آشنایی با ساز ترومپت

ستاره | سرویس هنر – امروزه استفاده از ساز‌های بادی برنجی در ارکستر‌ها و گروه‌های مذهبی و نظامی بسیار مرسوم شده است. ساز‌های بادی برنجی از جنس برنج (آلیاژی از مس) هستند. در این ساز‌ها صدا توسط ارتعاش لب‌های نوازنده تولید می‌شود مانند ساکسیفون، ترومبون، ترومپت و … با ما همراه باشید تا با یکی از این ساز‌های بادی برنجی با نام ترومپت آشنا شوید.

معرفی ساز ترومپت

تاریخچه‌ی ساز ترومپت

ترومپت قدمتی دیرینه، نزدیک به ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد دارد که در میان سپاهیان روم رواج داشته است. ترومپت‌های ابتدایی را از چوب خیزران و شاخ حیوانات می‌ساختند و در شکارگاه‌ها و جنگ‌ها از این ساز استفاده می‌کردند. با گذشت زمان یونانیان ترومپت فلزی را ساختند و بعد‌ها در اروپا فردی به نام دنر نخستین ترومپت فلزی را ساخت. از قرن ۷ تا ۱۳ میلادی انواع ترومپت‌های استخوانی خاصره و صدف دریایی که به صورت ترومپت بلند نواخته می‌شدند، ساخته شد. نوعی دیگر از ترومپت‌ها مسی و نقره‌ای در مصر باستان برای امور نظامی و رژه‌ها استفاده می‌کردند. همچنین از دوران صفویه در ایران و ترکیه ترومپت رواج داشته است.

ترومپت‌های اولیه بدون کلید یا بدون پیستون بودند. ولی با گذشت زمان در سال ۱۸۱۰ هلیدی با اضافه کردن کلید‌هایی به پیشرفت این ساز و دیگر ساز‌های بادی برنجی کمک کرد.

ساختمان ساز ترومپت

ترومپت یک لوله‌ی مخروطی شکل دارد که به دهانه‌ی ناقوسی شکل وصل می‌شود. البته تا قرن ۱۵ لوله‌ی ساز را به صورت مستقیم، ولی از آن به بعد منحنی می‌ساختند. ترومپت دارای بیش از هفتاد بخش ریز و درشت است. روی لوله سه دکمه نصب شده است. دکمه اول باعث زیاد شدن طول لوله، برای به دست آوردن یک پرده بم‌تر صدا، می‌شود. فشردن دکمه‌ی دوم یک پرده و دکمه‌ی سوم نیم پرده صدا را بم می‌کند. این در حالی است که ترومپت‌های اولیه فضایی برای تغییر طول لوله نداشتند.

ترومپت دارای صدای تیز و بالایی است به گونه‌ای که در یک ارکستر صدای دو ترومپت معادل ۲۰ الی ۳۰ ویولن است. گاهی اوقات از سوردین برای تضعیف صدای این ساز استفاده می‌شود. سوردین قطعه‌ای مخروطی از چوب یا پلاستیک است که در دهانه انتهایی ساز قرار می‌گیرد و صدا را کم می کند.

چگونه با سه کلید می‌توان نت‌های مختلف را اجرا کرد؟!

انواع ترومپت

ترومپت یک ساز انتقالی است و انواع مختلفی مانند ترومپت دو، سی بمل، ر، می‌بمل، می، لا و سل دارد که بسته به دامنه‌ی صوتی و کاربرد مورد نظر از هر یک از انواع آن استفاده می‌شود. ترومپ مرسوم و پرکاربرد ترومپت سی بمل است طول لوله‌ای حدود ۱٫۴۸ متر (۴ فوت ۱۰ اینچ) است.

ملاک انتخاب نوع ترومپت سهولت اجرای قطعه و مطلوب بودن صدا و رنگ ساز در اجراست.

نوازندگان مطرح ترومپت

• مورتایمر
• آلن رابین (سبک ریتم اند بلوز)

نوازندگان ترومپت جاز اهل ایالات متحده آمریکا

• لویی آرمسترانگ
• هرب آلپرت
• ری آنتونی
• مارک آیشام
• کریس باتی
• بیکس بایدربک
• کلیفورد براون
• استیون برنستاین
• امت بری
• ترنس بلنچرد
• دونالد بیرد
• چت بیکر
• لوئیس پریما
• تد جونز
• کوئینسی جونز
• مایلز دیویس
• آلن رابین
• شورتی راجرز
• وودی شاو
• بنی کارتر
• تد کرسون
• دیزی گیلیسپی
• وینتون مارسالیس
• لی مورگان
• فتس ناوارو
• جرالد ویلسن
• فردی هابارد
• تام هارل

نوازندگان ترومپت کلاسیک اهل ایالات متحده آمریکا

• وینتون مارسالیس

ترومپت در ایران 

در ایران از این ساز و دیگر سازهای بادی برنجی مانند ترومبون، ساکسیفون، شیپور و … علاوه بر گروه‌نوازی‌ها و ارکسترها در مراسم‌های مذهبی ایام محرم هم استفاده می‌کنند.

نوازندگان ایرانی ترومپت

• منوچهر بیگلری
• امید حاجیلی
• نصرالله زرین‌پنجه
• محمود قراملکی
• مصطفی گرگین‌زاده

در پایان کلیپی زیبا از ابراهیم معلوف، آهنگساز و نوازندهٔ ترومپت لبنانی را با هم می‌بینیم: