سردرد و چشم درد چه رابطه ای دارند و علت چیست؟

ستاره | سرویس سلامت – سردرد و چشم درد در بسیاری از مواقع با هم تجربه می‌شوند و گاهی تفکیک این دو عضو از یکدیگر و تشخیص آنکه درد در واقع از کجا نشات می‌گیرد، بسیار دشوار است. چشم انسان از طریق عصب‌ها به اندام بسیاری مرتبط است و از این رو بیماری‌های زیادی هستند که می‌توانند موجب احساس درد در چشم شوند. ما در این مطلب، عوامل و بیماری‌هایی که می‌توانند موجب ایجاد سردرد و چشم درد شوند را بررسی کرده‌ایم.

 

ارتباط چشم و سر با سایر اندام بدن

درد چشم و سردرد در مواقع زیادی با هم تجربه می‌شوند. چشم یکی از اندامی است که به طور سخاوتمندانه‌ای به آن عصب‌رسانی شده‌ است. عصبی که به چشم می‌رسد، همان عصبی است که به پوست سر، پلک بالا، غده اشکی، مخاط قرنیه و مخاط چشم یا ملتحمه، ریشه بینی، سینوس‌های فرونتال و همچنین بخشی از منانژ‌ها مرتبط است. در صورت پاتولوژی این عصب، یکی از علائمی که ممکن است فرد را درگیر کند، درد چشم است، اگرچه ممکن است خود چشم سالم باشد.
یکی از هسته‌های این عصب سه قلو در ناحیه‌ی گردن قرار دارد که با یک عصب جمجمه‌ای XI یا عصب جانبی و همچنین با دستگاه‌های عصبی در قسمت فوقانی گردن در تعامل است و در نتیجه درد ناشی از گردن نیز ممکن است به سر یا چشم انتقال یابند. سردرد و چشم درد همچنین می‌تواند در اثر بیماری‌های عصب بینایی و نورالژی اکسی‌پیتال یا بیماری‌های اعصاب نشات گرفته از ناحیه مهره‌های گردن اول و دوم ایجاد شود.

 

چه بیماری‌هایی موجب سردرد و چشم‌درد می‌شوند؟

۱. میگرن

میگرن، بیماری است که با سردرد‌های شدید شناخته می‌شود. علائم این بیماری عبارتند از:

• افزایش حساسیت به نور و صدا
• تهوع و استفراغ
• سرگیجه
• درد چشم یا پشت چشم
• تاری دید
• تغییرات در بینایی (نقاط شناور، چراغ چشمک زن و …)

میگرن به دو دسته تقسیم می‌شود:

• میگرن همراه با هاله اورا یا بدون آن. در میگرن با هاله اورا، علائم پیش از شروع حمله‌ی میگرن آن را هشدار می‌دهند. حمله میگرن ممکن است چند ساعت تا چند روز ادامه یابد و معمولا چندین مرحله دارد. با این حال، هر فرد ممکن است واکنش متفاوتی داشته باشد.
• میگرن شبکیه‌ای یا میگرن چشم که در آن شکایت اصلی بیماران در طول حمله، اختلالات بینایی و تاری دید است.

 

 

۲. سردرد‌های خوشه‌ای

سردرد‌های خوشه‌ای یکی از شدیدترین انواع سردرد هستند. آن‌ها معمولا ناگهان و بدون علائم هشداردهنده شروع می‌شوند. این سردرد‌ها به صورت دوره‌ای و تکرار شونده هستند. دوره‌ی حملات معمولا از ۶ تا ۱۲ هفته به طول می‌انجامد و ممکن است فصلی باشد. در طول هر دوره، درد ممکن است هر روز و احتمالا چندین بار در روز رخ دهد.
مدت زمان هر دوره‌ی درد ممکن است ۱۵ تا ۱۸۰ دقیقه به طول بیانجامد، به علاوه اینکه هر بار در یک ساعت خاص از روز شروع می‌شوند. این درد‌ها اغلب در شب یا ۲ تا ۳ ساعت بعد از خواب ایجاد می‌شوند. این درد عذاب‌آور، در بیشتر مواقع در اطراف چشم است و ممکن است به صورت، سر و حتی گردن و شانه‌ها انتشار یابد. درد در سردرد‌های خوشه‌ای یک طرفه است و گاهی با قرمزی چشم، افزایش اشک، ورم پلک و حتی افتادگی پلک فوقانی همراه می‌شود.

 

۳. نورالژی اکسی‌پیتال

نورالژی اکسی‌پیتال یک نوع متداول سردرد است که از یک جفت عصب پس‌سری در ناحیه گردن و در کنار مهره‌های ۲ و ۳ گردن، ناشی می‌شود. علت این درد می‌تواند تومور، تروما، عفونت، خونریزی یا بیماری سیستمیک مانند استئوآرتریت، تغییرات دژنراتیو در مهره‌های گردن، دیابت و نقرس باشد.
نورالژی اکسی‌پیتال همچنین ممکن است در اثر خم شدن طولانی مدت سر ایجاد شود. معمولا این درد در گردن شروع می‌شود و بعد از آن گسترش می‌یابد و به پشت مردمک چشم، پشت سر، پیشانی و تاج‌سر منتشر می‌شود. درد‌ها مثل شوک الکتریکی تیز و ضربان‌دار هستند.

 

۴. تروکلایتیس (Trochleitis)

تروکلایتیس التهاب تاندون عضله مورب فوقانی است که موجب درد در بالای مردمک چشم و گوشه‌ی داخلی چشم می‌شود. این بیماری ممکن است ناشی از بیماری‌های خود ایمنی بافت همبندی باشد، مثل بیماری بهجت، گرانولوماتوز با پالانژیتیس، لنفوم، سندروم تولوزا-هانت و بیماری‌های روماتیسمی – آرتروز، لوپوس سیستمیک یا التهاب سینوس‌های پارانازال و تومور. در صورت وجود بیماری تروکلایتیس، درد پایدار است و شدت آن ممکن است از دردی کسل کننده تا دردی بسیار شدید متغیر باشد. در برخی مطالعات گفته می‌شود که اگر فردی سابقه‌ی میگرن داشته باشد، این بیماری ممکن است موجب تحریک آن شود.

 

 

۵. LASH نوعی سردرد نادر

«LASH» نوعی سردرد بسیار نادر است که می‌تواند به دو طریق بروز کند. در حالت اول، علائم این بیماری دوره‌ای است و با حملات کوتاه مدت و مکرر سردرد همراه با علائمی مانند سوزش ملتحمه، ایجاد اشک، افتادگی پلک فوقانی و آبریزش بینی مشخص می‌شود. هر حمله از ۲ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. در حالت دوم نیز LASH به صورت سردرد‌های یک طرفه خفیف تا متوسط طولانی مدت، همراه با حملات شبیه به میگرن بروز می‌کند. در هر دو حالت، این درد‌ها ممکن است به چشم‌ها نیز برسند.

 

۶. نورالژی تریژمینال

نورالژی تریژمینال یک بیماری مزمن است که بر عصب تریژمینال یا سه قلو اثر می‌گذارد و در صورت بروز آن حتی یک تحریک خفیف ممکن است باعث ایجاد حمله شود. این حملات درد ممکن است با لبخند زدن، صحبت کردن، لمس صورت، نوشیدن نوشیدنی داغ یا سرد، موزدایی صورت، مسواک زدن و … تحریک شوند. درد‌ها در ابتدا کوتاه و خفیف هستند، اما به تدریج هم طولانی‌تر می‌شوند و هم شدیدتر. این درد‌ها شبیه به بریدگی یا یک شوک الکتریکی هستند و علت آن‌ها تا به امروز نامشخص است.

 

۷. نوریت اپتیک

نوریت اپتیک یک التهاب دمیلین کننده‌ی عصب نوری است که باعث از بین رفتن فیبر‌های میلین عصب بینایی می‌شود و در نهایت منجر به اختلال در انتقال اطلاعات بینایی به مغز و برعکس می‌شود. این التهاب با اختلال در بینایی و درد‌هایی که در اثر حرکت چشم تشدید می‌شوند، مشخص می‌شود. تغییر در تشخیص رنگ‌ها نیز گاهی در این عارضه تجربه می‌گردد. غالبا، درد‌ها اولین علامت نوریت نوری هستند. علت این التهاب بیشتر بیماری‌های سیستمیک است.

 

۸. پی درد (درد عصب) زونایی

پی‌درد زونایی در ۷ درصد از بیمارانی که به زونا مبتلا شده‌اند و در طول بیماری چشمانشان درگیر شده‌است، رخ می‌دهد. پس از بهبودی، بیماران ممکن است ماه‌ها و حتی سال‌ها در ناحیه‌ی اطراف چشم از درد‌های دوره‌ای یا حتی مداوم رنج ببرند. پی‌درد زونا در بیماران سالخورده و کسانی که بیماریشان شبیه به سرماخوردگی است، بیشتر رخ می‌دهد.

 

 

۹. بیماری سینوس‌های پارانازال

این بیماری نوعی التهاب یا ورم بافتی در سینوس‌های پارانوزال است که ممکن است در نتیجه‌ی فعالیت ویروس‌ها، باکتری‌های، قارچ‌ها یا آلرژن‌های مختلف باشد. این التهاب باعث انسداد سینوس‌ها شده و با علائمی مثل آبریزش بینی، حساسیت در ناحیه صورت و به ویژه در اطراف چشم، سردرد، تب، ضعف، گلودرد و سرفه بروز می‌کند.

 

۱۰. خونریزی بخش قدامی مغز

گاهی در صورت صدمه‌ی بخش قدامی مغز، گودی جمجمه‌ای پسین یا درد ستون فقرات، ممکن است درد به چشم‌ها منتشر شود و سردرد و چشم درد همزمان شود.

 

سخن پایانی

سقراط می‌گوید «همان گونه که نمی‌توان چشم‌ها را بدون در نظر گرفتن سر یا سر را بدون در نظر گرفتن چشم درمان کرد، نباید بدن را بدون درمان روح، معالجه کرد …». اگرچه امروزه تخصص‌ها در پزشکی بسیار ریز شده‌اند، همواره باید به یاد داشته باشید که بدن انسان یک کل است و باید همه‌ی عوامل را در آن باهم در نظر گرفت.

همان طور که دیدید، چشم‌ها با سر و بسیاری از نواحی دیگر بدن در ارتباط هستند و گاهی سردرد و چشم درد ناشی از یک بیماری دیگر هستند؛ بنابراین گاهی با درمان بیماری اصلی، این درد‌ها نیز کاهش می‌یابند. نظر شما چیست؟ آیا تا به حال هیچ یک از این درد‌ها را تجربه کرده‌اید؟ برای درمان چه اقداماتی را به کار گرفته‌اید؟

برگرفته از: laac