مهریه و اطلاعاتی کاربردی درباره آن

ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – در این مطلب با شما هستیم با مهریه و اطلاعاتی کاربردی درباره آن.

 

مهریه اطلاعاتی کاربردی درباره آن

مهر یا صداق مالی است که زن در قبال ازدواج مالک آن می‌گردد و مرد باید آن را به زن بدهد؛ خواه عندالمطالبه باشد و خواه مدت دار. مهریه در حقوق ایران بر پایه سنت و مذهب است و در حقوق غربی مشابه آن دیده نمی‌شود.

اگرچه تعیین مهریه‌های سنگین که به تازگی معمول شده عیوبی دارد که در واقع خود مانعی بر سر راه ازدواج است، اما مهری که از طرف مرد به زن داده می‌شود می‌تواند کمبود سهم الارث زن را در حقوق ما تا حدی جبران کند.

مهر یک نهاد حقوقی است، اما شیربها و یا باشلق (که در برخی شهرهای ایران هنوز رایج است) هدیه‌ای است که شوهر علاوه بر مهریه به پدر و مادر یا سایر خویشان زن می‌دهد تا موافقت آنان را برای ازدواج به دست آورد؛ همانگونه که گفته شد مهریه هدیه‌ای است که مرد به همسر خود می‌دهد و هر چیزی امكان این‌ كه به عنوان مهریه پذیرفته شود را ندارد؛ مثلا عشق ورزیدن، دروغ نگفتن و انجام کارهای غیر ممکن مثل سفر یک روزه به دور دنیا نمی‌تواند به عنوان مهریه در سند ازدواج ثبت شود. در واقع مهر باید چیزی باشد که ارزش مالی داشته باشد.

 

 

انواع مهریه

•  مهر السنه: مهری است که پیامبر اسلام (ص) برای حضرت فاطمه قرار دادند که میزان آن در احادیث و روایات متفاوت ذکر شده است. کمترین مقدار آن چهارصد درهم نقره مسکوک و بیشترین مقدار ذکر شده آن پانصد درهم نقره مسکوک است.
•  مهرالمسمی: هرگاه مهر در عقد ازدواج تعیین شده باشد، به آن مهرالمسمی می‌گویند که عبارت است از مال معینی که به عنوان مهر با توافق زوجین تعیین می‌شود. این مال ممکن است خانه، زمین، باغ ،اتومبیل و امثال این‌ها باشد و یا می‌تواند انجام دادن کاری مثل یاد دادن زبان خارجی و یا آشپزی باشد. پس هر چیز متعارفی که زوجین بخواهند، می‌تواند مهر قرار گیرد. سکه و طلا هم می‌تواند مهریه باشد که هدف از قرار دادن طلا و سکه این است که زن از خطر تورم و کم شدن ارزش پول در امان باشد.
• مهرالمثل: مهری است که در عقد نکاح ذکر نشده، بلکه بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از نظر سن، زیبایی، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی و… و با در نظر گرفتن مقتضیات زمان و مکان معین می شود. (ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی).

دو اصطلاح زیر را حتما در مورد مهریه و زمان پرداخت آن شنیده اید:

• عند الاستطاعه: زمان پرداخت مهریه زمانی است که زوج توانایی و استطاعت پرداخت را داشته باشد.
• عندالمطالبه : یعنی به محض انعقاد نکاح زوجه مالک آن می‌شود و در صورت مطالبه زوج باید بپردازد.

 

اگر مهریه در عقد ازدواج تعیین نشود تکلیف چیست؟

چنین ازدواجی درست است و عدم ذکر مهر یا شرط نبودن مهریه لطمه‌ای به عقد نکاج نمی‌زند. اگر بعد از عقد نکاح بخواهند تعیین کنند و قبل از معین کردن، نزدیکی صورت بگیرد به زن مهرالمثل تعلق می‌گیرد. در هر حال می‌توان اختیار تعیین مهریه را به شوهر، شخصی از اقوام، داور و یا دادگاه سپرد.

 

مهریه در عقد موقت

در اصطلاح ازدواج موقت (صیغه) عقد زناشویی است که برای مدت محدودی واقع شده باشد. به آن ازدواج منقطع، نکاح منقطع و یا متعه نیز می‌گویند و در اصطلاح عموم به صیغه کردن معروف است. این نوع عقد به منظور بهره‌مند شدن مرد از زن واقع می‌شود که معنای آن همان متعه است.

در ازدواج موقت دو نکته مهم وجود دارد که با ازدواج دائم کمی متفاوت است. در ازدواج موقت شرط تعیین مهریه و تعیین مدت عقد یک شرط اساسی محسوب می‌شود و در صورتی که مدت یا مهریه قید نشود، عقد دچار اشکال می‌شود و عقد صحیح نیست. بنابراین دومین شرط صحت ازدواج موقت تعیین مهریه می‌باشد. به محض وقوع عقد، مرد مکلف به پرداخت مهریه است.

اگر با وجود درخواست مهریه در ازدواج موقت از طرف زن، مرد از پرداخت آن امتناع ورزد، امکان مطالبه مهریه در ازدواج موقت از طریق مراجع قضایی برای زن وجود دارد. برای گرفتن مهریه در ازدواج موقت، اگر سند رسمی ازدواج موجود باشد، می‌توان به اداره رسمی اجرای ثبت مراجعه نمود. در این حالت ابتدا از دفتر ازدواج درخواست صدور اجراییه و ابلاغ به شوهر خواهد شد. در صورت عدم پرداخت مهریه ظرف مهلت مقرر در اجراییه، مراتب از طریق اجرای اسناد رسمی ثبت ابلاغ و امکان ممنوع الخروج کردن شوهر و توقیف اموال وی وجود دارد. اما در سایر موارد با مدارک موجود، در صورتی که مبلغ مهریه در ازدواج موقت تا بیست میلیون تومان باشد از طریق تقدیم دادخواست مطالبه مهریه در ازدواج موقت به شورای حل اختلاف و در صورتی که مبلغ بیش از بیست میلیون تومان باشد، از طریق دادگاه خانواده، مطالبه مهریه در ازدواج موقت انجام خواهد شد. مطالبه مهریه در عقد موقت مشابه با نکاح دائم است.

 

 مواردی که باید در مورد تعلق مهریه به زن بدانیم

•  طلاق زوجین: طلاق چند حالت دارد اگر طلاق در زمان عقد صورت گیرد و نزدیکی اتفاق نیقتاده باشد نصف مهر که در عقد نکاح تعیین شده به زن تعلق می گیرد (طبق ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی). اگر نزدیکی صورت گیرد و در زمان عقد بخواهند از یکدیگر جدا شوند تمام مهریه باید به زن داده شود.
• فوت شوهر: در صورتی که مرد قبل از تعیین مهر و قبل از نزدیکی بمیرد مهری به زن داده نمی شود، اما در صورتی که مهر از ابتدا در ضمن عقد تعیین شده باشد حتی با فوت شوهر زن می تواند تمام مهریه خود را بگیرد. باید دانست که مهریه زن جزو دیون ممتاز است و اگر شوهر بمیرد و طلبکارانی داشته باشد مهریه زن اولویت دارد.

نکته مهم
بخشیدن مهریه: زن می تواند در هر زمان مهر خود را بر شوهر ببخشد و اگر کتبا در سندی این را اظهار کند در واقع اقرار به بخشش مهر خود کرده است و دیگر حق گرفتن مهریه را ندارد.

 

چگونه مهریه را به نرخ روز محاسبه کنیم؟

براساس مصوبه هیئت وزیران مهریه و با توجه به جدول زیر برای هر سال یک عدد شاخص در نظر گرفته شده است، پس برای محاسبه مهریه در سال ۹۶ مهریه بر اساس فرمول زیر محاسبه می‌شود:

 

 

الف – نحوه محاسبه ارزش مهریه وجه رايج كشور:

 

 

ب – نحوه محاسبه ارزش مهریه وجه رايج كشور درخصوص زوجه ای كه شوهرش فوت نموده: