افسردگی فصلی چیست؟

ستاره | سرویس روانشناسی – آیا در ماه‌های زمستانی بیشتر ازآنچه باید احساس ناراحتی و ناامیدی می‌کنید؟ اگر این‌گونه است، ممکن است دچار اختلال افسردگی فصلی باشید که با عنوان اختلال عاطفی فصلی (SAD) نیز شناخته می‌شود. SAD یک اختلال خلقی است که هرساله در یک‌زمان مشابه اتفاق می‌افتد. به‌طورکلی، اختلال خلقی فصلی در پاییز یا زمستان شروع می‌شود و بهار یا اوایل تابستان به پایان می‌رسد. اما نوع نادری از آن نیز وجود دارد به نام “افسردگی تابستانی” که در اواخر بهار یا اوایل تابستان شروع می‌شود و در پاییز به پایان می‌رسد.

 

 

علت افسردگی فصلی

درحالی‌که علل دقیق افسردگی فصلی شناخته‌شده نیست، برخی از دانشمندان بر این باورند که تعدادی از هورمون‌های خاص در مغز باعث تغییرات مربوط به نگرش در زمان‌های خاصی از سال می‌شوند. کارشناسان معتقدند که SAD ممکن است به این تغییرات هورمونی مرتبط باشد. یکی از نظریه‌ها این است که کم شدن نور خورشید در پاییز و زمستان باعث می‌شود که مغز سروتونین کمتری تولید کند، سروتونین یک ماده شیمیایی است که با بخش‌هایی از مغز که موجب تنظیم خلق‌وخو می‌شود مرتبط است. مختل شدن عملکرد سلول‌های عصبی مغز که مسئول تنظیم خلق‌وخو هستند، باعث ایجاد احساس افسردگی، احساس خستگی و کسالت و همچنین افزایش وزن در فرد می‌شود.

افسردگی فصلی معمولاً در بزرگ‌سالان جوان دیده می‌شود و در زنان بیشتر از مردان است. بعضی از افراد مبتلابه SAD علائم خفیفی چون تندخویی و تحریک‌پذیری دارند. برخی دیگر علائم شدیدتری دارند که بر روی روابط و کارشان تأثیر می‌گذارد. از آنجائی که کمبود نور در روزهای زمستانی با SAD مرتبط است، این اختلال در کشورهایی که تابستان‌های طولانی دارند، کمتر دیده می‌شود.

 

 

علائم افسردگی فصلی

افراد مبتلابه SAD بسیاری از علائم معمول افسردگی را نشان می‌دهند که شامل موارد زیر می‌شود:

علائم افسردگی زمستانی

• پایین بودن سطح انرژی
• مشکل تمرکز
• احساس کسالت و خستگی
• افزایش اشتها
• افزایش میل به‌تنهایی
• افزایش خواب‌آلودگی
• افزایش وزن

علائم افسردگی تابستانی

• کاهش اشتها
• مشکلات خواب
• کاهش وزن

 

تشخیص اختلال افسردگی فصلی

اگر احساس افسردگی می‌کنید و برخی از علائم بالا را دارید، جهت تشخیص درست به پزشک یا روانشناس خود مراجعه کنید. او نوع درمانی که برایتان مناسب است را به شما توصیه خواهد کرد.

 

درمان اختلال افسردگی فصلی

بسته به‌شدت علائم، درمان‌های مختلفی وجود دارد. همچنین اگر این اختلال با نوع دیگری از افسردگی یا اختلال دوقطبی همراه باشد، احتمالاً نوع درمان متفاوت خواهد بود.
اغلب برای درمان SADاز داروهای ضد افسردگی سنتی استفاده می‌شود. داروی Bupropion XL (بوپروپیون) در حال حاضر تنها دارویی است که به‌طور خاص تاییدیه FDA را دارد تا برای جلوگیری از وقوع دوره‌های افسردگی حاد در افرادی که اختلال خلقی فصلی دارند استفاده شود.
بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به SAD صبح زود از خانه خارج شوند تا نور طبیعی بیشتری دریافت کنند. اگر این راهکار به خاطر ماه‌های تاریک زمستان عملی نباشد، می‌توان از داروهای ضدافسردگی یا نوردرمانی (فتوتراپی) کمک گرفت.

 

نوردرمانی

ازنظر برخی از محققان، افسردگی فصلی با هورمون طبیعی ملاتونین در ارتباط است. هورمونی که موجب خواب‌آلودگی در افراد می‌شود. نور میزان ملاتونین را در سیستم عصبی تغییر می‌دهد و موجب افزایش سروتونین در مغز می‌شود. لذا نوردرمانی اثر ضدافسردگی دارد.

 

 

• در نوردرمانی یک طیف نوری کامل به‌طور غیرمستقیم به چشمان شما می‌تابد. شما باید در فاصله حدود ۲ فوت از تابش روشنایی نوری بنشینید که حدود ۲۰ برابر روشن‌تر از روشنایی معمول یک اتاق است. درمان با یک جلسه ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای در روز آغاز می‌شود و سپس با توجه به پاسخ شما به درمان، به ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در روز افزایش پیدا می‌کند.
• برای جلوگیری از آسیب احتمالی چشمانتان، برای مدت طولانی به‌طور مستقیم به جعبه منبع نور نگاه نکنید.
• برخی از افراد مبتلابه SAD طی چند روز پس از استفاده از نوردرمانی بهبود می‌یابند و برخی به دوره درمانی طولانی‌تری احتیاج دارند. اگر علائم SAD از بین نرود، احتمال دارد پزشک جلسات نوردرمانی را تا دو بار در روز نیز افزایش دهد.
• به افرادی که به نوردرمانی پاسخ می‌دهند، پیشنهاد می‌شود که این کار را تا رسیدن فصل بهار که می‌توانند از نور طبیعی خورشید بهره ببرند، ادامه دهند.
• بااینکه نوردرمانی عوارض جانبی کمی دارد اما اگر پوست حساسی داشته و یا سابقه اختلال دوقطبی دارید، مراقب باشید.

 

پیشگیری از ابتلا به اختلال افسردگی فصلی

• هرروز، حتی زمانی که هوا ابری است، مدتی از وقت خود را در خارج از خانه و در هوای آزاد بگذرانید. روشنایی روز به شما کمک می‌کند.
• حتی قبل از احساس افسردگی فصلی زمستانی می‌توانید از جعبه نور ۱۰۰۰۰ لوکس استفاده کنید.
• رژیم غذایی مناسب و متعادلی داشته باشید. این به شما کمک خواهد کرد که انرژی بیشتری داشته باشید، حتی اگر عاشق غذاهای پر نشاسته و شیرین هستید.
• روزی ۳۰ دقیقه در روز و پنج بار در هفته ورزش کنید.
• حمایت اجتماعی بسیار بااهمیت است. روابط اجتماعی خود را حفظ کنید و فعالیت‌های اجتماعی منظم داشته باشید.

 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر احساس کنید در زمان‌های مشابهی در سال افسرده، خسته و تحریک‌پذیر می‌شوید، و این تغییرات را به‌طور طبیعی با تغییر فصل احساس می‌کنید، ممکن است افسردگی فصلی داشته باشید. بی‌پرده در مورد احساسات خود با دکترتان صحبت کنید و به توصیه‌های پزشکتان در مورد تغییر سبک زندگی و روش‌های درمان عمل نمایید.
اگر پزشک شما نوردرمانی را توصیه می‌کند، حتماً در مورد نحوه تهیه و استفاده از جعبه‌های مخصوص نوردرمانی برای بیماران مبتلابه SAD سؤال کنید، چون این جعبه‌ها عموماً قیمت بالایی داشته و معمولاً شرکت‌های بیمه آن‌ها را پوشش نمی‌دهند.

منبع: webmd