آشنایی با زمان و رسوم جشن سال نو چینی

ستاره | سرویس عمومی – در فرهنگ ملل و اقوام مختلف، سنت برگزاری جشن سال نو از مهم ترین رویدادها محسوب می‌شود. در کشور باستانی چین مردم هرساله بین ۲۱ ژانویه و ۲۰ فوریه با حلول ماه جدید، سال نو چینی یا جشن بهاره را جشن می‌گیرند که معمولا پانزده روز به طول می انجامد و با جشن فانوس پایان می‌گیرد. جشن فانوس روز پانزدهم اولین ماه تقویم قمری برگزار می‌شود. در واقع، این جشن اختتامیه جشنواره سال نوی چینی است. سال نو چینی دارای تاریخچه ای کهن است و سنت‌هایی را به همراه می آورد که این مطلب به شرح آن‌ها می پردازیم.

تقویم سنتی چینی چه نوع تقویمی است؟

تقویم سنتی چینی، گاهشماری ترکیبی (شمسی – قمری) است که حرکت خورشید، ماه و ستارگان تعیین کننده روزها، ماه‌ها و سال‌های آن هستند. در این تقویم شروع سال جدید در تاریخی بین ۲۱ ژانویه و ۲۰ فوریه مصادف با بهمن ماه در کشور ایران است و با پیدا شدن ماه در نخستین روز سال آغاز می‌شود.
هر سال نو چینی، سال یک حیوان است که حیوان هر سال بر اساس برج القمر چینی مشخص می‌شود.
این جشن کهن چینی، طی ۱۶ روز برگزار می‌شود و تعطیلات سال نو از ۱۵ فوریه به مدت ۷ روز تا ۲۱ فوریه (۲۶ بهمن تا ۲ اسفند) ادامه دارد.

سال نو چینی ۲۰۲۴ چه زمانی است و به نام چه حیوانی است؟

شروع سال نو چینی ۲۰۲۴ در ۲۵ ژانویه سال ۲۰۲۴ ، برابر با چهارشنبه ۲ اسفند ۱۴۰۲ ، مصادف با ۱۱ شعبان ۱۴۴۵ است. سال نو چینی ۲۰۲۴، سال موش است. طالع بینی چینی متولدین سال موش را بخولنید.

تاریخچه و افسانه جشن سال نو چینی

طبق افسانه‌های چینی؛ در گذشته‌ای بسیار دور موجودی آبی رنگ به نام «نیان» زندگی می‌کرد و از آتش، صدا و رنگ قرمز متنفر بود. او در همه جا کار‌های شیطانی بسیاری انجام می‌داد و به همین دلیل خدای آسمان چینیان باستان او را در غاری در یک کوه بسیار دور زندانی کرد و به نیان اجازه داد که تنها سالی یکبار از غار بیرون بیاید. مدت ۱۲ ماه زندانی بودن نیان خیلی زود سپری شد و نیان از غار بیرون آمد. مردم قبیله جلسه‌ای تشکیل دادندکه راه حلی پیدا کنند تا به مبارزه‌ی نیان بروند. رئیس قبیله، نقطه ضعف‌های نیان را می‌دانست، پس مردم همه جا حلقه‌های گل‌های رز سرخ آویزان کردند و به دیوار‌ها کاغذ‌های قرمز چسباندند و آتش بازی راه انداختند و بر ساز‌ها و طبل هایشان کوبیدند. نیان بدجنس که از این وضعیت وحشت داشت، تمام شب از ترس به خودش لرزید و سرانجام به غار بازگشت و دیگر هرگز به میان مردم بازنگشت.

بر اساس همین افسانه، مردم چین در جشنواره‌ی سال نو این مراسم را اجرا می‌کنند. جشنی سرشار از شکوفه های گل، آتش بازی و فانوس‌ها و زیورآلاتی به رنگ قرمز. 

چه کشورهایی سال نو چینی را جشن می‌گیرند؟

جشن سال نو چینی تنها مختص به کشور چین نیست. در کشورهایی که چینی‌ها جمعیت نسبتا قابل توجهی داشته باشند مانند منطقه ی خودمختار هنگ کنگ، تایوان، برونئی، کره شمالی و کره جنوبی، مغولستان، شبه جزیره ماکائو در جمهوری خلق چین، سنگاپور، نپال، ویتنام، مالزی، تایلند و فیلیپین نیز سال نو چینی جشن گرفته می‌شود. با توجه به جمعیت زیاد چینی ها، می‌توان گفت تعداد بسیار زیادی از مردم دنیا هر سال این روز را جشن می‌گیرند!

آداب و رسوم ، نماد و سنت ها در سال نو چینی

• تدارک برای مراسم سال نو در کشور چین نیز مانند ایران با خانه تکانی شروع می‌شود تا سال نو را در خانه‌ای پاکیزه و به دور از آلودگی شروع کنند؛ چرا که چینی‌ها اعتقاد دارند هر آن طور که در آغاز سال باشند تا پایان سال همان وضعیت ادامه خواهد داشت و به همین دلیل است که با پوشیدن لباس نو با رنگ‌هایی شاد، سال جدید را جشن می‌گیرند.
• در این روز‌ها تمام خیابان‌های کشور از تزئینات قرمزرنگ پر می‌شود. فانوس‌ها و آویز‌های قرمز در تمام شهر‌ها دیده می‌شود چرا که رنگ قرمز نماد خوش یمنی است. بازار خرید در این روز‌ها بسیار شلوغ است، چرا که مردم چین علاوه بر خرید لباس نو و وسایل منزل جدید، برای یکدیگر نیز هدیه و سوغات می‌خرند و به یکدیگر گل تقدیم می‌کنند.
• همانطور که در دیگر فرهنگ ها، جشن سال نو زمانی است که اعضای خانواده دور هم جمع می‌شوند، در تعطیلات جشن سال نو چینی نیز اعضای خانواده در کنار هم جمع می‌شوند، لباس‌های نو می‌پوشند و به دید و بازدید از دیگر اعضای فامیل می‌روند. اعضای مسن‌تر خانواده در پاکت ها‌ی قرمز پول می‌گذارند و به عنوان نماد شانس به کودکان عیدانه می‌دهند.
• این مراسم تا نیمه‌های شب ادامه دارد. پس از صرف شام خانوادگی در شب عید، مراسم آتش بازی در خیابان‌ها برگزار می‌شود. مردم به یاد افسانه‌ی نیان فشفشه و آتش روشن می‌کنند تا نیروی اهریمنی را از خود دور کنند و سال نو با خوش یمنی شروع شود. در شهر‌های بزرگی مثل پکن و هنگ کنگ، مردم لباس اژد‌ها و شیر می‌پوشند و با صدای بلند تبل به رقص و پایکوبی می‌پردازند.
• شاید رقصیدن با لباس اژد‌ها و شیر، بارز‌ترین قسمت برگزاری این جشن باشد. در این رقص سه نوع شیر با سه رنگ متفاوت وجود دارد، شیر طلایی نماد سرزندگی است، شیر قرمز نماد شجاعت و شیر سبز نماد دوستی است. همچنین اژد‌ها به نوعی نماد کشور چین و برخلاف باور دیگر ملل که این موجود را نماد اهریمن می‌دانند در چین نماد خوش شانسی، برکت، قدرت و نجابت است.
• دعا خواندن و رفتن به معابد در سال نو از دیگر سنت‌های مردم چین است. در این روز‌ها چینی‌ها به معابد می‌روند، شمع و عود روشن می‌کنند و در آن جا میوه و خوراکی می‌گذارند و از خدایان خود درخواست طالع نیک می‌کنند.

غذای مخصوص سال نو چینی

در جشن سال نو چینی همانند جشن سال نو در دیگر کشور ها، غذاهای مخصوصی پخت می‌شود که بسته به فرهنگ هر منطقه متفاوت است و هرکدام از این غذاها نماد باور خاصی است.

۱. ماهی یا مرغ کامل که این غذا نماد اتحاد و دوستی بین اعضای خانواده و نعمت و فراوانی است .

۲. نودل که از محبوب ترین غذاهای آسیای شرقی است در سال نو چینی هم جزو غذاهای خوش یمن محسوب می‌شود. رشته‌های بلند این غذا به عنوان نماد عمر انسان است و به همین دلیل سعی می‌کنند رشته های نودل را بدون قطع کردن بخورند.

۳. «جای» یک نوع خوراکی چینی است که از سبزیجات پخته می شود و به همین دلیل غذای محبوب بوداییان چین محسوب میشود. زیرا آن ها در روزهای سال نو از خوردن گوشت پرهیز میکنند.

علاوه بر غذاهای اصلی، در این روزها میوه‌ها و تنقلات متنوعی استفاده می‌شود که اکثرا گیاهی هستند.

میوه ها: 

• نارگیل به عنوان نماد طول عمر
• دارابی به عنوان نماد کامیابی
• و نارنگی با ساقه و برگ به عنوان نماد خوشحالی و طول عمرف مصرف می‌شود.

کیک و شیرینی‌جات:

• کیک خوش یمنی (FA GAO): به عنوان نماد رونق و شکوفایی
• کیک تربچه به عنوان نماد خوش شانسی
• و یائوگوگ که نوعی پیراشکی شیرین است به عنوان نماد افزایش روزی، پخت و مصرف می‌شود.

کلام آخر

همان طور که در دیگر دیگر کشور‌ها عمل به سنت‌های گذشته رو به افول است در کشور چین هم در جشن سال نو، نسل جوان کمتر به تمامی سنت ها‌ی گذشته‌ی خود عمل می‌کنند، اما هرچه باشد برگزاری جشن سنتی سال نو در این کشور همچنان ادامه دارد و بازدید از کشور چین در این روز‌ها که تقریبا به عید نوروز هم نزدیک است، بسیار خاطره انگیز خواهد بود. نظر شما نسبت به این جشن و آداب و رسوم آن چیست؟ پیشنهاد می‌کنیم با رسم و رسوم و آداب نوروز در ایران باستان نیز بیشتر آشنا شوید و اشتراکات فرهنگی با دیگر کشورها را بیابید.