نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 18 مرداد 1401
ستاره | سرویس گردشگری – خور و بیابانک یکی از شهرستان‌های استان اصفهان بوده و مرکز آن شهر خور می‌باشد. این شهرستان در مرداد ماه ۱۳۸۸ خورشیدی تأسیس گردید. جغرافی دانان نخستین جهان اسلام چون ابن خردادبه و اسطخری و مقدسی و به دنبال آنها ناصرخسرو از خور و بیابانک با نام سه ده یاد کرده‌اند که عبارتند از: بیاذق (بیاذه)، جرمق (گرمه) و ارابه (اردیب). به گفته اینان روستاهای مزبور بر سر راه اصفهان به نیشابور قرار گرفته بودند. در این مطلب نگاهی به مهمترین جاذبه های گردشگری خور و بیابانک انداخته‌ایم.
موقعیت جغرافیایی خور و بیابانک بر روی نقشه
۱. روستای گرمه
روستای گرمه در حدود ۴۰ کیلومتری جنوب شهرستان خور در استان اصفهان قرار داردمردمان گرمه دارای زبان قدیمی هستند و خور را «هسب» می‌گویند. قلعه، قبرستان کشته‌ها، امامزادگان و استودان گبرها از جمله آثار تاریخی و دیدنی روستای گرمه محسوب می‌شوند.ارتفاع این روستا از سطح آب‌های آزاد ۷۵۰ متر و آب و هوای آن در اثر مجاورت کویر خشک و گرم است. این روستا دارای نخلستان‌های بسیار زیبا است.
شهرستان خور و بیابانک درست در وسط کویر مرکزی ایران قرار دارد و روستای گرمه از بخش‌های دیدنی این شهرستان است.از دیگر نقاط دیدنی این روستا می‌توان به تالابی که در اثر چشمه این روستا پدید آمده و توسط نخل‌های بلند محصور شده اشاره کرد. همچنین از دیگر دیدنی‌های روستا قلعه ساسانی است که در مرکز روستا قرار دارد.روستای گرمه چند سالی است که میزبان توریست‌های زیادی بوده است. این روستا ۷۰۰ کیلومتر با تهران و ۲۰۰ کیلومتر با یزد فاصله دارد و از دو طریق جاده یزد – طبس یا سمنان- نائین می‌توان به آن رسید.
در این روستا حدود ۲۰۰ نفر زندگی می‌کنند که اغلب از طریق کشاورزی و حقوق بازنشستگی امرار معاش می‌کنند. در گرمه دو مدرسه دبستان و راهنمایی وجود دارد و نوجوانان برای ادامه تحصیل باید به خور بروند.
۲. منطقه شکار ممنوع کلاته
منطقه شکار ممنوع کلاته با مساحت ۱۳۶۸ هکتار، با‌ارزش‌ترین زیستگاه در قلب کویر در شهرستان خور و بیابانک می‌باشد. این منطقه از دشت‌ها و رشته کوه‌های به هم پیوسته تشکیل شده و به دلیل برخورداری از گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری، یکی از مناطق ویژه در استان اصفهان شناخته شده است.پوشش گیاهی شاخص این منطقه درمنه، گز و تاق است و در دشت‌ها تاق‌زارهای انبوه و خودرو و در نواحی مرتفع‌تر نیز گونه‌هایی همچون بادام کوهی، پسته وحشی، بنه، قیچ، شور و آنغوزه را می‌توان مشاهده نمود.
در ماسه‌زارهای شمال این منطقه پوشش گیاهی تاق و اسکنبیل و سایر گیاهان ماسه‌پسند قابل مشاهده است. از گونه‌های به ثبت رسیده این منطقه زاغ بور، باقرقره، سبز قبا، هوبره، گربه وحشی، گربه شنی، کاراکال، کل و بز، قوچ و میش و جبیر می‌باشند. در این منطقه شواهدی از وجود یوزپلنگ آسیایی دیده شده است.
۳. هتل تاریخی یه تا خور و بیابانک
هتل کویری یه تا با بیش از ۱۵۰ سال قدمت، کاروانسرا قدیمی با معماری سنتی یزدی بوده که در سال ۱۳۸۹ مورد بازسازی قرار گرفت و با نام هتل نوبهار به بهره برداری رسید و در سال ۱۳۹۰ به هتل سنتی یه تا تغییر نام داد. این هتل کویری با فاصله ۵۰ کیلومتری از شهرستان خور واقع در روستا بیاضه می باشد. هتل یاتا دارای ۱۲ باب اتاق، حیات مرکزی، حیات باز، باغ می باشد. در سفر به منطقه خور و بیابانک در کنار اقامت در این چنین مکانی نیز می‌توانید همزمان این اثر تاریخی را به صورت کامل بازدید کنید.
۴. کویر مصر
روستای مصر یا کویر مصر در قلب کویر مرکزی ایران در ۴۵ کیلومتری شرق شهرستان جندق و در ۳۰ کیلومتری شمال شهرستان خور از توابع استان اصفهان قرار دارد. کویر مصر جایی بسیار دور از شهرهای شلوغ در میانه ی کویری پهناور و جزیره ای کوچک در میان شن های روان رواقع شده است روستایی که درست مثل خود کویر شگفت است.
کویر مصر ایران، توسط رشته کوه هایی از جانب غرب و جنوب غرب و جنوب شرق محاصره شده است که بخشی از سلسله جبال کوه های فلات مرکزی ایران به حساب می آید. این کویر در گودال هایی طبیعی در کوهپایه های این کوه تشکیل تپه های ماسه ای زیبایی را داده است که هدف گردشگری علاقمندان به جاذبه های کویری است. روستای مصر بدلیل قرار گرفتن در جنوب کویر بزرگ دارای آب و هوای گرم و خشک است مردم روستای مصر از طریق کشاورزی و دامداری امرار معاش می کنند. مهمترین محصولات این روستا زعفران و گندم است.
۵. قلعه جندق
این قلعه چند هزار ساله هنوز هم دارای ساکنینی است که پدرانشان پشت در پشت، هزاران سال در آن زیسته‌اند. مردم محل می‌گویند که این قلعه زندان انوشیروان بوده است ولیکن بافت قلعه حکایت از کاربری بهتر و دیگری دارد. شاید در گوشه‌ای از آن زندان وجود داشته است ولیکن کاربرد اصلی آن سکونت مردم بوده است. این قلعه هزار تویی از کوچه‌ها و خانه‌هاست. هر کوچه به کوچه‌هایی منتهی می‌شود و در هر کوچه چندین خانه هست. خانه‌ها کوچک ولی کاملند. هر خانه دارای دو اتاق، یک حیاط خلوت، یک چاه و یک محل ویژه برای تنور و دستداس است. یغمای جندقی بزرگ ترین شاعر دوران قاجار و معاصر ناصرالدین شاه اهل این محل بوده است. آثاری از خانه او هنوز برجاست.
۶. روستای فرخی
روستای فرخی در فاصله ۱۷ کیلومتری غرب خور واقع شده است و مردمان آنجا بیشتر همانند مردمان خور سخن می گویند. خوری ها در گویش خود به فرخی «فروی» و به اهالی آنجا «فرویگی» می‌گویند. مسجد جامع این روستا از جمله آثاری است که به دستور حاج سید میرزا جندقی مجتهد و قاضی نامور جندق و بیابانک در سال ۱۲۵۶ هجری قمری بنا شده است. این روستا در میان دیگر مناطق خور و بیابانک در گذشته به دارالامان شهرت داشته است و کسانی که از حاکمان جور در امان نبودند خود را به فرخی و به نزد قاضی که شخصی دارای احترام بود می رساندند و او نیز آنان را پناه می داد. در فرخی مسجدی قدیمی با گنبد و ایوانی بزرگ و ساختمانی به نام «عمارت شیخ» که بسیار قدیمی است وجود دارد. آثار چند چهارطاقی در گورستان فرخی دیده می‌شود که یکی از آنها به «پیر» معروف است و جنبة تقدس دارد.
۷. روستای آبگرم خور و بیابانک
روستای آبگرم در استان اصفهان و در حدود ۳۰ کیلومتری شهرستان خور و بیابانک قرار داردبر اساس گفته‌های قدیمی‌های روستا، این روستا دارای قدمت زیادی است. همچنین در این روستا مرقد امام‌زاده ابراهیم (ع) از نوادگان امام موسی‌ابن جعفر (ع) قرار دارد.در این روستا چشمه‌های متعدد آبگرم وجود دارد و به همین دلیل به روستای آبگرم شهرت یافته است.آب این چشمه‌ها دارای خواص آب‌درمانی زیادی می‌باشد و برای درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی، عضلانی و حتی بیماری‌های روحی و عروق تاثیر زاید الوصفی دارد.
همچنین دو باب حمام قدیمی به صورت حوضچه‌ای وجود دارد که یک باب مخصوص خانم‌ها و باب دیگر مخصوص آقایان است.این روستا ۱۰۷۹ متر از سطح دریا بالاتر است و به همین سبب می‌توان غروب آفتاب را تا آخرین لحظات تماشا کرد.همچنین دور این روستا را رشته کوه‌هایی با ارتفاع کم و متوسط احاطه کرده که با طی مسافت کوتاهی می‌توان در دامنه کوه قرار گرفت.روستای آبگرم دارای جاذبه‌های گردشگری منحصر به فرد شهرستان خور و بیابانک است و سالانه پذیرای خیل عظیم گردشگران می باشد.
کلام آخر
بهترین زمان برای دید و بازدید از مناطق کویری مانند خور و بیابانک فصول بهار و پاییز می‌باشد. اگر به این منطقه زیبای ایران سفر می‌کنید، حتما صنایع دستی یا محصولات محلی منطقه را خریداری نمایید.
منابع: سیری در ایران، ویکی‌پدیا، تیشینه، همشهری
