فضیلت شب نیمه شعبان و برابری آن با شب قدر

در باب فضیلت شب نیمه شعبان روایات مختلفی از ائمه معصوم (ع) ذکر شده است. شب نیمه شعبان از چنان اهمیتی برخوردار است که هم‌ردیف و هم‌پای شب‌های قدر قرار داده شده و از این موقعیت می‌توان چون شب‌های قدر ماه مبارک رمضان برای کسب خیرات و برکات معنوی بهره برد.

از این رو به انجام اعمال شب نیمه شعبان توصیه زیادی شده است. از جمله بركات شب نیمه شعبان، ولادت با سعادت امام زمان (عج) است كه در سحر چنین شبى در سال ۲۵۵ هجرى قمرى در سامراى واقع شد. اگر می‌خواهید با داستان تولد امام زمان (ع) آشنا شوید، می‌توانید آن را در مطلب جداگانه‌ای مطالعه کنید.

 

 

فضیلت نیمه شعبان

همانطور که گفته شد اهمیت شب نیمه شعبان هم‌پای شب‌های قدر بوده و از این رو احادیث فراوانی برای انجام احیا، خواندن دعا و نماز روایت شده است. فضیلت نیمه شعبان از دیدگاه پیامبر و ائمه معصومین به شرح زیر است.

 

فضیلت شب نیمه شعبان از زبان پیامبر (ص)

در بحار الانوار در مورد اهمیت شب نیمه شعبان از زبان پیامبر اکرم (ص) این‌گونه روایت شده است:

من شب نیمه شعبان خوابیده بودم که جبرائیل به نزدم آمد و گفت: ای محمد! آیا در این شب می‌خوابی؟ گفتم: ای جبرائیل! مگر این شب چه شبی است؟ جبرائیل گفت: این شب، شب نیمه شعبان است. ای محمد برخیز! پس مرا از بستر خواب بلند نمود و آن گاه مرا به بقیع برد و گفت: سرت را بلند کن و به آسمان بنگر.

شب نیمه شعبان شبی است که درهای آسمان در آن باز می‌شود: درهای رحمت. در «رضوان»، در «مغفرت»، در «فضل»، در «توبه»، در «نعمت»، در «جود» و در «احسان»؛ و خداوند به عدد موها و پشمهای گاو و گوسفند مردم را از آتش جهنم آزاد می‌کند، زمان مرگ را در آن ثبت کرده و به مدت یک سال روزی ها را تقسیم می‌کند؛ و هرچه را که در تمام سال اتفاق می‌افتد فرو می‌فرستد. محمد! کسی که این شب را با گفتن «الله اکبر»، «سبحان الله» و «لا اله الا الله» و دعا و نماز و قرآن خواندن و انجام اعمال مستحب و استغفار کردن زنده نگه دارد بهشت منزل و استراحتگاه او خواهد بود و گناهان گذشته و آینده‌اش بخشیده می‌شود.

در حالی نزدت آمدم که تمام فرشته‌ها در آسمان پاهایشان را جفت کرده‌اند عده‌ای تسبیح می‌کنند، عده‌ای در رکوع، عده‌ای در سجود و گروهی ذکر می‌گویند. شبی است که کسی دعا نمی‌کند مگر این که مستجاب می‌شود، کسی چیزی نمی‌خواهد مگر این که به او داده می‌شود، کسی درخواست مغفرت و بخشش نمی‌کند، مگر این که بخشیده می‌شود، کسی توبه نمی‌کند مگر این که توبه‌اش پذیرفته می‌شود. کسی که از خیر این شب محروم شود، از خیر بزرگی محروم شده است.

 

فضیلت شب نیمه شعبان در کلام حضرت علی (ع)

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمود: در شگفتم از کسی که چهار شب از سال را به بی‌تفاوتی می‌گذراند. آن چهار شب عبارتند از: شب عید فطر، شب عید قربان، شب نیمه شعبان و اولین شب از ماه رجب.

 

 

زیارت حسین (ع) در شب نیمه شعبان

امام صادق (ع) در ۳ حدیث متفاوت در مورد عنایت به زائران حضرت حسین (ع) در شب نیمه شعبان چنین می‌فرمایند:

۱. وقتی نیمه شعبان می‌شود هاتفی از افق اعلی ندا می‌‌دهد که ای زائران قبر حسین، شما در حالی به شهر و دیار خود برمی‌گردید که مورد بخشش الهی قرار گرفته‌اید و ثواب و اجر این زیارت شما را خداوند متعال و پیامبرش به‌ عهده گرفتند.

۲. اگر کسی در یکی از این سه شب، قبر حسین‌بن علی (ع) را زیارت کند خداوند متعال گناهان گذشته و آینده او را می‌آمرزد. راوی عرض می‌کند: فدایتان شوم این سه شب کدام شب‌ها هستند؟ امام (ع) فرمودند: شب عید فطر، شب عید قربان و شب نیمه شعبان.

۳. اگر کسی در یک سال حسین‌ بن علی (ع) را در شب نیمه شعبان و شب عید فطر و شب عرفه زیارت کند خداوند متعال برای او هزار حج و هزار عمره مقبول ثبت می‌کند و نیز هزار نیاز دنیایی و آخرتی او نیز برآورده خواهد شد.

‏محمدبن ابی‌نصر بزنطی می‌گوید از امام رضا (ع) پرسیدم در کدام ماه قبر شریف اباعبدالله الحسین (ع) را زیارت کنیم؟ حضرت فرمودند: در نیمه رجب و نیمه شعبان.

فضیلت شب نیمه شعبان در کلام امام باقر (ع)

از امام صادق (ع) روایت شده كه از امام باقر (ع) از فضیلت شب نیمه شعبان سؤال شد، ایشان فرمود:

«این شب پس از شب قدر برترین شب هاست. در این شب خدا فضل خود را بر بندگان سرازیر می كند و آنان را به بخشش و كرم خویش می آمرزد. پس در تقرب جستن به سوى خداى تعالى در آن بكوشید، كه آن شبى است كه خدا به ذات مقدس خود سوگند یاد كرده، كه سائلى را از درگاه خویش با دست خالى بازنگرداند مادام كه انجام معصیتى را درخواست نكند، و شب نیمه شعبان شبى است كه حق تعالى آن را براى ما قرار داد و در عوض شب قدر كه آن را مخصوص پیامبر (ص) فرمود، پس در دعاى و ثنا بر خداى تعالى كوشش كنید.

هر که در این شب ١٠٠ مرتبه سبحان‌الله، ١٠٠ مرتبه الحمدلله، ١٠٠ الله‌اکبر و ١٠٠ مرتبه لااله‌الا‌الله  بگوید، خداوند گناهان گذشته او بیامرزد و حوایج دنیا و آخرت او را برآورده سازد، حتی اگر تقاضا نکرده باشد، ولی خداوند نیاز او را بدان امر بداند، باز هم خداوند نیاز او را برطرف سازد، از فضلی که بر بندگان خویش دارد.»

 

ملاقات با پیامبران الهی در شب نیمه شعبان

امام صادق (ع) فرمود: هر کس دوست دارد پیامبران الهی را از نزدیک ملاقات کند پس بر او لازم است تا در نیمه شعبان قبر حسین بن علی (ع) را زیارت کند؛ چرا که در چنین روزی ارواح پیامبران (ع) از خداوند متعال اجازه می گیرند تا به زیارت حسین (ع) مشرف شوند که خداوند متعال هم به آنها اجازه می دهد.

 

 

عرضه اعمال سالانه در شب نیمه شعبان

امام صادق (ع) فرمود: پدرم امام باقر (ع) می فرمود: من دوست دارم هر عمل صالحی را که انجام می‌دهم آن‌قدر در آن مداومت داشته باشم تا روحم به آن عادت کند. از این رو اگر به دلایلی عمل مستحبی را انجام ندادم در اولین فرصت آن را به‌جا می‌آورم تا نفسم به آن عادت کند. برترین عمل نزد خداوند متعال عملی است که بر آن مداومت شود.

سپس فرمود: تمام اعمال [یک هفته] در هر پنج‌شنبه و [تمام اعمال یک ماه] در اول ماه [بعد] و اعمال یک سال در نیمه شعبان [به خدمت ولی عصر آن زمان] عرضه می‌شود. پس اگر می‌خواهی عملی را به نفست عادت دهی آن را یک سال ادامه بده.

 

فضیلت شب نیمه شعبان از زبان میرزا جواد آقاملکی تبریزی

شب نیمه شعبان یکی از شب‌های قدر و شب تقسیم روزی‌ها و مرگ‌هاست، چنانکه در اخبار مستفیضه وارد گردیده و در پاره‌اى از آنها چنین یاد شده که:

خداى تعالى آن شب را شب امامان قرار داده، همچنان که شب قدر را براى رسول خدا (ص) قرار داده است و اشکالى نیست که قدر، بیش از یک شب باشد و این به مراتب تقدیر مقدرات متصور می‌گردد و احیاء در آن تأکید گردیده و اعمال و عبادات فاخره و بسیار ارزشمندى در آن وارد شده که ممکن است گفته شود در شبهاى قدر و غیر آن، مانند آن یا افزونتر از آن وارد نشده است.

و از جمله آن شب، شبى است که در آن کسى تولد یافته که مانند او براى پاک ساختن زمین و فرج عمومى براى مؤمنین امم و برافراشتن پرچم هاى عدل خدا براى اهل زمین و جمع کامل بین سیاست دین و دنیا تولد نیافته است.