تاثیر موسیقی بر یادگیری و هوش کودکان و بزرگسالان

ستاره | سرویس فرهنگ‌ و هنر – در جامعه‌ی امروزی، هنر و به خصوص موسیقی علاوه بر بحث زیبایی شناسی و لذت و آرمشی که به انسان می‌دهد، به یک حرفه تبدیل شده و راه و روشی برای تقویت مهارت‌های دیگر در بشر است. تاثیر موسیقی بر یادگیری امری انکار ناپذیر است و این روز‌ها عده‌ی زیادی از موسیقی برای تقویت مهارت‌هایی به خصوص برای کودکان استفاده می‌کنند. با ما همراه باشید تا با اثرات موسیقی بر یادگیری آشنا شوید.

تاثیر موسیقی بر مغز

• یک موسیقی با ریتم تند یا محتوای شعری مثبت باعث تحریک قوه‌ی یادگیری می‌شود.
• نواختن یک ساز و فراگیری آن به تقویت تمرکز در مطالعه، درس خواندن و نوشتن کمک می‌کند. به خصوص گوش دادن و نواختن قطعات آهنگسازان مشهور مانند باخ، موتزارت و هندل.
• موسیقی با ریتم تند انرژی‌های منفی و خستگی را از بدن دور می‌کند.
• موسیقی آرام فرد را ریلکس می‌کند.

تاثیر موسیقی بر یادگیری

موسیقی برای همه‌ی سنین مفید و لذت بخش است و باعث افزایش تمرکز و دقت در کار‌ها و فعالیت‌ها می‌شود. همچنین گوش دادن به موسیقی باعث داشتن ذهنی آرام و خلق و خوی مثبت می‌شود. علاوه بر این نوع موسیقی هم بر یادگیری موثر است؛ موسیقی باید مورد علاقه‌ی فرد باشد. مثلا در برخی از افراد موسیقی بدون کلام تاثیر بیشتری دارد.

استفاده از موسیقی یکی از روش‌های اساسی برای آموزش کودکان در هر زمینه‌ای است. آموزش موسیقی در سن کم و به کودکان به گونه‌ای است که کودکان به درک ریتم، یادگیری نت‌ها، همخوانی و نواختن ملودی‌های ساده و کودکانه با ساز‌های کودکان (از قبیل زایلافون، فلوت ریکوردر و ساز‌های ضربی ساده) مشغول و آشنا می‌شوند. 

ارزش‌های اجتماعی یادگیری موسیقی بر نظریاتی بنا شده است که بخشی از آن‌ها به اثرات فراموسیقایی آموزش موسیقی در سنین کودکی اشاره دارد؛ به طوری که قدمت این نظریه‌ها در جامعه آمریکا به بیش از یک قرن می‌رسد. در کشور‌هایی مانند آمریکا و دیگر کشور‌ها برنامه‌هایی با هدف تثبیت تاثیر موسیقی بر یادگیری و افزایش نمرات دانش آموزان ارائه می‌شود.

موسیقی در یادگیری عمیق و ماندگار تاثیر فراوانی می‌گذارد و باعث تقویت و رشد ذهنی می‌شود. بین دو فرد با میزان هوش و آی کیو یکسان فردی که موسیقی را فرا گرفته است دارای سرعت یادگیری بیشتر است. چون کودک در خلال نواختن و تمرین موسیقی، قوه تفکر خود را به کار می‌اندازد و از طریق تمرکز و تفکر به تمرین می‌پردازد.

یک موسیقی دان آلمانی می‌گوید که موسیقی تاثیر زیاد و مثبتی بر هوش و آینده‌ی کودکان دارد. برای اثبات این موضوع طی یک آزمایش و تحقیق دو گروه ده نفره از کودکان تشکیل دادند و میزان توانایی، دقت، تمرکز و سرعت این بچه‌ها را هنگام پازل بازی مورد بررسی قرار دادند. این کودکان هر روز به مدت سی دقیقه آموزشی همراه با موسیقی داشتند. پس از شش ماه مشاهده کردند که بچه‌ها در چیدن و سرعت عمل قطعات پازل پیشرفت زیادی داشتند.

طی یک مطالعه‌ی تحقیقاتی دیگر نیز نشان داده شده است، کودکانی که حداقل سه سال آموزش نوازندگی یک ساز را دارند از نظر توانایی‌های شنوایی بهتر از دیگر کودکان عمل می‌کنند. همچنین دارای دایره‌ی لغات و توانایی‌های استدلال غیرکلامی بهتری هستند.

موسیقی و ریاضی

صدای پس زمینه باعث تقویت خلاقیت می‌شود 

با وجود اینکه موسیقی تند و بلند انرژی بخش است، ولی همیشه هم بهترین گزینه نیست. در بحث خلاقیت موسیقی ملایم تاثیر بیشتری می‌گذارد و همچنین موسیقی پس زمینه نقطه عطفی برای خلاقیت می‌شود. در واقع موسیقی ملایم باعث دشواری پردازش شده و منجر به افزایش پردازش انتزاعی و خلاقیت بالاتری می‌شود. به عبارت دیگر، هنگامی که در تلاش برای پردازش یک کار هستیم، به سمت روش‌های خلاقانه‌تر می‌رویم.

موسیقی در برنامه‌ی روزانه‌ی کدام دانش آموزان ضروری است؟

برخی از مشکلات هستند که قطعا موسیقی به رفع آن‌ها کمک بسزایی می‌کند. مانند:

• دانش آموزانی که در برخی دروس مردود شده‌اند باید موسیقی را در برنامه‌ی روزانه‌ی خود قرار دهند.
• افرادی که اختلال یادگیری دارند؛ و فاقد قدرت تخیل هستند.
• افرادی که اعتماد به نفس کافی ندارند.
• کودکانی که تفکرات و احساسات اجتماعی‌شان پائین‌تر از استاندارد‌های آموزشی است.
• کسانی که دچار افسردگی، استرس و اضطراب هستند.

اثرات مثبت موسیقی

با یک جمع بندی برای اثرات مثبت موسیقی می‌توان به نتایج زیر رسید.

• افزایش حس اعتماد به نفس و قدرت عمل که می‌تواند با گوش کردن به موسیقی تقویت شود.
• تقویت نظم 
• افزایش ضریب هوشی یا آی کیو؛ با آموختن موسیقی در طولانی مدت ۷ امتیاز به میزان IQ یا ضریب هوشی اضافه می‌کند در حالی که آموزش هنر‌های نمایشی ۳ تا ۴ امتیاز به ضریب هوشی آن‌ها خواهد افزود.
• آموزش یک ساز موسیقی می‌تواند در بهبود رفتار، حافظه و دانش عمومی کودکان تاثیر مثبت داشته باشد.
• موسیقی باعث توسعه و بزرگ‌تر شدن قسمت چپ مغز کودکان شده و حافظه کودکان را ۲۰ درصد افزایش می‌دهد.
• تمرینات گروهی موسیقی، همکاری و هماهنگی با یکدیگر و مهارت‌های اجتماعی را به کودکان آموزش می‌دهد.
• محققان معتقدند زمانی که یک فرد به آهنگ مورد علاقه‌اش گوش می‌دهد، حال بهتری پیدا کرده و همین باعث بهبود کارایی فرد می‌شود.

در نهایت، با توجه به اثرات مثبت یادگیری موسیقی و همچنین توجه به اینکه دوران کودکی نقشی حساس و تعیین کننده در زندگی آینده‌ی فرد داشته و در این دوران یادگیری افراد در بالاترین درجه‌ی خود است، از آموزش موسیقی به کودکان خود غافل نشوید.