ستاره | سرویس سلامت – ضربه یا آسیب میتواند باعث کشیدگی کانال مقعد شده و نوعی پارگی در لایه داخلی مقعد به وجود آورد. این پارگی که به آن شقاق مقعدی گفته میشود، معمولا به علت اجابت مزاج سخت نیز به وجود میآید. این عارضه در طی و یا بعد از اجابت مزاج، باعث ایجاد درد و خونریزی می شود.
هدف از درمان شقاق مقعدی این است که درد و ناراحتی را از بین برده و زخم ایجاد شده بهبود یابد. شقاق مقعدی حاد که معمولا بیش از ۶ هفته طول نمیکشد، شایعترین نوع این عارضه بوده و معمولا با خود مراقبتی درمان میشود. برای درمان شقاق مقعدی مزمن که بیش از ۶ هفته طول میکشد، نیاز به دارو و یا جراحی است.
راه های درمان شقاق مقعدی
۱. خود مراقبتی
اگر شقاق مقعدی به علت یبوست یا اسهال ایجاد شده است، میتوانید با تغییر عادتهای خود، فشار وارد شده بر روی کانال مقعد را کاهش دهید. این مراحل میتوانند در اکثر موارد، به تسکین علائم و بهبود شقاق مقعدی کمک کنند.
- آب رسانی به بدن: در طول روز مایعات زیاد بنوشید (بدون کافئین و یا الکل).
- مصرف غذاهای غنی از فیبر: برای پیشگیری از یبوست، باید هر روز ۲۰ تا ۳۵ گرم فیبر مصرف کنید. با خوردن مواد غذایی زیر، میتوانید به تدریج میزان فیبر دریافتی خود را افزایش دهید:
- سبوس گندم
- سبوس جو
- موادی مانند برنج قهوه ای، بلغور جو دوسر، رشته فرنگی، حبوبات و نان
- نخود و لوبیا
- مرکبات
- کاهو، فلفل دلمه ای، قارچ و…
- مصرف مکملهای فیبر: در صورت نیاز میتوانید برای دریافت فیبر از مکملهای فیبر استفاده کنید. این مکملها باعث نرم شدن مدفوع شده و اجابت مزاج را آسانتر میکنند. برای جلوگیری از ایجاد گاز و گرفتگی شکم، سعی کنید به تدریج میزان فیبر دریافتی خود را افزایش دهید.
- استفاده از ملین: قبل از مصرف هر گونه ملین، با پزشک خود مشورت کنید.
- اجابت مزاج خود را به تاخیر نیندازید. تاخیر در اجابت مزاج میتواند منجر به یبوست شود.
- برای اجابت مزاج بیش از حد به خود فشار وارد نکنید. این امر میتواند به کانال مقعد فشار وارد کند.
- بعد از هر اجابت مزاج، خود را به آرامی تمیز و خشک کنید.
- از صابونهای معطر استفاده نکنید. این گونه مواد باعث تحریک پوست میشوند.
- اگر مبتلا به یبوست مزمن یا اسهال مداوم هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
- استفاده از حمام نشیمن یا لگن بهداشتی: یک لگن را پر از آب گرم کرده و درون آن بنشینید. این کار را دو تا سه بار در روز و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه انجام دهید. با خیس کردن ناحیه مقعد میتوانید به بهبود جریان خون و تسکین عضله مقعد کمک کنید.
با استفاده از روشهای گفته شده، معمولا میتوان فرایند درمان شقاق مقعدی را در طی چند هفته تا چند ماه به سرانجام رساند.
۲. استفاده از دارو برای درمان شقاق مقعدی
پماد نیترات: استفاده از این دارو میتواند به افزایش جریان خون در کانال و عضله مقعد کمک کرده و باعث تسریع بهبود شقاق مقعدی شود. برخی از عوارض جانبی مصرف این دارو عبارتند از سردرد، سرگیجه و کاهش فشار خون. توجه داشته باشید که در صورت استفاده از داروهای اختلال نعوظ مانند سیلدنافیل، تادالافیل و یا ورداآنفیل، نباید به مدت ۲۴ ساعت از پماد نیترات استفاده کنید.
مسدود کنندههای کانال کلسیم: این داروها برای کاهش فشار خون مورد استفاده قرار میگیرند. از برخی از انواع موضعی آن، میتوان برای درمان شقاق مقعدی استفاده کرد. از عوارض جانبی استفاده از آنها میتوان به سردرد اشاره کرد. همچنین، میتوان از مسدود کنندههای کانال کلسیم به صورت خوراکی برای درمان این عارضه استفاده کرد. هرچند، در این روش، روند بهبود کندتر بوده و منجر به بروز عوارض جانبی بیشتری میشود.
تزریق بوتاکس: اگر درمانهای موضعی جواب ندهند، میتوان از تزریق سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس) برای درمان شقاق مقعدی استفاده کرد. با تزریق بوتاکس، به طور موقت عضلات مقعد بی حس شده و درد تسکین می یابد. با این روش، حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد بیماران بهبود پیدا میکنند. با استفاده از بوتاکس، ممکن است کنترل اجابت مزاج خود را از دست بدهید. البته این حالت موقتی خواهد بود.
۳. عمل جراحی
در نهایت، اگر استفاده از دارو یا روشهای خود مراقبتی جواب ندهند، احتمالا نیاز به جراحی خواهید داشت. این جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی (LIS) نامیده میشود. در این روش، برشی کوچک در عضله مقعد ایجاد می شود. در نتیجه درد و فشار کاهش پیدا کرده و به درمان شقاق مقعدی کمک میکند. این نوع جراحی درد زیادی ندارد. از عوارض این جراحی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم کنترل گاز به صورت موقت
- ترشح مدفوع به صورت خفیف
- عفونت
در بیشتر موارد، ۸ هفته پس از جراحی، شقاق مقعدی درمان خواهد شد.
برگرفته از: webmd.com