمت‌های دیگر بدن نیز سرایت کرده است یا خیر و چه درمان‌هایی ممکن است در جهت بهبود بیماری مفید واقع شود.

 

علائم سرطان سینه می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:

• توده در سینه که شایع‌ترین علامت سرطان پستان می‌باشد.
• تغییر در شکل سینه (وجود برآمدگی) و یا ضخیم شدن سینه و یا زیر بغل
• گودی پوست
• ترشح مایع از نوک سینه (ترشحات نوك پستان معمولا همراه با سرطان پستان نیستند، ولی به علت احتمال وجود سرطان در برخی از موارد، بررسی دقیق آنها ضروری است. ترشح ناشی از سرطان پستان معمولا خون واضح و یا خونابه مانند یا در برخی از موارد بی‌رنگ می‌باشد.)
• تغییر اندازه و شکل نوک سینه
• پوسته شدن قسمتی از پوست پستان
• تغییر رنگ و یا بافت نوک سینه و یا هاله اطراف نوک پستان
• تهاجم به اعضای دیگر(متاستاز): در افرادی که بیماری در اندام‌های دیگر آنها گسترش پیدا کرده باشد، این علائم می‌توانند درد استخوان، غدد لنفاوی متورم، تنگی نفس، یا یرقان باشند.

دو نکته:

• به یاد داشته باشید، بسیاری از برآمدگی‌ها و جوش‌ها، خوش خیم می‌باشند و سرطانی نیستند و به خوبی با درمان مناسب بهبود می‌یابند.
• اگر شما هر نشانه غیرطبیعی را در سینه خود مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع سرطان سینه، شانس زندگی فرد را بیشتر می کند.
  

 

 

راه‌های کنترل سرطان سینه

• بارداری و شیردهی: بارداری قبل از سن سی سالگی و شیردهی، تعداد دفعات قاعدگی را کم می‌کند که یکی از دلایل کاهش خطر ابتلا به این بیماری می‌باشد. هورمون استروژن، عامل ایجاد ۸۰ درصد سرطان‌های سینه را تحریک می‌کند. بارداری و شیردهی باعث کاهش میزان این هورمون می‌شود.
• هورمون درمانی: استفاده از هورمون درمانی (مثلا برای مشکلات یائسگی) باعث بروز مشکلات قلبی و سرطان پستان می‌شود؛ در حالی که هورمون درمانی برای سلامت استخوان‌ها خوب است و جلوی سرطان روده بزرگ را می‌گیرد.
• الکل: نوشیدن الکل ممکن است میزان هورمون‌های زنانه را تغییر دهد و باعث بروز این بیماری گردد.
• سیگار: سیگار دارای مواد شیمیایی می‌باشد که باعث بروز سرطان می‌شود. این مواد شیمیایی جذب بدن شده و بر سلامت کنونی و آینده فرد اثر می‌گذارد.
• رژیم غذایی: انواع کلم‌ها دارای ترکیبات سولفور هستند که با سرطان می‌جنگند. دانه سویا دارای ایزوفلاون جنیستی می‌باشد که با سرطان می‌جنگد. پیاز و سیر، ادویه‌ها، توت‌ها و میوه‌ها، دانه‌ها و غلات، ماهی‌ها، چای و قهوه بدون کافئین، آب و آبمیوه نیز موادغذایی ضد سرطان می‌باشند.
• ورزش: ۳ تا ۵ ساعت در هفته، پیاده روی تند کنید تا خود را در مقابل این بیماری محافظت نمایید.
• وزن: وزن خود را با ورزش و تغییر عادات غذایی متعادل کنید تا از سرطان در امان بمانید.

 

جلوگیری از سرطان سینه

هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از این سرطان وجود ندارد. اما شما می‌توانید سینه خودتان را معاینه کنید و شیوه جلوگیری از سرطان سینه را بیاموزید. این معاینه باید هر ماه توسط خود فرد انجام شود. همراه با این معاینه، باید ماموگرامی سالانه و آزمایشات پزشکی نیز انجام شود. با این معاینه، تغییرات یک ماه گذشته را می‌توانید در سینه‌تان ببینید. در این معاینه بافت سینه را از قسمت زیر نوک سینه و هاله اطراف سینه به سمت زیر بغل معاینه می‌کنید. هر ماه ۱۵ دقیقه برای معاینه سینه خود وقت بگذارید.

 

زمان مناسب برای معاینه سینه توسط خود فرد

• اگر شما هنوز یائسه نشده‌اید: چند روز بعد از اتمام قاعدگی، این معاینه را انجام دهید. در این هنگام میزان هورمون‌ها ثابت و سینه کمتر حساس می‌باشد.
• اگر شما یائسه شده‌اید: روز مشخصی را در هر ماه به این معاینه اختصاص دهید.

 

روش‌های معاینه سینه توسط خود فرد

۱- دست ها بر مفصل ران: بایستید و دستان خود را بر مفصل ران بگذارید و ظاهر هر دو سینه خود را بررسی کنید. اندازه، شکل و فاصله بین سینه‌ها را نگاه کنید. اگر تغییری در رنگ پوست و یا بافت سینه می‌بینید، آن را یادداشت کنید. به نوک سینه و هاله اطراف آن نگاه کنید و ببینید که سالم به نظر می‌رسند یا نه.

۲- دست ها پشت سر: در حالی که در مقابل یک آیینه ایستاده‌اید، دست‌ها را بالا ببرید و پشت سرتان قرار دهید و نگاه کنید که آیا سینه‌ها به سمت بالا حرکت می‌کنند و هر گونه تغییری را یادداشت کنید. به نوک سینه و هاله اطراف آن نگاه کنید و ببینید گودی، برآمدگی و یا تورفتگی در این نواحی بوجود نیامده باشد. به زیر بغل خود نگاه کنید و ببینید در آن ناحیه که گره لنفاوی دارد، ورمی وجود نداشته باشد.

۳- ایستاده و مالش: دست چپ خود را بالا ببرید و با استفاده از انگشتان دست راست بر روی سینه چپ فشار کمی وارد کنید. انگشتان خود را از بالا تا پایین سینه و همینطور از سمت داخلی سینه به سمت زیر بغل حرکت دهید. می‌توانید از حرکت دایره‌ای شکل استفاده کنید. هر گونه تغییری در بافت، رنگ و یا اندازه سینه را یادداشت کنید. سپس روی سینه راست نیز همین معاینه را انجام دهید. بهتر است این معاینه را در زیر دوش آب انجام دهید، زیرا پوست خیس است و دارای کمترین مقاومت در برابر اصطکاک انگشتان می‌باشد.

۴- بررسی نوک سینه: هر دو دست خود را پایین بیاورید. با انگشتان سومی و اشاره دست راست، به آرامی نوک سینه چپ را فشار دهید و نوک سینه را به طرف جلو بکشید. ببینید که آیا نوک سینه به جای اول خود برمی‌گردد؟ و آیا مایعی از نوک سینه ترشح می‌شود؟ تغییرات را یادداشت کنید. سینه راست را نیز به همین طریق معاینه کنید.

۵- درازکشیده و مالش: این معاینه را در اتاق خوابتان انجام دهید. بر روی تخت دراز بکشید و بالش را زیر سر و شانه‌های خود قرار دهید. دست چپ خود را پشت سرتان قرار دهید. با دست راست، سینه و زیر بغل را مالش دهید (همانطور که در معاینه ایستاده و مالش توضیح داده شد) هر گونه تغییر در بافت، رنگ و اندازه را یادداشت کنید. سپس سینه دیگر را نیز معاینه کنید.

توصیه ها

• روز معینی را در هر ماه برای این معاینه انتخاب کنید و هیچ گاه آن روز را فراموش نکنید.
• با آرامش و تنفس معمولی این معاینه را انجام دهید.
• هر گونه تغییری را به پزشک خود بگویید.
• معاینه پزشکی و ماموگرافی سالانه را هم فراموش نکنید.

 

سرطان سینه با چه سرعتی رشد می‌كند؟

توجه به این نکته هنگام تصمیم‌گیری‌های درمانی مفید است که اغلب سرطان‌های پستان به آهستگی رشد می‌كنند. به همین دلیل اگر چه منتظر شدن برای آگاهی از نتایج آزمون‌های تشخیصی، جهت تصمیم‌گیری مشكل به نظر می‌رسد، اما شما برای كسب اطلاعات لازم در مورد نوع بیماریتان و در نظر گرفتن اینكه چه درمانی برایتان مناسب‌تر است، وقت كافی خواهید داشت.

متوسط زمان دو برابر شدن سلول‌های سرطانی در پستان، ۱۰۰ روز است. برای ایجاد توده سرطانی با اندازه یك سانتی متر وجود حدود یك میلیارد سلول ضروری است و این بدین معنی است كه به طور متوسط بیشتر سرطان‌ها حدود ۱۰- ۶ سال قبل از اینكه به صورت توده قابل لمس درآیند یا در ماموگرافی دیده شوند، وجود داشته‌اند. در حالی‌كه اغلب انواع سرطان پستان رشد آرامی دارند، برخی دیگر سریعاً رشد می‌کنند. اینكه یك تومور سرطانی با چه سرعتی رشد كند، بسته به نوع بیماری و شرایط بیمار، در هر فرد با دیگری متفاوت است و نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی در مورد سرعت رشد سرطان در یك بیمار انجام داد.

 

عوامل خطرزا در سرطان سینه

• سن بالا
• سطح بالای فاکتور رشد شبه انسولینی در خون زنان پیش از یائسگی (insulinlike growth factor)
• سطح بالای استروژن در خون زنان قبل از یائسگی
• سابقه سرطان پستان در فامیل ]تغییرات ارثی در ژن‌های BRCA1 و BRCA2 (نام اختصاری برای سرطان پستان۱ و سرطان پستان۲) در بسیاری از مبتلایان به سرطان‌های پستان و تخمدان وجود داشته است.[
• سابقه قبلی ابتلاء به این بیماری و یا برخی موارد غیر طبیعی دیگر در بافت سینه
• افرادی که در طول زندگی باردار نشده‌اند و یا اولین بارداری آنها بعد از ۳۰ سالگی بوده ‌است.
• اضافه وزن و چاقی خصوصا بعد از یائسگی
• مصرف الکل
• زندگی بی تحرک و فعالیت بدنی کم

افزایش مواجهه زنان با هورمون استروژن که در شرایط زیر رخ می‌دهد:

• بروز اولین دورهٔ قاعدگی قبل از ۱۳ سالگی
• یائسگی بعد از ۵۱ سالگی
• استفاده از درمان جایگزینی هورمون با استروژن

 

درمان سرطان سینه

گروه ضربت خدمات پیشگیری آمریکا توصیه می‌کند زنان ۵۰ تا ۷۴ ساله هر دو سال یک‌بار غربالگری را انجام دهند. برای پیشگیری از ابتلاء به سرطان سینه در افرادی که احتمال ابتلاء در آنها بالا است، ممکن است از داروهای تاموکسیفن یا رالوکسیفن استفاده شود. برداشتن هر دو سینه از طریق جراحی یک اقدام پیشگیرانه مفید در برخی از زنان پر خطر است. برای افرادی که ابتلاء به سرطان در آنها تشخیص داده شده است، می‌توان از تعدادی از درمان‌ها استفاده کرد، از قبیل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی و درمان هدفمند. انواع جراحی عبارتست از عمل جراحی حفظ پستان یا ماستکتومی. ممکن است در عمل جراحی یا در یک تاریخ دیگر عمل بازسازی پستان انجام شود. در افرادی که سرطان در سایر قسمت‌های بدن آنها گسترش یافته است، درمان‌ها عمدتاً به منظور بهبود کیفیت زندگی و راحتی فرد انجام می‌گیرند.

 

رژیم غذایی مناسب برای سرطان سینه

یکی از موارد مهم جهت پیشگیری از عود مجدد بیماری، نوع تغذیه است. نوع چربی مصرفی می‌تواند در بروز یا پیشگیری از این سرطان تاثیر چشمگیری داشته باشد. محدودیت نوع و مقدار چربی در رژیم غذایی زنان مبتلا به سرطان پستان از نخستین مواردی است که بیماران باید به آن توجه داشته باشند. کاهش مصرف اسیدهای چرب اشباع مانند گوشت قرمز و روغن‌های جامد حیوانی و همچنین حذف منابع اسیدهای چرب ترانس نظیر لبنیات پرچرب و روغن‌های هیدروژنه از مسایل مهم تغذیه در زنان برای سرطان پستان است. چند ماده مغذی کلیدی پس از درمان سرطان پستان در زنان باید مورد توجه قرار گیرد:

• لبنیات مصرفی این بیماران حتما باید از نوع پروبیوتیکی بوده تا از این طریق بتوان تعداد سلول‌های سیستم ایمنی و ضد التهابی را جهت پیشگیری از عود مجدد بیماری افزایش داد. فرآورده‌های پروبیوتیکی حاوی باکتری‌هایی هستند که اثرات مفیدی در سلامتی مصرف کننده برجای می‌گذارند. (مکمل‌های پروبیوتیک بر کارکرد سیستم ایمنی، بهبود سرطان، اسهال ناشی از آنتیبیوتیک، اسهال مسافرتی، آلرژی‌ها، عدم تحمل لاکتوز، بهبود فشار خون، کلسترول افزایش یافته خون و تولید ویتامین در بدن، اثر مثبت می‌گذارند.)
• از بین انواع ویتامین‌ها ویتامین E و D خاصیت آنتی اکسیدانی قوی داشته و التهاب و تشکیل سلول‌های بدخیم را در بدن مهار می‌کند.
• سبوس غلات به دلیل دارا بودن ویتامین‌های گروه B سبب افزایش انرژی در بدن و کاهش ضعف و سستی بعد از درمان در زنان مبتلا به سرطان سینه می‌شود.
• محدود کردن مصرف غذاهای حاوی نیترات‌ها (مثل سوئیس، کالباس و غذاهای کنسرو شده)
• کاهش افزودنی‌ها (مثل چاشنی‌های صناعی) به مواد غذایی

آیا اطلاعات این مطلب درباره سرطان سینه برایتان مفید بود؟ خوشحال می‌شویم تجربیات خود را با ما و دیگر مخاطبان ستاره در میان بگذارید.