اعتیاد عاطفی چیست و چگونه می‌توان با آن مقابله کرد؟

ستاره | سرویس روانشناسی – اغلب می‌شنویم که باید عواطف خود را با آغوش باز بپذیریم، اما زمانی‌که این عواطف به یک اعتیاد تبدیل می‌شوند چه باید کرد؟ بسیاری از افراد مدام احساسات تکراری را تجربه می‌کنند و بسیاری از آن‌ها به صورت ناخودآگاه موقعیت‌هایی را ایجاد می‌کنند تا بتوانند عواطف را تجربه کنند. اغلب این افراد به دنبال راهی هستند که بتوانند از این عواطف خلاص شوند، اما چندان موفق نیستند. برای یافتن راه حل باید بدانیم که این اعتیاد چگونه به وجود می‌آید؟ اگر شما هم با این مشکل دست به گریبان هستید، با ما همراه باشید. در این مقاله به چگونگی ایجاد اعتیاد عاطفی و راهکارهای رهایی از آن می‌پردازیم.

انگشت شمارند کسانی که دقیقا می‌دانند سازوکار عواطف انسانی چگونه است، در حقیقت عواطف با یک فکر آغاز می‌شوند. ما در طول روز به موضوعات بی‌شماری فکر می‌کنیم، اما  بیشتر این افکار از روی عادت هستند. ما هر روز این افکار را تجربه می‌کنیم و چون تفکیک شده نیستند، به هرآنچه که به ذهن‌مان خطور می‌کند معنا می‌دهیم و در واقع آن‌ها را جدی می‌گیریم. عواطف از این معنایی که به اندیشه‌ها می‌دهیم به وجود می‌آیند.

هنگامی که عواطف شکل می‌گیرند، یک‌سری تغییرات سلولی در بدن ایجاد می‌شوند. پیام‌رسان‌های عصبی (Neurotransmitter) در بدن آزاد می‌شوند و تغییرات فیزیولوژی به وجود می‌آید. در پی این تغییرات فیزیولوژیکی، مسیر‌های عصبی در مغز برانگیخته شده و شروع به مخابره پیام می‌کنند. حال تصور کنید که این کار مدام تکرار شود. یک مسیر عصبی خاص از روی عادت و به دلیل برانگیختگی یک احساس مشخص، به طور مکرر واکنش نشان می‌دهد و قدرت می‌گیرد. احساس و واکنشی که تبدیل به عادت شود، مسیر‌های عصبی را تقویت می‌کند و اینگونه ما به طور ناخودآگاه به یک احساس مشخص اعتیاد پیدا می‌کنیم.
این چرخه، مرکز پاداش مغز را دستخوش تغییر می‌کند. به همین دلیل حتی اگر عواطف ما را کلافه کنند، فوران پیام‌رسان‌های عصبی به منزله پاداش برای مغز عمل می‌کنند.

اگرچه معمولا اعتیاد را برای مواردی نظیر مواد مخدر، سیگار و… به‌کار می‌بریم، اما ممکن است گاهی به مواد شیمیایی بدن خود نیز اعتیاد پیدا کنیم. بسیاری از افرادی که با انواع مختلف اعتیاد مبارزه می‌کنند از پیامدهای منفی اعتیاد آگاه هستند، اما متاسفانه این آگاهی در مورد اعتیاد عاطفی وجود ندارد. زیرا آنقدر نزدیک این احساسات زندگی می‌کنیم که گاهی از اعتیاد به آنها آگاه نمی‌شویم. بنابراین، برای شکست اعتیاد عاطفی باید از الگو‌های ذهنی خود آگاه شوید.

اکنون که حقیقت برای شما مشخص شده و پی بردید که ممکن است به اعتیاد عاطفی دچار باشید، شناسایی برانگیختگی عواطف آسان‌تر خواهد بود. اگر چیزی از درون شما را آزار می‌دهد، اما نمی‌توانید بفهمید کدام احساسات در این چرخه معیوب باعث آن هستند، برای تشخیص باید سه مورد زیر را انجام دهید.

مشاهده احساسات درحالی‌که بسیار ساده به نظر می‌رسد، اما کار بسیار دشواری است. ما به ندرت قبل از واکنش به احساسات خود آن‌ها را مشاهده می‌کنیم. شاید تصور کنید که اعتیاد عاطفی ندارید، اما در حقیقت چون این اعتیاد بخشی از وجود شما شده است نمی‌توانید آن را تشخیص دهید. روی تلفن‌همراه یا روی یخچال چند یادآوری در این خصوص قرار دهید. اینکار به شما کمک می‌کند نسبت به ناخودآگاه، آگاهی پیدا کنید. در وضعیت‌های روزانه مختلف مثل زمانی‌که در شبکه‌های مجازی هستید، در محل کار دارید یا با دوستان خود صحبت می‌کنید، احساسات‌تان را تحت نظر بگیرید تا از چگونگی آن‌ها آگاه شوید. در صورت شناسایی هر گونه الگو، آن‌ها را یادداشت کنید، این اقدام به شما سرنخ‌هایی برای شناسایی اعتیاد عاطفی می‌دهد.

اگر کسی در زندگی شما هست که به او اعتماد دارید و با شما صادقانه صحبت می‌کند، از او بخواهید کمک‌تان کند. به او بگویید در حال انجام کار‌هایی برای پرورش و توسعه شخصیت‌ خود هستید و می‌خواهید بدانید آیا تا به حال پیش آمده که بار‌ها شما را در حال تجربه احساس خاصی ببیند؟ دیگران می‌توانند آنچه را که ما درون خود نمی‌بینیم، ببینند.

به مدت ۳۰ روز متوالی، تعهد کنید که هر روز تحت هر شرایطی مراقبه کنید. در طول مدت مراقبه که اندیشه‌های‌تان را نظاره‌گر هستید، به تمام احساسات و عواطف خود نگاه کنید. این کار اطلاعات ارزشمندی در رابطه با زنجیره افکاری که باعث بروز احساسات می‌شوند، ارائه می‌کند.
همانطور که حتما می‌دانید، این کار نیازمند تعهد و تلاش زیاد است. اعتیاد عاطفی ده‌ها سال طول می‌کشد تا به وجود آید، بنابراین انرژی زیادی برای مبارزه با آن نیاز خواهید داشت. زمانی که الگو‌های فکری اعتیادگونه خود را شناسایی کردید، می‌توانید به مراحل بعدی بروید.

زمانی که این افکار و احساسات را شناسایی کنید، شبیه به یک آب گل‌آلود، ذهن شما به هم خواهد ریخت و عواطف دیگری نیز در پی آن ظاهر می‌شوند. ممکن است شرمگین باشید که چرا تا این حد از رفتار خود ناآگاه بودید. سعی کنید صبور باشید و بدانید که هر رفتاری می‌تواند با اراده تغییر کند. 

مغز به انرژی زیادی نیاز دارد، زیرا به طور مداوم مسیر‌های جدیدی را ایجاد می‌کند، سلول‌ها را بازسازی می‌کند و در طول روز بی‌شمار پیام عصبی منتقل می‌کند. این عضو عمدتا از چربی تشکیل شده و از طریق محور روده – مغز با روده ارتباط برقرار کرده است. از آنجایی که انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین، عمدتا در روده تولید می‌شوند، غذا مهمترین عامل برای داشتن مغزی سالم محسوب می‌شود.
هنگامی که روی یک عادت جدید کار می‌کنید، بسیار مهم است که برای پشتیبانی مناسب از این فرآیند تغذیه مناسبی برای مغز در نظر بگیرید. این بدان معناست که غذا‌های فرآوری شده، قند و گلوتن را حذف و آن‌ها را با مواد مغذی مانند گوشت و سبزیجات به خصوص سبزیجات تخمیر شده مثل کفیر، کره گیاهی، تخم‌مرغ و لبنیات جایگزین کنید.

عبارت‌های تاکیدی راهی برای برنامه‌ریزی دوباره ناخودآگاه هستند. زمانی‌که عواطف اعتیادی خود را شناسایی کردید، می‌توانید از عبارات تاکیدی برای تغییر مسیر‌های عصبی مغز استفاده کنید. متعهد شوید که روزانه از عبارات تاکیدی استفاده کنید و صبور باشید، این کار به زمان زیادی نیاز دارد. صبح‌ بهترین زمان برای انجام اینکار است، زیرا ذهن هنوز آرام است. پیش از خوابیدن نیز می‌توانید این کار را انجام دهید، بنابراین زمان مناسب برای خودتان را پیدا کنید و دست به کار شوید.
هرگز این کار را در زمان‌های پراسترس انجام ندهید. در طول روز هر وقت احساس کردید عواطف در حال فعال شدن هستند، عبارت‌های تاکیدی را به آرامی با خود زمزمه کنید. زمانیکه ذهن آرام  و تنظیم شود، خواهید دید که اعتیاد عاطفی شما به مرور کمتر و کمتر می‌شود.

مغز قادر است در طول زندگی براساس رفتار‌های آگاهان مسیر‌های عصبی جدید تولید کند. درحالی‌که این موضوع بسیار شگفت‌انگیز و امیدبخش است، اما اینکار واقعا زمان بر است، پس واقع بین باشید. زمانی که شما سعی کنید اتصالات عصبی را تغییر دهید، ذهن شروع به مقاومت می‌کند. به همین دلیل، بسیار مهم است که قدم به قدم و به آرامی حرکت کنید. اگر ناگهانی و بزرگ قدم بردارید مغز خیلی زود خسته می‌شود.
به طور ناخودآگاه برنامه‌ریزی دوباره‌ مغز، تنها زمانی ممکن است که این اندام خارق‌العاده در حالت آرامش و استراحت باشد. بنابراین زمانی‌که در حال انجام روش‌های مبارزه با اعتیاد عاطفی هستید و احساس خستگی می‌کنید به خودتان استراحت دهید. به آرامی و به مرور زمان مغز شما به فعالیت‌های جدیدتان عادت می‌کند.

آزادی از زنجیر‌های اعتیاد عاطفی نه تنها شادی بخش است بلکه باعث سلامت جسم و ذهن می‌شود. رهایی بدن از این ساختار‌های شیمیایی، ساختار فیزیولوژیکی بدن را به شرایط طبیعی باز‌می‌گرداند. در نتیجه خیلی زود می‌توانید به تعادل برسید و از ذهنی عاری از اعتیاد عاطفی برخوردار شوید. پس از آنکه بر این اعتیاد غلبه کردید، باید به ذهن خود مسلط شوید تا به دام تله‌های ذهنی نیفتید. در این رابطه پیشنهاد می‌کنیم مطلب ۲۱ راهکار کاربردی برای تسلط بر ذهن را از دست ندهید. نظر شما چیست آیا متوجه عواطف اعتیادگونه خود هستید؟ شما در دام کدام تله ذهن گرفتار هستید؟ برای رهایی از این اعتیاد چه راهکاری را در پیش گرفته‌اید؟ فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را از طریق بخش ارسال نظر با ما و سایر همراهان ستاره به اشتراک بگذارید تا همه بتوانیم از سبک زندگی سالم بهره‌مند شویم.

برگرفته از: yourholisticpsychologist