علائم و روش درمان بیماری روماتیسم مفصلی

ستاره | سرویس سلامت –  روماتیسم مفصلی می‌تواند زمینه خانوادگی و ارثی داشته باشد. این بیماری می‌تواند در هر سنی بروز کند ولی معمولا در سنین بین ۶۰-۴۰ سالگی دیده می‌شود. روماتیسم مفصلی در زنان سه برابر شایع تر از مردان است.

علت بیماری روماتیسم مفصلی چیست؟

بیماری روماتیسم مفصلی در دسته‌ای از بیماری‌هاست که به آنها بیماری‌های خود ایمنی یا اتوایمون می‌گویند. بدن انسان سیستم دفاعی خاصی دارد که با استفاده از آن در برابر تهاجم میکروب‌ها از خود دفاع می‌کند. یکی از روش‌های سیستم دفاعی بدن، تولید مواد خاصی به نام آنتی بادی یا پادتن است این مواد که از جنس پروتئین هستند و به میکروب‌ها میچسبند و موجب تخریب آ‌ن‌ها می‌شوند.

گاهی اوقات سیستم دفاع بدن به دلایلی که هنوز ناشناخته است بعضی از سلول‌های بدن خود انسان را غریبه و مهاجم تشخیص داده و بر علیه آن‌ها آنتی‌بادی یا پادتن تولید می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها به سلول‌ها حمله کرده و موجب آسیب‌زدن به آن‌ها می‌شوند. مکانیسم ذکر شده علت اصلی بروز بیماری‌های خود‌ایمنی است.

در روماتیسم مفصلی هم سیستم ایمنی به سلول‌های بدن بخصوص سینوویوم بعضی از مفاصل حمله کرده و موجب تغیراتی در آن‌ها می‌شوند. سینوویوم لایه‌ای از سلول‌هاست که سطح درونی کپسول مفصلی را فرش می‌کند و موجب ترشح مایع مفصلی می‌شوند. تاثیر آنتی‌بادی‌ها بر سلول‌های سینوویوم موجب افزایش سلول‌های این لایه شده و درنتیجه لایه سینوویال ضخیم، متورم و همچنین ملتهب می‌شود. عروق خونی لایه سینوویال افزایش پیدا کرده، همراه با التهاب لایه سینوویال، ترشح لایه مفصلی هم بیش‌تر شده و مفصل متورم می‌شود. بدنبال این تغییرات سلول‌های سینوویال موادی بنام سیتوکین ترشح می‌کنند که موجب بروز التهاب در مفصل شده و همچنین روی سلول‌های مفصل اثرات تخریبی دارد.

به دنبال تورم مفصل، لیگامان‌ها و تاندون‌های اطراف آن تحت کشش قرار می‌گیرند. این کشش در کپسول مفصلی و تاندون و لیگامان‌های اطراف مفصل بتدریج آن‌ها را شل و ضعیف کرده و ضعف این ساختمان‌ها موجب ناپایداری مفصل و در نهایت نیمه در رفتگی و تغییر شکل مفصل می‌شود. بتدریج با گذشت زمان بافت سینوویال رشدکرده بر روی غضروف رفته و موجب خوردگی آن می‌شود. بعد از مدتی استخوان اطراف مفصل هم دچار پوکی استخوان و اطراف مفصل هم دچار پوکی و خوردگی شده و در آن کیست‌هایی بوجود میاید.‌ این تغییرات استخوانی تغییر شکل مفصل را تشدید می‌کنند.

مراحل بیماری روماتیسم مفصلی

در اکثر اوقات علائم این بیماری بتدریج و در عرض چند هفته بروز می‌کند. این علائم ابتدا در انگشتان مچ دست یا در کف پا به خصوص در صبح و بعد از برخواستن از خواب بروز می‌کند که بتدریج در طول روز از شدت آن کاسته می‌شود. در اوائل بیماری این علائم فقط در بعضی از روزها وجود دارد ولی بتدریج هر روز احساس می‌شود. بعد از مدتی در همان مفاصل درد و تورم ایجاد شده و ممکن است بتدریج مفاصل بیشتری از بدن درگیر شوند. در درصد کمی از بیماران سیر بیماری بصورت‌های دیگری نیز دیده می‌شود. بطور مثال درد و تورم به‌سرعت و در عرض چند روز در بسیاری از مفاصل بدن بروز می‌کند.

درد و تورم و خشکی به مدت چند روز و در چند مفصل بدن ایجاد شده و بعد از چند روز علائم فروکش می‌کند، بعد از مدتی دوباره  این دوره شروع شده و خاموش می‌شود و این دوره‌ها به تناوب تکرار می‌شوند. درد و تورم فقط در یک یا دو مفصل است. این شکل از بیماری بیشتر در خانم های جوان دیده می‌شود. گاهی اوقات در ابتدا علائم بیماری غیر مفصلی مانند درد عضلانی، کم خونی، کاهش وزن و تب است و علائم مفصلی کمتر دیده می‌شود.

اگر خود یا از اطرافیانتان فردی دچار بیماری‌های روماتیسمی است می‌توانید با رعایت نکاتی در مصرف برخی مواد غذایی (غذاهای مفید برای بیماران روماتیسمی) از گسترش بیماری جلوگیری نمایید. 

شدت روماتیسم مفصلی در بیماران متفاوت است!

شدت روماتیسم مفصلی در بیماران مختلف، متفاوت است. این بیماری معمولا به صورت مزمن و عود کننده است یعنی مدت طولانی ادامه میابد ولی علائم آن گاهی اوقات زیاد شده و شعله‌ور می‌شود و گاهی اوقات فروکش کرده و کاهش میابد. گاهی اوقات فاصله بین دوره‌های شعله‌ور شدن بیماری‌ها ماه‌ها و یا حتی سال‌هاست. در هر شعله‌ور‌شدن بیماری آسیب بیشتری به مفاصل درگیر وارد می‌شود و این آسیب‌ها بتدریج موجب ناتوانی و از کار افتادگی بیمار می‌شود، به ندرت ممکن است بیماری فروکش نکند و به طور مداوم در حال شدت‌یافتن باشد. در این بیماران آسیب‌های مفصلی به سرعت ایجاد شده و پیشرفت می‌کند.

آسیب مفصلی ممکن است به صورت آسیب غضروف مفصل باشد، در این موارد غضروف دچار خوردگی می‌شود و مفصل بتدریج پوشش غضروفی خود را از دست می‌دهد. استخوان مفصل کم‌کم دچار پوکی می‌شود. ممکن است کپسول مفصل و یا رباط‌های اطراف مفصل هم آسیب ببیند. این آسیب‌های مفصلی بتدریج ایجاد می‌شوند ولی سرعت پیشرفت آنها از یک بیمار به بیمار دیگر متفاوت است. به مرور زمان مفصل تغییر شکل پیدا می‌کند و بیمار در استفاده از مفصل مبتلا دچار مشکل می‌شود. بطور مثال انگشتان دست و مچ دست تغیر شکل داده و استفاده از دست مشکل می‌شود. معمولا در ابتدای بیماری نمی‌توان پیش بینی کرد که آیا سیر آن سریع است یا آهسته.

منبع: کتاب درمان بیماری‌ها به روش سنتی از اسماعیل اژدری