ستاره | سرویس سلامت – سنگهای مثانه نوعی املاح معدنی بلورین بوده که وقتی ادرار در مثانه تغلیظ میشود، این املاح متبلور شده و سنگ مثانه تشکیل میشود. بیش از ۹۰ درصد از مواد ادرار، از آب تشکیل شده است. سایر املاح ادرار شامل نمک و مواد زائدی مانند پروتئین است. رنگ ادرار تغلیظ شده، متفاوت بوده و بسته به نوع مواد زائد و املاح موجود در آن، از زرد تیره تا رنگ قهوهای دیده میشود.
ادرار تغلیظ شده به علت کاهش آب بدن یا خالی نشدن مثانه به طور کامل، ایجاد میشود. این امر میتواند ناشی از بزرگ شدن پروستات، مشکلات مثانه یا عفونت دستگاه ادراری (UTIs) باشد. اگر سنگ مثانه درمان نشود، میتواند به عفونت و دیگر عوارض منجر شود.
علائم سنگ مثانه
علائم شایع سنگ مثانه عبارتند از:
- ادرار مکرر، به خصوص در طول شب
- بروز درد در قسمت پایین شکم
- احساس سوزش یا درد در مجرای ادرار در زمان ادرار کردن
- ادرار خونی یا تیره
- بی اختیاری یا عدم کنترل ادرار
عوامل خطرزا در ایجاد سنگ مثانه
اکثر افرادی که به این عارضه مبتلا میشوند، مرد هستند؛ به خصوص مردان مسنی که مبتلا به مشکلات پروستات هستند. احتمال ابتلا به سنگ مثانه در مردان بالای ۸۰ سال بیشتر از مردان جوانتر است. هرچند در کشورهای صنعتی، مردان ۳۰ ساله نیز در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
کودکانی که در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند، نیز در معرض ابتلا به سنگ مثانه قرار دارند. این کودکان، آب کافی مصرف نکرده و رژیم غذایی آنها مناسب نمی باشد.
علل ایجاد سنگ مثانه
شاید بتوان گفت که تشکیل سنگ در مثانه، نوعی علامت ثانویه برای وجود مشکل در دستگاه ادراری است. عواملی که سبب بروز سنگ مثانه میشوند، عبارتند از:
- عفونت: باکتری و دیگر ارگانیسمها میتوانند باعث بروز عفونت یا التهاب مثانه شوند. عفونت دستگاه ادراری (UTIs) شایعترین علت ایجاد سنگ مثانه است.
اگر چه مردان بیشتر دچار این بیماری میشوند، اما زنان بیشتر از مردان، به عفونتهای مثانه مبتلا میشوند. مجرای ادرار در زنان کوتاه بوده، در نتیجه باکتریها راحتتر وارد مثانه میشوند. - آسیب دیدگی مجاری ادرار: بیماری، آسیب یا ضربه میتوانند به مجاری ادرار آسیب وارد کنند. در نتیجه مجرای ادرار بسته شده و ادرار نمیتواند از بدن خارج شود.
- بزرگ شدن غده پروستات: زمانی که غده پروستات بزرگ شود، به مجاری ادرار فشار آورده و باعث اختلال در ادرار میشود.
- مثانه عصبی (نوروژنیک): مثانه نوروژنیک به شرایطی گفته میشود که در آن، اختلال دستگاه عصبی موجب اختلال در کنترل ادرار میشود. در نتیجه عدم تخلیه ادرار باعث ایجاد سنگ مثانه میشود.
- ضعف مثانه: دیوارههای مثانه ممکن است در برخی نواحی، ضعیف شده و باعث تشکیل کیسههایی شوند. در نتیجه ادرار در این کیسهها ذخیره خواهد شد.
- سنگ کلیه: اگر دچار سنگ کلیه باشید، این سنگها میتوانند از طریق دو لوله، وارد مثانه شده و در نتیجه باعث بروز مشکلات مثانه شوند.
نحوه تشخیص سنگ مثانه
برای تشخیص سنگ مثانه، پزشک ابتدا شما را معاینه فیزیکی خواهد کرد. برای مردان، پزشک، پروستات آنها را بررسی خواهد کرد. آزمایشهای مورد نیاز برای تشخیص سنگ مثانه عبارتند از:
- آزمایش ادرار: در این آزمایش، تبلور، عفونت و دیگر اختلالات موجود در ادرار بررسی خواهند شد.
- سی تی اسکن اسپیرال: این نوع سی تی، عوارض موجود در مثانه یا هر جای دیگر از بدن را مورد بررسی قرار میدهد. این نوع سی تی، سریعتر و دقیقتر از سیتی اسکن معمولی است.
- سونوگرافی: در سونوگرافی لگن، با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از داخل بدن تهیه شده که پزشک با استفاده از این تصاویر، وجود سنگ در مثانه را تشخیص خواهد داد.
- اشعه ایکس و پیلوگرافی داخل وریدی: با استفاده از اشعه ایکس میتوان اختلالات موجود در مثانه را تشخیص داد. در پیلوگرافی داخل وریدی، نوعی رنگ را به داخل رگها تزریق میکنند. این رنگ، اختلالات موجود در مثانه را نشان داده و سپس با اشعه ایکس از نتایج، عکس گرفته میشود. اشعه ایکس ممکن است هر سنگی را در مثانه نشان ندهد. بنابراین این روش، روش رایجی نیست.
درمان سنگ مثانه
اگر مبتلا به سنگ مثانه باشید، پزشک از روش سیستولیتولاپاکسی برای از بین بردن سنگها استفاده خواهد کرد. در این روش، با استفاده از لیزر یا امواج اولتراسوند، سنگها را به قطعات کوچکتر تقسیم میکنند. اگر سنگها با این روش از بین نروند، احتمالا از جراحی برای از بین بردن سنگها استفاده خواهد شد.
برگرفته از: healthline.com