خواص ویتامین ب۱ چیست و چه نقشی در بدن انسان دارد؟

ستاره | سرویس خواص شناسی – ويتامين‌های گروه B اهميت بالايی در حفظ انرژی بدن دارند اما آنها در بدن ذخيره نمی‌شوند و تامين آن از طريق مواد غذايی ضروری است. ویتامین‌های گروه ‌B شامل: ویتامین ب۶، ویتامین ب۳ و ویتامین ب۲ هستند. اولین ویتامین شناخته شده از گروه ویتامین‌های معروف به ب کمپلکس (B complex)، ویتامین ب۱ ویتامینی است که  نقش بسيار مهمی در توليد انرژی ناشی از مصرف غذاها در بدن دارد. برای آشنایی با خواص ویتامین ب۱ و نقش آن در سلامتی با ستاره همراه شوید.

خواص ویتامین ب۱ و نقش آن در بدن

ویتامین ب۱ از گروه ویتامین‌های محلول در آب است. وظایف این ویتامین در عملکرد صحیح بدن انسان به شرح زیر است:

• این ویتامین نقش مهمی در تنفس سلولی دارد و به سوخت‌وساز مواد مغذی از قبیل پروتئین، چربی و به ویژه کربوهیدرات‌ها کمک می‌کند؛ از همین رو نقش بسزایی در تامین انرژی دارد.
• یکی از مهمترین خواص ویتامین ب۱، نقش ضد استرسی آن است. با تامین تیامین مورد نیاز بدن، سیستم ایمنی تقویت شده و به بدن در مقابله با شرایط پراسترس کمک می‌شود.
• دریافت مقادیر کافی ویتامین ب۱ باعث افزایش توانایی مغز شده و به عملکرد صحیح قلب کمک می‌کند.
• کمک به رشد کودکان و افزایش قدرت باروری در بزرگسالان از دیگر خواص ویتامین ب۱ است.
• تیامین در انتقال پیام‌های عصبی نقش مهمی دارد، به طور کلی ما برای انجام هر حرکت و یا درک حواس از محیط نیاز داریم پیام‌های عصبی از مغز به اعصاب بدن و بالعکس منتقل شوند و در آن میان ویتامین ب۱ نقش اساسی در انجام این فرایند دارد.
• ویتامین B1 باعث حفظ سلامت گلبول‌های قرمز و همچنین خون‌رسانی بهتر به قلب و افزایش اکسیژن‌رسانی به آن می‌گردد.

میزان نیاز روزانه به ویتامین ب۱

میزان نیاز به این ویتامین، از بدو تولد تا ۱۰ سالگی از ۰.۳ میلی گرم تا ۱ میلی گرم متغیر است. همچنین نیاز به تیامین با افزایش سن و نزدیک شدن به دوران بلوغ به بیشترین مقدار خود می‌رسد و به ترتیب ۱.۳ و ۱.۱ میلی‌گرم در پسرها و دخترها در سنین بلوغ است و از سن ۱۴ تا ۵۰ سالگی، مردان به ۱.۵ میلی‌گرم و زنان به ۱.۱ میلی‌گرم ویتامین B1 نیاز دارند. با افزایش سن و رسیدن به دوران کهنسالی، چون نیاز به انرژی کاهش میيیابد، این ویتامین نیز کمتر مورد نیاز واقع می‌شود. 

علائم کمبود ویتامین ب۱ چیست؟

کمبود ویتامین ب۱ اولین تاثیر خود را بر روی فعالیت مغز و اعصاب نشان می‌دهد. با توجه به اینکه سلول‌های عصبی و مغز، انرژی را به صورت قند گلوکز از مواد غذایی دریافت می‌کنند (ولی سایر اندام‌ها می‌توانند از چربی‌ها هم استفاده کنند) لذا در این میان، اندام‌هایی که بیشتر دچار عوارض کمبود B1 می‌شوند، مغز و اعصاب است.

• علائم اولیه کمبود ویتامین ب۱ با بی‌اشتهایی، سوء هاضمه و یبوست همراه است.
• احساس خستگی، عصبی و  زود رنج شدن نیز از نشانه‌های کمبود این ویتامین است.
• اضطراب بالا رفتن ضربان قلب و سرعت نبض از دیگر عوارض این کمبود در بدن می‌باشد.
• حالت تهوع، تب و لاغری توام با عوارض پوستی
• احساس سوزن سوزن و بی حس شدن پاها همراه با سنگینی و ضعف پاها

در مراحل کمبود شدید فلج، بی‌حسی پوست و بیماری بربری مشاهده می‌شود که همراه با اختلالات عصبی شدید است و اگر درمانی صورت نگیرد سبب تخریب سیستم اعصاب و حتی مرگ می‌گردد. بسیاری برای جبران کمبود این ویتامین اقدام به تزریق آمپول نوربیون (شامل ویتامین‌های: ب۱، ب۶ و ویتامین ب۱۲) می‌کنند که باید توجه به برخی از عوارض احتمالی آن نیز داشت.

با توجه به اینکه ویتامین ب۱ محلول در آب است، به مقدار کمی در کبد ذخیره می‌شود و از نیمه عمر پایینی در بدن انسان برخوردار است، لازم است افراد برای تامین آن، همواره منابع تامین کننده تیامین را در رژیم غذایی خود قرار دهند. غلات سبوس‌دار، گوشت، ماهی، نان، حبوبات، برخی محصولات لبنی و اغلب میوه‌ها حاوی مقادیر کمی از این ویتامین می‌باشند. همچنین لازم است بدانید احتیاج به ویتامین B1 در دوران نقاهت بیماری‌ها، ضعف عمومی، دوران شیردهی و انجام فعالیت و کارهای عضلانی زیاد بیشتر می‌شود.