ستاره | سرویس خواص شناسی – گل انگشتانه گیاهی زیباست که هم جنبه تزئینی دارد و هم با داشتن خواص درمانی فراوان، کاربرد دارویی دارد. با این حال به خاطر سم موجود در برگهای این گیاه باید در مصرف آن احتیاط کرد. در این مقاله با ما همراه باشید تا به طور مفصل با گل انگشتانه، خواص گل انگشتانه، عوارض و همچنین شرایط پرورش و نگهداری این گیاه آشنا شوید.
معرفی گیاه انگشتانه
گل انگشتانه از تیره بارهنگیان بوده و گلهای زیبا و کوچکی به رنگهای سفید، صورتی یا بنفش دارد که در قسمت کاسه دارای لکههای قهوهای رنگ هستند. خاستگاه این گیاه غرب و جنوب اروپا، شمال غربی آفریقا و آسیای مرکزی به خصوص کشورهایی مثل آلمان، لهستان، هلند، مجارستان، انگلستان، روسیه و هند است. نامهای دیگر این گیاه شامل گل انگشتانه ارغوانی، گل انگشتی، Purple Foxglove و Lady’s Glove بوده و با نام علمی Digitalis نیز شناخته میشود. انگشتانه یک گیاه گلدار دوساله است و میوهای کپسولی شکل دارد.
خواص گل انگشتانه
همان طور که گفته شد گل انگشتانه در طب سنتی به عنوان یک گیاه دارویی شناخته شده و همچنین در صنعت داروسازی نیز در تهیه داروهای خاصی از آن استفاده میشود. از جمله خواص گل انگشتانه عبارتند از:
۱. درمان نارسایی قلبی
اولین بار زکریای رازی بود که از گل انگشتانه برای درمان نارسایی قلبی استفاده کرد تا اینکه در سال ۲۰۰۵ طی مطالعات علمی نیز این نظریه ثابت شد. گل انگشتانه به دلیل داشتن گلیکوزیدهایی به نام digitoxin و digoxin میتواند نارساییهای قلبی را درمان کند. امروزه داروی دیجیتال یا دیجیتالین که در داروخانههای کشور یافت میشود از این گیاه ساخته شده است.
۲. ادرار آور
برگهای گل انگشتانه برای کسانی که مشکل در تولید ادرار دارند میتواند مفید باشد، به شرط اینکه تحت نظر پزشک و با تجویز او مصرف شود.
۳. درمان ذات الریه
آگوستوس سزاروس، پزشک معروف یونانی اولین بار از گل انگشتانه برای درمان ذات الریه یا پنومونی در کودکان و بزرگسالان استفاده کرد. امروزه ثابت شده که این خاصیت دارویی نیز به خاطر وجود دیجیتال در این گیاه است.
۴. درمان هایپرتروفی
هنگامی که سلولهای بافت یا اندامی بزرگ شود، آن اندام یا بافت نیز در نهایت بزرگ شده و حجمش افزایش مییابد؛ به این حالت هایپرتروفی گفته میشود. ابتدا پزشکان یونانی و سپس پزشکان ایرانی پی بردند که از جمله خواص گل انگشتانه درمان هایپرتروفی یا پرسازی است.
عوارض گل انگشتانه
گل انگشتانه بر خلاف اینکه گیاه دارویی بوده و خواص بسیار زیادی دارد، در دسته گیاهان سمی قرار میگیرد؛ بنابراین حتما باید تحت نظر پزشک و فقط به مقدار تجویز شده مصرف شود. در غیر این صورت، مصرف خودسرانه و بیش از حد آن میتواند موجب ایجاد مشکلاتی مثل تهوع، سرگیجه، سردرد، دل پیچه، استفراغ، اسهال، گلودرد، خارشهای موضعی و حتی مشکلات قلبی مختلف شود.
شرایط پرورش و نگهداری گل انگشتانه
خاک مناسب برای رشد این گیاه خاکی است که ارگانیک، مرطوب و کمی اسیدی و البته با زه کشی مناسب باشد. از آنجا که گل انگشتانه به خاک مرطوب علاقهمند است، طبیعتا نیاز به آبیاری نسبتا زیادی دارد. این گیاه همچنین در دمای ۵ تا ۱۵ درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارد و به آفتاب کامل با سایه کم نیازمند است، چرا که نور کامل سبب میشود مواد موثر موجود در برگ گیاه انگشتانه بیشتر تولید شود.
تکثیر گل انگشتانه از طریق بذر بوده و در سال اول رشد بسیار کندی دارد. نکته مهم این است که در این زمان گیاه از آفات و علفهای هرز حفظ شده و ترجیحا تکثیر بذر آن در فصل پاییز انجام شود. این گیاه در آب و هوای خنک و مرطوب رشد بهتری داشته و تا دمای منفی ۱۵ درجه را تحمل میکند. میزان آب مصرفی گل انگشتانه در سال اول ۴۵۰ تا ۵۵۰ میلی لیتر و در سال دوم تقریبا دو برابر این مقدار است.
سخن آخر
گیاهان دارویی از جمله انگشتانه، لوفا، آقطی و … امروزه در درمان بسیاری از بیماریها نقش بسیار مهمی را ایفا میکنند. همان طور که گفته شد گل انگشتانه بومی ایران نیست، اما میتوان با ایجاد شرایط معتدلی مثل دمای ۱۸ تا ۲۰ و همچنین رطوبت مناسب به عنوان یک گیاه زینتی زیبا آن را پرورش داد. با این حال دقت کنید که به دلیل سم زیاد این گیاه، هرگز بدون تجویز متخصص از آن استفاده دارویی نکنید. هم اکنون از مواد موثر گل انگشتانه در صنایع داروسازی برای تولید داروهای مختلفی مثل ایزولانید و کاردینوکسین استفاده میشود. در صورتی که تجربه مصرف گل انگشتانه را داشته و دیدگاهی در اینباره دارید، آن را در انتهای همین صفحه در قسمت “ارسال نظر” با ما و سایر مخاطبان ستاره به اشتراک بگذارید.