نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 10 شهریور 1400
این اختلال تقریبا ۴۰ درصد از کودکان و درصد کمتری از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با وجود این که دلهره آور است، اما دلیلی برای نگرانی نیست. ترس در خواب در بیشتر کودکان با رسیدن به سال‌های نوجوانی خود به خود از بین می‌رود.
اگر این اختلال، مشکلاتی برای خوابیدن به اندازه کافی ایجاد کند یا امنیت شخص را به خطر بیاندازد، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
نشانه‌های ترس در خواب
ترس در خواب به طور کلی در یک سوم اول شب تا نیمه شب رخ می‌دهد. این اختلال ممکن است به راه رفتن در خواب نیز منجر شود.
هنگام تجربه ترس در خواب، یک فرد ممکن است نشانه‌های زیر را داشته باشد:
- یک فریاد ترسناک کشیده و یا جیغ می‌زند.
- در رختخواب نشسته و وحشت زده به نظر می‌رسد.
- خیره و با چشمان باز نگاه می‌کند.
- عرق می‌کند، نفس نفس می‌زند و تپش قلب دارد.
- چهره‌ای برافروخته دارد و مردمک چشمش گشاد شده است.
- لگد می‌زند.
- سخت بیدار می‌شود و اگر بیدار شود گیج و گنگ است.
- به هیچ روشی آرام نمی‌شود.
- صبح روز بعد هیچ خاطره‌ای از این اتفاق ندارد.
- احتمال خروج از تختخواب و راه رفتن در اطراف خانه یا رفتار تهاجمی در صورتی که بخواهید مانع او شوید، وجود دارد.
علل ابتلا به ترس در خواب
ترس در خواب به عنوان یک ناهنجاری در خواب شناخته شده است. در واقع این موضوع یک اختلال تحریکی است، به این معنی که در طول عمیق‌ترین مرحله خواب که مرحله حرکات غیر سریع چشم است (NREM) اتفاق می‌افتد. یکی دیگر از اختلال‌های خواب در این مرحله، راه رفتن در خواب است که می‌تواند همراه با ترس در خواب رخ دهد.
عوامل مختلفی می‌تواند موجب این مشکل شود، مانند:
- بی خوابی و خستگی شدید
- استرس
- اختلال در برنامه خواب، به دلیل مسافرت و یا پریدن از خواب
- تب
گاهی اوقات ترس در خواب به دلیل شرایط جسمی یا روحی دیگری، تحریک شده و اتفاق می‌افتد:
- اختلال تنفسی در خواب – یک گروه از اختلالات که شامل الگو‌های تنفس غیر طبیعی در طول خواب است. شایعترین آن آپنه انسدادی هنگام خواب است.
- سندرم پا‌هایی بی قرار
- مصرف برخی از دارو‌ها
- اختلالات روحی مانند افسردگی و اضطراب
- مصرف الکل در بزرگسالان
عوامل موثر در ابتلا به ترس در خواب
اگر اعضای خانواده دارای سابقه ترس و یا راه رفتن در خواب باشند، احتمال ابتلا به این اختلال بسیار زیاد می‌شود.
در کودکان، این ترس در میان دختران شایع‌تر است.
مشکلات جانبی ترس در خواب
این ترس ممکن است موجب برخی مشکلات در زندگی روزمره شود.
- خواب آلودگی مفرط در طول روز، که می‌تواند به بروز مشکلاتی در مدرسه یا محل کار منجر شود، و یا در کار‌های روزمره اختلال ایجاد کند.
- خواب آشفته
- احساس شرم و خجالت در مورد آن و بروز مشکل در روابط جنسی
- آسیب به خود و یا به ندرت به نزدیکان
تشخیص ترس در خواب
برای تشخیص این اختلال، دکتر شما سابقه پزشکی و علائم شما را بررسی می‌کند. معاینه شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معاینه بدنی. پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد تا عواملی را که ممکن است به ترس در خواب مرتبط باشد را شناسایی کند.
- گفتگو در مورد نشانه‌های شما. این اختلال معمولا توسط دکتر و بر اساس گفته‌های شما پیرامون حوادث اخیر تشخیص داده می‌شود. ممکن است پزشک درباره سابقه مشکلات خواب در خانواده شما سوالاتی بپرسد. همچنین ممکن است پزشک از شما یا شریک زندگی‌تان درخواست کند که یک پرسشنامه درباره رفتار‌های خواب شما پر کنید.
- مطالعه خواب شبانه (پولیسونوگرافی). در بعضی موارد، ممکن است پزشک یک مطالعه شبانه در آزمایشگاه خواب را توصیه کند. سنسور‌ها در بدن شما قرار گرفته و فعالیت مغز، سطح اکسیژن خون، ضربان قلب و تنفس و همچنین حرکت چشم و پا در هنگام خواب را ضبط می‌کنند. هم چنین ممکن است از شما هنگام خواب فیلم برداری شود تا رفتار شما را در طول دوره‌های خواب ثبت کنند.
درمان ترس در خواب
اگر ترس در خواب به ندرت تکرار شود، نیازی به درمان ندارد.
اگر این مشکل منجر به آسیب رسیدن به فرد، سلب آرامش اعضای خانواده، یا منجر به خجالت و یا اختلال خواب فرد شود، نیاز به درمان دارد. به طور کلی درمان بر روی بهبود ایمنی و از بین بردن علل یا عوامل محرک ایجاد ترس به هنگام خواب متمرکز است.
روش‌های درمان عبارتند از:
- درمان بیماری زمینه‌ای. اگر ترس به هنگام خواب به دلیل یک بیماری زمینه‌ای پزشکی و یا سلامت روان و یا اختلال خواب دیگری، مانند آپنه انسدادی خواب است، باید آن مشکل درمان شود.
- برطرف کردن استرس. اگر استرس یا اضطراب موجب آن می‌شود، ممکن است دکتر ملاقات با یک درمانگر یا مشاور را تجویز کند. درمان رفتار شناختی، هیپنوتیزم، بیوفیدبک و آرام سازی یا ریلکسیشن می‌تواند کمک کننده باشد.
- بیداری پیش بینی شده. در این روش فرد حدود ۱۵ دقیقه قبل از تجربه ترس در خواب بیدار می‌شود. برای چند دقیقه بیدار می‌ماند و سپس دوباره به خواب می‌رود.
- دارو درمانی. به ندرت از دارو برای درمان این اختلال، به خصوص برای کودکان، استفاده می‌شود. در صورت لزوم، استفاده از بنزودیازپین‌ها یا دارو‌های ضد افسردگی خاص ممکن است موثر باشد.
