نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 18 مرداد 1401
رژیم غذایی مادران باردار نقش اساسی در سلامت و رشد جنین دارد. پزشکان توصیه می‌کنند سبزیجات و میوه‌ها در رژیم غذایی دوران بارداری نقش پر رنگی داشته باشند. یکی از سبزیجاتی که در بیشتر وعده‌های غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، گوجه است. گوجه فرنگی شیرین، آبدار و مغزی است، همچنین به آسانی و در شکل‌های مختلف قابل استفاده است. اگرچه خواص گوجه فرنگی در بارداری بسیار است، اما مصرف رب یا سس آن در این دوران توصیه نمی‌شود.
ایمنی مصرف گوجه فرنگی در دوران بارداری
مصرف متعادل گوجه فرنگی در بارداری مجاز است. گوجه فرنگی سرشار از ویتامین‌های A ،C، فولات، آهن و لیکوپن است که در حفظ سلامت جنین نقش اساسی دارد. مقادیر زیاد ویتامین C موجود در سبزیجات موجب جذب بهتر آهن در بدن زنان باردار می‌شود. اگر پزشک توصیه کرده است که مکمل آهن مصرف کنید، خوردن گوجه فرنگی همراه با آن به جذب آهن بیشتر کمک می‌کند. البته این همه‌ی خواص گوجه فرنگی در بارداری نیست. مصرف گوجه فرنگی در این دوران مزایای بیشتری برای شما در پی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم.
خواص گوجه فرنگی در بارداری
گوجه فرنگی خواص بی نظیری دارد که موجب شده است نقش پر رنگی در رژیم غذایی زنان باردار داشته باشد. برخی از آن‌ها عبارتند از:
۱. دارا بودن مواد مغذی اساسی
یک گوجه فرنگی متوسط تقریبا ۴۰ درصد از میزان ویتامین C و ۲۰ درصد از میزان ویتامین A مورد نیاز روزانه (RDA) را تامین می‌کند. همچنین گوجه فرنگی سرشار از ویتامین K، پتاسیم، آهن و کلسیم است که همگی آن‌ها در حفظ سلامتی و رشد جنین نقش موثری دارند.
۲. بالا بردن سطح انرژی بدن
احساس خستگی و بی حالی در دوران بارداری، با توجه به افزایش وزن، در میان زنان شایع است. از خواص گوجه فرنگی در بارداری افزایش انرژی است. میزان کالری گوجه فرنگی، انرژی مورد نیاز بدن را تامین و احساس سستی و بی حالی را کاهش می‌دهد.
۳. کمک به هضم غذا
گوجه فرنگی از مواد غذایی سرشار از فیبر است که به هضم غذا کمک می‌کند. فیبر موجب افزایش حجم مدفوع، بهبود حرکات روده و تولید بیشتر اسید‌های گوارشی در بدن می‌شود. به همین دلیل در درمان یبوست و اسهال و جلوگیری از ابتلا به سرطان کولون نقش مهمی دارد.
۴. پیشگیری از پره اکلامپسی
مصرف روزانه گوجه فرنکی موجب کاهش فشار خون و پیشگیری از پره اکلامپسی (مسمومیت دوران بارداری) می‌شود. پتاسیم موجود در گوجه فرنگی موجب بهبود جریان خون در بدن و کاهش فشار بر قلب می‌شود، به همین دلیل فشار خون بالا را برطرف می‌کند.
۵. سرشار از آنتی اکسیدان
گوجه فرنگی سرشار از لیکوپن است. لیکوپن آنتی اکسیدانی است که با رادیکال‌های آزاد عامل سرطان مبارزه می‌کند. همچنین در درمان سرطان دهانه رحم، پروستات، معده، مقعد، گلو و مری نیز موثر است.
۶. پایین آوردن کلسترول و محافظت از قلب
لیکوپن با جلوگیری از اکسید شدن سرم لیپید، به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند. این ماده سطح کلسترول LDL و تری گلیسیرید را در خون کاهش می‌دهد.
۷. جلوگیری از بروز معلولیت‌های ذهنی (شناختی) در جنین
یکی از دلایل خواص گوجه فرنگی در بارداری وجود فولات در آن است. اسید فولیک موجود در گوجه فرنگی خطر ابتلا به نقایص مادرزادی مغزی و عصبی در جنین را کاهش می‌دهد. همچنین اسید فولیک در کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و سرطان‌ها نیز موثر است.
۸. کنترل دیابت بارداری
دیابت بارداری مستعد تبدیل شدن به دیابت نوع ۲ در آینده است. از خواص گوجه فرنگی در بارداری این است که احتمال ابتلا به دیابت بارداری را کاهش می‌دهد.
۹. سرشار از ویتامین C
فراوانی ویتامین C در گوجه فرنگی موجب حفظ سلامت پوست، دندان‌ها، استخوان‌ها و لثه‌های جنین می‌شود. همچنین از قرمزی پوست در اثر تابش پرتو UV جلوگیری می‌کند. یکی از کاربرد‌های رایج آب گوجه فرنگی (که سرشار از ویتامین E نیز هست) پیشگیری از آفتاب سوختگی است.
۱۰. پیشگیری از عفونت مجاری ادراری
بخش اعظم گوجه فرنگی را آب تشکیل می‌دهد و به عنوان یک ماده ادرار آور عمل می‌کند. خوردن گوجه فرنگی با تحریک تولید ادرار بیشتر، خطر ابتلا به عفونت مجاری ادراری و مشکلات مثانه را کاهش می‌دهد.
۱۱. درمان سنگ صفرا
مصرف روزانه گوجه فرنگی از بروز سنگ صفرا جلوگیری می‌کند.
اگر هنوز نسبت به مصرف گوجه فرنگی در بارداری شک و شبهه دارید، بهتر است با ارزش غذایی این سبزی ارزشمند آشنا شوید.
جدول ارزش غذایی گوجه فرنگی
ارزش غذایی گوجه فرنگی در هر ۱۰۰ گرم از آن، در جدول زیر آمده است:
| ارزش غذایی | میزان |
| کالری | ۱۸ kcal |
| کربوهیدرات | ۳.۸۹ g |
| پروتئین | ۰.۸۸ g |
| فیبر | ۱.۲ g |
| چربی | ۰.۲ g |
| ویتامین ها | |
| فولیک اسید | ۱۵ mcg |
| پیریدوکسین | ۰.۰۸ mg |
| نیاسین | ۰.۵۹۴ mg |
| ریبوفلاوین | ۰.۰۱۹ mg |
| تیامین | ۰.۰۳۷ mg |
| ویتامین A | ۸۳۳ IU |
| ویتامین C | ۱۳.۷ mg |
| الکترولیت ها | |
| پتاسیم | ۲۳۷ mg |
| سدیم | ۵ mg |
| مواد معدنی | |
| کلسیم | ۱۰ mg |
| آهن | ۰.۲۷ mg |
| منیزیم | ۱۱ mg |
| روی | ۰.۱۷ mg |
| فسفر | ۲۴ mg |
عوارض جانبی مصرف گوجه فرنگی در بارداری
خوردن بیش از حد هر ماده غذایی مضراتی در پی دارد و گوجه فرنگی نیز از این قانون مستثنی نیست. مصرف بی رویه گوجه فرنگی موجب بروز مشکلات زیر می‌شود:
- ترش کردن به دلیل اسید موجود در آن
- مشکلات گوارشی مانند تجمع گاز در معده و دل درد
راهنمای انتخاب گوجه فرنگی خوب
برای بهره بردن از خواص گوجه فرنگی در بارداری، در ابتدا بایستی گوجه خوبی تهیه کنید. نشانه‌های گوجه فرنگی خوب عبارتند از:
- رنگ گوجه فرنگی قرمز روشن، بدون کبودی و لک سیاهی روی پوست باشد.
- گوجه رسیده و مستقیما از باغدار خریداری شده باشد.
- نه خیلی سفت و نه خیلی شل باشد.
- گوجه‌های سنگین‌تر و چگال‌تر، آب‌دارترند.
- با بوییدن ریشه گوجه فرنگی، می‌توانید از طعم آن باخبر شوید. بوی ریشه گوجه خوب، شیرین، قوی و آمیخته با بوی خاک است.
روش‌های مصرف
گوجه فرنگی طعم دلپذیری به غذا‌ها می‌دهد. می‌توانید به روش‌های مختلفی گوجه فرنگی را به غذا‌های خود اضافه کنید.
- در وعده صبحانه و عصرانه نان و پنیر و گوجه بخورید.
- گوجه فرنگی خام را به انواع سالاد‌ها اضافه کنید.
- در بسیاری از سس‌ها و خورشت‌ها به‌جای رب از گوجه فرنگی استفاده کنید.
- از سوپ گوجه فرنگی به عنوان پیش غذا استفاده کنید.
- گوجه فرنگی خرد شده را به انواع ساندویچ‌ها اضافه کنید.
- رب گوجه خانگی تهیه کنید.
- با گوجه فرنگی خشک شده یا گریل شده به غذاهایتان طعم و عطر دلپذیری اضافه کنید.
پاسخ به پرسش‌های متداول
۱. آیا مصرف آب گوجه فرنگی در دوران بارداری مجاز است؟
بله، خوردن آب گوجه فرنگی در دوران بارداری مانعی ندارد. آب گوجه فرنگی سرشار از ویتامین C است و موجب افزایش سطح انرژی بدن و مقابله با ضعف و بی حالی می‌شود. همچنین با تصفیه خون موجب کاهش فشار خون می‌شود.
۲. آیا مصرف کنسرو گوجه فرنگی در در دوران بارداری مجاز است؟
خیر! کنسرو گوجه فرنگی محیط مناسب برای رشد باکتری‌هایی است که موجب بوتولیسم و دیگر عفونت‌های باکتریایی می‌شوند. همچنین غذا‌هایی کنسروی در دما‌های بالا تهیه می‌شوند تا فاقد میکروب باشند. در این این دما بسیاری از مواد مغذی و آنزیم‌های گوجه فرنگی از بین می‌روند. از سویی دیگر در بسته بندی مواد غذایی از موادی سمی مانند بیسفول (BPA) که برای مادر و جنین خطرناک است استفاده می‌شود.
۳. آیا مصرف سس کچاپ و گوجه فرنگی در دوران بارداری مجاز است؟
مصرف متعادل سس کچاپ و گوجه فرنگی در دوران بارداری مجاز است. نگرانی‌هایی در مورد حضور گلوتومات مونو سدیم (MSG) در مواد غذایی بسته بندی وجود دارد. اگرچه MSG در دسته بندی مواد ایمن برای مصرف (GRAS) قرار دارد، اما استفاده بیش از حد از سس گوجه فرنگی و کچاپ در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.
۴. آیا هوس خوردن گوجه فرنگی در دوران بارداری نشانه جنسیت جنین است؟
در باور عوام تمایل به خوردن مواد غذایی ترش مانند گوجه فرنگی، نشانه پسر بودن جنین است. حال آنکه شواهد علمی این ادعا را تایید نمی‌کنند و هیچ پایه و اساس پزشکی ندارد.
سخن آخر
بر خلاف بسیاری از سبزیجات، گوجه فرنگی را می‌توان به روش‌های متنوعی به رژیم غذایی اضافه کرد. مزه خوب آن هر غذایی را خوشمزه تر می‌کند و آن را به یک دورچین غذای محبوب تبدیل کرده است. با توجه به خواص گوجه فرنگی در بارداری، در خوردن آن شک و تردید نداشته باشید، اما تعادل را رعایت کنید. برای داشتن یک رژیم غذایی سالم، غذا‌های ممنوعه در بارداری را از سفره خود حذف کنید تا سلامت خود و جنین‌تان را حفظ کرده باشید.
دیدگاه‌ها و تجربیات خود را درباره رژیم غذایی دوران بارداری با ما و مادران همراه ستاره در بخش نظرات به اشتراک بگذارید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم مطلب «بایدها و نبایدهای تغذیه در دوران بارداری» را در مجله ستاره مطالعه کنید.
برگرفته از: momjunction
