ستاره | سرویس سلامت – بیماری آبله مرغان یکی از بیماریهای مسری و از مشکلات پوستی نوزادان و کودکان است که اگر واکسن آن به کودکان تزریق نگردد، افراد در کودکی و حتی در بزرگسالی به آن مبتلا شده و ممکن است عوارض ناخوشایندی را تجربه کنند.
علت بیماری آبله مرغان چیست؟
علت این بیماری ویروسی به نام واریسلا زوستر است. بیماری آبله مرغان کاملاً مسری است، به طوری که اگر کودک سالم در هر سنی با کودک مبتلا به آبله مرغان تماس پیدا کند، ویروس مستقیماً از راه هوا و یا به وسیلهی ترشحات دهان و بینی کودک بیمار، وارد دستگاه تنفس کودک سالم شده و پس از ۱۰ تا ۱۲ روز (حداکثر ۱۴ تا ۱۷ روز) علائم بیماری در او ظاهر میشود. این دوران را دورهی کمون مینامند. در این دوران، ویروس در بدن تکثیر میشود، ولی علائمی در فرد دیده نمیشود.
نشانههای بیماری آبله مرغان چیست؟
کودک ۲۴ ساعت قبل از پیدایش دانه ها، مبتلا به تب مختصر، درد مختصر شکم، بی حالی و بی اشتهایی میگردد، سپس دانهها ظاهر میشود. در بعضی از کودکان علایم قبل از دانهها آن قدر خفیف است که مادر و کودک از آن اطلاع نمییابند و گاهی مادر در هنگام عوض کردن لباسهای کودک دانههایی در بدن او میبیند، یا این که کودک دانههایی در بدن خود دیده و به مادرش نشان میدهد. به همین جهت در بعضی از مناطق ایران، این بیماری را تورک کادرندان مینامند.
ابتدا دانه های قرمز روی پوست نوزادان و یا کودکان نمایان شده که به صورت دانههای قرمز و برجسته در سینه، شکم و پشت ظاهر میشود و خارش دارد. سپس دانهها در مدت چند ساعت آبکی شده و در خلال ۲۴ ساعت رنگ تیره به خود میگیرد و بلاخره دله میبندد. دانهها در خلال ۳ تا ۴ روز دسته دسته در نقاط دیگر بدن مانند صورت، دهان، حلق و پوست سر ظاهر میگردد. تعداد و انتشار دانهها در روی بازوان و ساق پا نسبت به سینه و شکم کمتر است.
درمان آبله مرغان
درمانهای حمایتی که میتوان در دوران بیماری انجام داد عبارتند از:
- در درمان آبله مرغان، اگر کودک تب دارد، مادر میتواند به او استامینوفن دهد.
- اگر بدن کودک خارش زیاد دارد، مادر میتواند با مشورت پزشک از داروهای آنتی هیستامین که اثر ضد خارش و خواب آور دارد به مقدار کم به کودک بدهد.
- از مهمترین روشهای درمان آبله مرغان، عدم پوشاندن لباسهای تنگ و زیاد به کودک است. اگر لباس زیاد و تنگ به کودک پوشانیده شود یا اتاق نگهداری کودک گرم باشد، بدن او عرق میکند و خارش دانهها زیادتر خواهد شد؛ بنابراین مادر باید لباسهای کودک را کم نماید و زود به زود لباسهای او را عوض کند.
- در ۲۴ ساعت اول پیدایش دانهها و موارد شدید بیماری، میتوان داروی آسیکلوویر را به شکل خوراکی به کودکان و نوجوانان داد (با مشورت پزشک)، ولی در اشکال خفیف و در کودکان سالم، دادن این دارو ضرورت ندارد و توصیه نمیشود.
- کودکانی که دچار عیب ایمنی هستند و به آبله مرغان مبتلا میشوند، همچنین کودکانی که در نتیجهی انتشار این ویروس، دچار تورم مغز میشوند یا کبد و ریه آنها گرفتار میشود، باید هرچه زودتر جهت درمان آبله مرغان در بیمارستان بستری و با داروی آسیکلوویر تحت درمان قرار گیرند.
- برای جلوگیری از خاراندن، مادر باید ناخنهای کودک را کوتاه کند.
- اگر کودک به سنی رسیده است که میفهمد، باید به او گوشزد کنید که دانههای بدن، مخصوصاً دانههای صورت خود را نخاراند تا دانهها زخمی نشود و عفونت نکند و زخم به جای نگذارد.
- بستری کردن کودک در خانه ضرورت ندارد.
- رژیم غذایی کودک بهتر است در مدت بیماری، بیشتر از مایعات باشد.
پیشرفت این بیماری در بدن کودک چگونه است؟
اگر در چند روز اول به پوست بدن کودک به طور دقیق نگاه کنید، خواهید دید دانههای آبله مرغان در مراحل مختلف تغییر میکنند. یعنی دانههای آب داری که وسط آنها فرورفته است، دانههای دله دار و بلاخره دانههایی که دله آنها خشک شده است، میبینید. وجود دانهها در مراحل مختلف، از ویژگیهای بیماری آبله مرغان است. دانههایی که دله دارند ممکن است یک تا دو هفته طول بکشد تا دله آنها جدا شود و بیفتد. پوست محل افتادن دلهها برای مدت کمی فرورفته و صورتی رنگ باقی خواهد ماند و سپس پوست، رنگ طبیعی به خود میگیرد و هیچ اثری از دانهها باقی نخواهد ماند، مگر آن که در نتیجهی خاراندان، دانهها عفونی گشته و ضایعات عمیق پوستی ایجاد شود.
دانههای آبله مرغان در دهان و حلق ابتدا به صورت تاولهایی ظاهر میگردد که به سرعت پاره شده و زخمهای سطحی ایجاد میکند. همچنین ممکن است دانههایی در چشم و در دستگاه تناسلی دیده شود.
دانههایی که در محل کهنههای کودک ظاهر میشود، ممکن است بیشتر و همچنین به هم پیوسته باشد. دانههای آبله مرغان خارش زیاد دارد و کودک معمولاً از خارش دانهها احساس ناراحتی میکند، مخصوصاً اگر هوای اتاق گرم یا لباس زیاد به کودک پوشانده شود. بیماری آبله مرغان ممکن است در بعضی از کودکان بسیار خفیف باشد به طوری که فقط چند دانه در سطح بدن دیده شود یا بر عکس آن قدر شدید باشد که تمام سطح بدن را بپوشاند و کودک نیز دچار تب شدید گردد. خفیف یا شدید بودن دانههای آبله مرغان، بستگی به واکنش بدن در مقابل ویروس این بیماری دارد.
آیا نوزادان زیر یک سال نیز به آبله مرغان مبتلا میشوند؟
اگر مادر نوزادی که از شیر مادر خود تغذیه میکند قبلا مبتلا به آبله مرغان شده باشد، نوزاد نیز تا چند ماه در مقابل ابتلا به این بیماری مصون است. ولی با رشد نوزاد و نزدیک شدن به یک سالگی این مصونیت از بین میرود.
آیا کودکان ممکن است دوبار به آبله مرغان مبتلا شوند؟
کودکی که یک نوبت به آبله مرغان مبتلا گردد، در مقابل این بیماری برای همیشه مصونیت پیدا میکند و دوباره مبتلا نمیشود.
اما گاهی ویروس آبله مرغان که در بدن به حالت خفته باقی مانده است، ممکن است پس از گذشت سالها از ابتلا به بیماری، دوباره بیدار شده و این بار باعث ایجاد بیماری زونا شود. این بیماری واگیر دار نبوده اما با سوزش، خارش و درد شدیدی همراه است.