کهن الگوی هرا؛ شخصیت شناسی آرکتایپ ازدواج

ستاره | سرویس روانشناسی – خانم شینودا بولن یکی از پیروان يونگ است که در کتاب‌های خود به نام «نماد‌های اسطوره‌ای و روانشناسی زنان» و «نماد‌های اسطوره‌ای و روانشناسی مردان» یک سری کهن الگوی زنانه و مردانه را معرفی می‌کند. این کهن الگو‌ها یا آرکتایپ‌ها تاثیراتی جهان‌شمول دارند که می‌توانند بر روی شخصیت و رفتار انسان‌ها اثر بگذارند. وقتی یک کهن الگو در یک فرد موثرتر از سایر کهن الگو‌ها عمل کند، تیپ شخصیتی خاصی ایجاد می‌شود. در این مقاله کهن الگوی هرا و ویژگی‌های شخصیت متاثر از آن را بررسی می‌کنیم.

کهن الگوی هرا

این آرکتایپ از طرف جامعه حمایت می‌شود. این باور که همه باید جفت داشته باشند، باعث می‌شود زنان مجرد در یک جامعه احساس ناراحتی کرده و فکر کنند وصله ناجور هستند. در واقع سرپیچی از این کهن الگو برای افراد در جامعه عواقبی ایجاد می‌کند و همین باعث می‌شود این کهن الگو مدام تقویت شود.
هرا زناشویی را یک پیوند مقدس می‌داند با سه هدف؛ اول رضایت درونی به خاطر همسر بودن، دوم تایید شدن از طرف مردم و سوم جنبه عرفانی و گرایش به سمت وحدت وجود.
این کهن الگو زن را از لحاظ عاطفی به مرد وابسته کرده و او را وامی‌دارد که اشتباهات و گناهان شوهر خود را به گردن دیگران بیاندازد. کهن الگوی هرا در برابر شکست خشمگین شده و کینه توزی باعث احساس قدرت در او می‌شود.

ویژگی‌های شخصیتی 

• وفاداری، حسادت و سیاستمداری از ویژگی‌های اصلی این تیپ شخصیتی است.
• آنان دوست دارند از همه کار‌ها و مسائل مرتبط با همسرشان آگاه باشند.
• او همسر خود را کامل‌ترین و بهترین فرد روی زمین می‌داند.
• توجه شوهرشان به جنس مخالف باعث می‌شود سریع واکنش نشان داده تا رقیب را از میدان به در کنند.
• دوست دارند به همه نشان دهند که رابطه‌شان با همسرشان بسیار خوب است.
• اولین و مهمترین شغل خود را همسرداری می‌دانند و با ازدواج احساس مهم بودن می‌کنند و حتی دوست دارند با نام همسرشان خوانده شوند.
• همسری تمام عیار و وفادار هستند.
• عاشق هرچیزی هستند که با ازدواج و مراسم عروسی مرتبط باشد مانند خرید جهیزیه.
• سعی می‌کنند مانند یک ملکه لباس پوشیده و رفتار کنند.
• هرا به زن توانایی تعهد و دوری از روابط کوتاه مدت می‌دهد.
• انحصارطلب است و شوهرش را تنها برای خودش می‌خواهد. او نمی‌تواند توجه شوهرش به فردی غیر از خودش را تحمل کند. رفت و آمد‌ها و معاشرت‌های همسر چنین زنی بعد از ازدواج تقریبا به صفر می‌رسد. خودش نیز دوست دارد تنها با شوهرش باشد و روابطش با دیگران برایش اهمیت ندارد.
• کهن الگوی هرا باعث می‌شود زن به توجه شوهرش به زنی دیگر واکنشی شدید نشان دهد.
• با کوچکترین اشتباه یا کم توجهی همسرش، احساس حقارت زیادی می‌کند و به زنی تلخ و بدرفتار تبدیل می‌شود.
• بچه داری را خیلی دوست ندارند و از فرزندان مراقبت می‌کنند، چون آن را جز وظایف زناشوییی می‌دانند.
• او با سیاست‌های زنانه در ارتباط با مردان به خوبی آشناست و می‌داند چگونه باید با مرد مورد علاقه‌اش برخورد کند.
• بعد منفی هرا می‌تواند فرد را به سمت رفتار‌هایی مثل مسخره کردن، غیبت و برهم زدن روابط کشانده و جوری وانمود کند که همه زنان بد هستند و من خوبم.
• زنان هرا از زنان آفرودیت به خاطر جذابیت و عشوه گری و از زنان آتنا به خاطر موفقیت‌هایشان تنفر دارند.

تاثیر آرکتایپ هرا در زندگی

۱- کودکی هرا

او از همان کودکی دوست دارد نقش همسری را بازی کند که کار‌های خانه را کرده و منتظر بازگشت همسرش به خانه است.

۲- نوجوانی هرا

در دوران نوجوانی دوست پسر داشتن برای یک هراتایپ به او حس رضایت و افتخار می‌دهد. آن‌ها مردان جوانی را می‌پسندد که برایشان امنیت عاطفی ایجاد کنند. اکثرا در اواخر نوجوانی و بعد از دوران دبیرستان ازدواج می‌کنند و بدون شوهر بودن برایشان بسیار آزاردهنده است. به محض متاهل شدن ترجیح می‌دهند با افراد متاهل رفت و آمد کرده و مجرد‌ها را با دیده حقارت می‌نگرند. 

۳- هرا در دوران تحصیل

او به دانشگاه می‌رود تا شوهر بهتری پیدا کند. تحصیل برای او به خودی خود مهم نیست و صرفا از آن جهت که به او موقعیت اجتماعی می‌دهد و به ازدواج او کمک می‌کند اهمیت دارد. در رشته‌هایی مثل خانه‌داری، آرایشگری، خیاطی، بازاریابی، تبلیغات، وکالت و … می‌توانند موفق شوند.

۴- میانسالی و پیری

او از دوران میانسالی خود راضی خواهد بود اگر متاهل باشد و رابطه زناشویی پایدار و موفقی داشته باشد. مجرد بودن، طلاق یا بیو‌ه‌گی در این سال‌ها برایش بسیار آزاردهنده خواهد بود. در دوران پیری مرگ همسر زندگی او را بسیار سخت می‌کند، چون هویت خود را ازدست می‌دهد. زن هرایی اگر دیگر کهن الگو‌ها را در خود پرورش نداده باشد با مرگ همسر خود افسرده شده و چون معاشرت‌های خود را با همه به جز همسر و دوستان متاهل او محدود کرده بود، اکنون دوستان زیادی ندارد.

۵- شغل و حرفه

شاغل شدن و داشتن حرفه مانند تحصیلات برای زن هراتایپ در اولویت نیست. محیط کار نیز برای او جایی برای یافتن شوهر است و پس از ازدواج اصراری برای کار کردن ندارد. در محیط کار کند و محافظه‌کار است، روابط اجتماعی خوبی دارد و روابط دیگران با رئیسش را زیر نظر می‌گیرد.
شاید یک زن هرایی در شغل خود ماهر باشد و پیشرفت کند، اما اگر مجرد باشد، پیشرفت شغلی شادش نمی‌کند. در واقع شغل اصلی او زناشویی است و برنامه‌های خود را طبق خواسته‌های همسرش تنظیم می‌کند.

۶- روابط با دیگران

او از ارتباط با مردان استقبال می‌کند و ارتباط با دوستان مونث خود را تنها برا‌ی یافتن فرصت‌های بیشتر برای یافتن مرد مورد نظرش ادامه می‌دهد. او بعد از ازدواج ارتباطش را دوستان مجردش قطع می‌کند، چرا که برای زنان بدون شوهر چندان ارزشی قائل نیست.
انتظار دارد همسرش او را به آرزوهایش برساند. او مردانی را انتخاب می‌کند که موقعیت و لیاقت بالایی دارند و مردان هنری و دارای اصول اخلاقی توجه او را جلب نمی‌کنند. اگر شوهرش مردی ضعیف باشد مدام او را با دیگران مقایسه کرده و تحقیر می‌کند.

۷- ازدواج

دختر هرایی می‌داند یک رابطه را چگونه به سمت ازدواج بکشاند و در رابطه‌ای که احتمال ازدواج در آن نباشد نمی‌ماند. او در ابتدای آشنایی مرد را با ترفند‌های مختلف به سوی خود جذب کرده و می‌داند چگونه حس همراه بودن و اعتماد را در او ایجاد کند.
او عاشق ازدواج کردن و هرچیزی است که مرتبط با آن باشد. روز عروسی برایش مهمترین روز زندگی است. شدیدا به ازدواج خود پایبند است و دوست دارد با یک عروسی باشکوه همه را از ازدواج خود باخبر کند. او بسیار کدبانو است و برای همسر خود سنگ تمام می‌گذارد و شادمانی خود را در وفاداری شوهر، قدردان بودن او و احترامش به زناشویی می‌داند. رابطه جنسی برای زن هراگونه تنها یک نقش در زندگی زناشویی است نه یک ارتباط برای لذت بردن.
زن هرایی حتی اگر در زندگی مشترک احساس نارضایتی کند تمایلی به جدایی و طلاق ندارد و به رفتار نادرست همسرش تن می‌دهد. اگر هم طلاق بگیرد از نبود همسر سابقش زجر می‌کشد و حتی ممکن است برای رهایی از این وابستگی به روان درمانی احتیاج پیدا کند.

۸- رابطه با فرزندان

او بچه‌دار می‌شود، چون آن را وظیفه همسری خود می‌داند و فکر می‌کند به این ترتیب رابطه‌اش با همسرش بهتر خواهد شد. در واقع برای او، فرزندش در درجه دوم اهمیت قرار دارد و به خاطر همسرش نیاز‌های فرزندانش را ممکن است نادیده بگیرد. کهن الگوی هرا پدر را حاکمی می‌داند که فرزند نباید رودرروی او بایستد و موجب ناراحتی‌اش شود.
او دست دارد دخترانش هم زود ازدواج کنند و از همان کودکی برای آن‌ها به دنبال یک شوهر مناسب می‌گردد.

جنبه‌های منفی کهن الگوی هرا

• این کهن الگو ممکن است دختران را به ازدواج زودهنگام و بدون آگاهی بکشاند.
• این نقش می‌تواند زن هرایی را در دام کنترل کردن همسر بیاندازد و همین به زندگی مشترک آن‌ها آسیب خواهد زد.
• کنترل گر است و در زندگی دیگران دخالت می‌کند.
• هرا زن را محدود به نقش و هویت همسر بودن می‌کند و این تنها در صورتی خوب است که زندگی زناشویی کاملا رضایت بخش باشد. علایق و فعالیت‌های زن هرایی بعد از ازدواج کاملا محدود می‌شود و همین می‌تواند کیفیت زندگی مشترک را نیز تنزل بخشد مگر اینکه همسر وی فردی انحصارطلب و حسود باشد، در این صورت هراگونه بودن زن همان چیزی است که همسرش می‌خواهد.
• توقعات بالایی که کهن الگوی هرا از ازدواج ایجاد می‌کند باعث می‌شود برخی دختران هراگونه بعد از ازدواج دچار سرخوردگی شوند. تصویر آرمانی که آنان از شوهر خود داشته‌اند، تحقق نمی‌یابد و همین باعث می‌شود عیب جو و عصبی شوند.
• این کهن الگو و فرهنگ و تفکر سنتی جامعه در مورد ازدواج و زناشویی یکدیگر را تقویت می‌کنند و همین باعث می‌شود زن هرایی نتواند به سادگی از یک ازدواج ناموفق خارج شود.
• آرکتایپ هرا موجب سرکوب زنان می‌شود. دختر مجرد احساس درماندگی کرده یا ممکن است به یک ازدواج نامناسب تن دهد و زنی که در ازدواجی ناموفق است نمی‌تواند به سادگی زندگی مشترک خود را ترک کند.
• جنبه‌های ویرانگر این کهن الگو به صورت ذهنیتی عیب جو و رفتار‌های مخرب خود را نشان می‌دهد.
• هراگونه‌ها نمی‌توانند با مادران مجرد و زنانی که مورد تجاوز و آزار قرار می‌گیرند همدردی کنند.
• زن هرایی اگر خیانت ببیند یا طرد شود به شدت کینه توز و انتقام جو خواهد بود.

تعدیل کردن آرکتایپ هرا

تاثیر افراطی از کهن الگوی هرا می‌تواند اثرات نامطلوبی داشته باشد و لازم است آن را تعدیل کنید.

• ازدواج همه زندگی نیست. ارزش‌های دیگری هم در زندگی وجود دارد که روی آن سرمایه‌گذاری کنی.
• حسادت خود نسبت به همسرت را کم کن و بدان گاهی واقعا او مجبور است در زمینه‌های مختلف مثل مسائل کاری با زنان دیگر ارتباط داشته باشد. این ارتباطات سطحی و بی خطر هستند.
• برای اینکه بچه‌هایت حسود نشوند گاهی آن‌ها را هم در مسافرت‌ها و تفریحات دو نفره با همسرت شریک کن.
• سعی کن نیروی خشم و حسادت خود را برای خلق آثار هنری به کار بگیری.
• نقش قربانی را رها کن و خودت کنترل زندگی‌ات را به دست بگیر.
• با زنان دیگر که شخصیت‌های متفاوتی دارند ارتباط برقرار کن.
• معنویت و احساس امنیت درونی را در خود تقویت کن.
• برای افراد بدون در نظر گرفتن مجرد یا متاهل بودنشان ارزش قائل شو.
• خانه‌ات را فقط برای دل خودت تزئین و مرتب کن.

پرورش هرا

میل به ازدواج و تعهد را می‌توان پرورش داد. برخی زنان این کهن الگو را تا اوایل میانسالی نادیده می‌گیرند و تمرکزشان بر اهدافی دیگر در زندگی بوده یا روابطی کوتاه مدت داشته‌اند. زمانی که زن تشخیص دهد نیاز به تعهد و رابطه‌ای وفادارانه و طولانی مدت دارد و مردی لایق را برای این امر یافته باشد می‌تواند کهن الگوی هرا را برگزیند و با تصمیم آگاهانه این کهن الگو را در خود پرورش دهد.

اگر فکر می‌کنید خیلی از الهه هرا دور هستید، تمرینات زیر به شما کمک می‌کند تا این کهن الگو را در خود تقویت کنید.

• با همسر یا پارتنر خود با رویی خوش برخورد کن و تلاش کن در کنار تو احساس آرامش کند.
• به همسرت احترام بگذار و از او پیش دیگران با احترام یاد کن.
• اگر مشکلی در رابطه‌ات داری آن را با همه در میان نگذار و مشکلاتتان را با کمک شریک زندگی‌ات حل کن.
• اگر مجرد هستی خود را متاهل تصور کرده و احترام به خود، همسر و زناشویی را در خود تقویت کن.
• از نماد‌های هرا مثل پر طاووس و رنگ‌های صورتی، سفید، آبی و ارغوانی زیادتر استفاده کن و مثل یک بانو و ملکه لباس بپوش.
• علاقه به خانه داری را در خود پرورش بده و سعی کن از آن لذت ببری.
• به مسائل اجتماعی توجه کن و برای نظم و زیبایی شهر وقت، انرژی و پول صرف کن.
• از خودت و همسر یا پارتنرت عکسای دونفره چاپ کرده و روی دیوار یا میز بگذار.
• با همسرت قرار رمانتیک بگذار.
• در روابط خود وفادار باش و اگر در رابطه‌ای وفادارای و احترام وجود ندارد آن رابطه را ترک کن.
• اگر مدتی است در رابطه‌ای هستی و نشانه‌ای از ازدواج نیست به آن رابطه خاتمه بده.

سخن آخر

همان‌طور که اشاره شد کهن الگوی هرا توسط جوامع سنتی تقویت می‌شود، بنابراین مراقب باشید که ناخواسته این کهن الگو بیش از حد در شما پرورش نیابد. در جوامعی چون جامعه ما که در حال گذار از سنت به مدرنیته است و زنان هر روز بیش از قبل از لحاظ مادی یا ذهنی و عاطفی مستقل‌تر می‌شوند، پیروی از این کهن الگو می‌تواند بعد از ازدواج احساس سرخوردگی و ناامیدی در فرد ایجاد کند. باید بتوانید هر آرکتایپ را در شرایط مناسب خود به کار گیرید.

نظر شما چیست؟ آیا این ویژگی‌ها را در خود یا یکی از نزدیکانتان می‌بینید؟ ویژگی‌های مثبت و منفی چنین شخصیتی را چه می‌دانید؟ برای آشنایی بیشتر با کهن الگوهای زنانه می‌توانید ویژگی‌های کهن الگوی آفرودیت را نیز در ستاره بخوانید.