آشنایی با نحوه پرکردن سفته و قوانین مربوط به آن

ستاره | سرویس عمومی – نحوه پرکردن سفته موضوعی است که پس از شناخت کامل برگه‌ای به نام سفته باید به آن پرداخت. در ادامه این مطلب شما را بطور کامل با سند سفته و نکات مهم در پر کردن آن آشنا خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

سفته چیست؟

در حالت کلی سفته که در پاره‌ای اوقات با نام‌های دیگری نظیر فته طلب نیز شناخته می‌شود، سندی است که شخص صادر کننده با امضا کردن آن متعهد می شود که مبلغ قید شده در این سند را در موعد مقرر یا هر زمان دیگری که دارنده‌ی سفته تقاضا کند به او بپردازد.

به بیان دیگر سفته یک سند تجاری به شمار می‌رود که جهت تعهد در پرداخت مقدار معینی وجه، توسط شخص متعهد در اختیار طرف مقابل که طلبکار است قرار داده می‌شود. البته در حال حاضر اکثر کسانی که به امور مهمی نظیر داد و ستد و تجارت مشغول هستند، به منظور سپردن تعهد به طلبکاران برای پرداخت وجه در زمان آینده از چک استفاده می‌کنند. دلیل اصلی این امر هم آن است که در مراجع قضایی وصول چک نسبت به سفته کار ساده‌تری به شمار می‌رود و از دردسر کمتری برخوردار است. به همین دلیل بسیاری از طلبکاران ترجیح می‌دهند بابت طلب خود از دیگران چک بگیرند.

با این حال همچنان از سفته به عنوان سندی برای تضمین معامله در بسیاری از داد و ستدها استفاده می‌شود. به همین دلیل این برگه‌ی التزام آور هنوز به طور کامل از ساختار معاملات حذف نشده است. از همین رو دانستن نحوه پرکردن سفته و انجام درست و خالی از اشکال این کار برای بسیاری از کسانی که دستی در داد و ستد و تجارت دارند، اما هنوز به طور کامل در این کار پخته نشده‌اند، امری نسبتا ضروری به نظر می‌رسد.

 

نکات مهم در نحوه پرکردن سفته

از جمله نکات مهمی که در نحوه پرکردن سفته باید به آن توجه داشت قید کردن دقیق مبلغ تعهد شده توسط صادر کننده‌ی سفته است. به طور کل باید مبلغ سفته به صورت کامل و در قالب عدد و حروف روی آن قید شده باشد. همچنین مبلغی که در سفته پرداخت آن از سوی صادر کننده‌ی این سند تعهد شده است نباید از مبلغ اسمی سفته بیشتر باشد. در واقع مبلغ اسمی سفته به عنوان سقفی محسوب می‌شود که برای سپردن تعهد در آن سند لازم است. به عنوان مثال اگر قصد دارید در یک سفته باز گرداندن مبلغی معادل ۳۰ میلیون تومان را تضمین کرده و پرداخت آن را در مهلت معین متعهد شوید، نباید به سراغ یک سفته ۳۰ میلیون تومانی بروید. بلکه برای انجام درست و خالی از اشکال این کار باید سفته‌ای ۳۵ میلیون تومانی را انتخاب و تهیه کنید.    

البته در نحوه پرکردن سفته باید به نکات دیگری نیز توجه داشت. به طور کل در سفته باید علاوه بر مشخص بودن مبلغ تعهد شده در این سند، نام گیرنده وجه نیز به طور دقیق مشخص شده باشد. البته لازم نیست برای این کار حتما نام شخص خاصی روی سفته قید شود. بلکه سفته می‌تواند در وجه حامل تنظیم شده باشد یا به شخص دیگری حواله شود. در واقع عبارت حواله کرد در سفته برای انجام همین هدف استفاده می‌گردد.

ویژگی دیگری که به هنگام پرکردن سفته باید به آن توجه داشت این است که تاریخ پرداخت این سند کاملا درون برگه مشخص شده باشد. اگر تاریخ پرداخت وجه تعهد شده در سفته نوشته نشود، می‌توان گفت که سفته مشخصات ظاهری خود را از دست می‌دهد. در واقع این برگه در صورت قید نشدن تاریخ پرداخت وجه دیگر یک سند تجاری نخواهد بود، بلکه تنها یک سند عادی محسوب می‌شود که طبق قانون مدنی می‌توان نسبت به وصول مبلغ قید شده در آن اقدام نمود.

همچنین در قواعد مربوط به نحوه پرکردن سفته باید این نکته را مد نظر قرار داد که برخوردار نبودن سفته از تاریخ معین یا مشخص می‌تواند دلیلی بر عندالمطالبه بودن آن باشد. به این معنی که در هنگام تنظیم و پر کردن سفته، تاریخ پرداخت وجهی که در سند قید گردیده و انجام آن توسط صادر کننده سند تعهد شده، برای طرفین معامله از اهمیت چندانی برخوردار نبوده است. بلکه به جای تاریخ پرداخت وجه، این مبلغ تعهد شده در سند بوده که برای آنها از اهمیت کامل برخوردار بوده است.

 

نحوه پرکردن سفته برای ضمانت

سفته‌ای که برای ضمانت تهیه می‌شود نیز باید درست مثل سفته‌های دیگر تکمیل شود. البته در نحوه پرکردن سفته برای ضمانت باید این موضوع را حتما مد نظر قرار داد که این سند به طور دقیق برای ضمانت از چه چیزی تهیه و تنظیم شده است. به بیان ساده‌تر در آداب مربوط به پرکردن سفته برای ضمانت، حتما فرد صادر کننده‌ی سفته باید این موضوع مهم را در نظر گرفته و در سفته قید کند که برای ضمانت کردن از چه چیزی آن را صادر کرده است. همچنین در صورت وجود قرارداد میان طرفین معامله بهتر است مشخصات سفته‌ای که میان آنها تنظیم شده است روی قرارداد مذکور نیز ذکر شود.

اگر سفته برای شخص خاصی صادر می شود، باید نام و نام خانوادگی او در سفته قید شود. به این ترتیب او می‌تواند سفته را با ظهر نویسی یا همان پشت نویسی به شخص دیگری منتقل کند. در این میان اگر شما به عنوان صادر کننده‌ی سفته و شخصی که پرداخت وجه قید شده در آن را متعهد شده است، تمایل دارید وجه سفته را فقط به شخص مشخص شده در سفته پرداخت کنید، باید علاوه بر نوشتن نام او در سفته، عبارت حواله کرد را هم به گونه‌ای حذف کنید تا طرف مقابل حتی با ظهر نویسی هم نتواند سفته را به شخص دیگری منتقل کند.

البته گاه روند معکوس این قضیه نیز رخ می‌دهد. به این معنی که هر گاه در نحوه پرکردن سفته فرد گیرنده وجه برای شما اهمیت نداشته باشد، می‌توانید در سفته عبارت وجه حامل را قید کنید. در این صورت باید مبلغ تعهد شده در سفته را به هر شخصی که این سند را در اختیار دارد بپردازید. در این میان مواردی نظیر تاریخ صدور سفته، تاریخ پرداخت سفته، محل پرداخت سفته و مبلغ سفته نیز باید هم به صورت حروف و هم در قالب عدد در این سند قید گردد.

ضمن آن که نام و نام خانوادگی صادر کننده سفته و محل اقامت او نیز از جمله اطلاعاتی است که در این سند وجود دارد و در آن مشاهده می‌شود. علاوه بر آن امضا یا مهر صادر کننده‌ی سفته نیز باید حتما در این برگه وجود داشته باشد و از جمله نکات اساسی در قواعد مربوط به نحوه پرکردن سفته به شمار می‌رود.

 

دلیل ظهر نویسی در سفته

ظهر نویسی در واقع همان پشت نویسی کردن سفته است. معمولا به چند دلیل ممکن است یک سفته مورد پشت نویسی قرار گیرد. یکی از دلایل معمول و متداول برای انجام این کار انتقال سفته به شخص دیگر است. در واقع دارنده سفته با پشت نویسی کردن آن می‌تواند این سند را به شخص دیگری منتقل کند. به این ترتیب شخصی که سفته به او انتقال می‌یابد از تمام حقوق و مزایای متعلق به این سند برخوردار خواهد گردید. 

دلیل دیگری که در نحوه پرکردن سفته برای پشت نویسی کردن این سند می‌توان در نظر گرفت موضوع ضمانت است. به این معنی که گاه شخص خاصی سفته صادر شده را برای ضمانت از فرد صادر کننده یا هر یک از انتقال دهندگان آن پشت نویسی می‌کند. بنابراین اگر شخصی که از او ضمانت شده است نتواند مبلغ سفته را پرداخت کند، ضامن او مبلغ تعیین شده را خواهد پرداخت. 

دلیل مرسوم دیگری که برای پشت نویسی کردن سفته وجود دارد، دادن وکالت به دیگران برای وصول مبلغ قید شده در آن است. به این معنی که گاه ممکن است بنا به دلایل مختلف از جمله داشتن مشغله زیاد، دارنده سفته به منظور مطالبه وجه قید شده در آن، با پشت نویسی کردن این سند به شخص دیگری برای انجام این کار وکالت دهد. البته فرد تعیین شده تنها قادر است وجه قید شده در سند را مطالبه کند. به بیان دقیق‌تر برای اقامه دعوا حتما نیاز به وجود وکالت‌نامه جداگانه‌ای خواهد بود.

افزون بر این در نحوه پرکردن سفته باید این نکته را حتما مد نظر قرار داد که پشت نویسی این سند برای وکالت یا ضمانت حتما باید به صورت کاملا واضح و خوانا قید گردد. در غیر این صورت امر مذکور تنها یک انتقال محسوب می‌شود. نکته‌ی دیگری که باید در نحوه پرکردن سفته و پشت نویسی آن حتما مورد توجه قرار گیرد ذکر تاریخ پشت نویسی یا همان ظهر نویسی است. امری که برای مطالبه وجه قید شده در سند از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.

 

سایر نکات مربوط به سفته

همان گونه که در سطور بالا و در جزییات مربوط به نحوه پرکردن سفته به آن اشاره شد، سفته به عنوان یک سند نوعی ضمانت برای پرداخت مبلغی خواهد بود که در آن قید شده است. با این حال ممکن است که مبلغ قید شده در سفته در موعد مقرر مورد وصول قرار نگیرد. در این صورت دارنده سفته می‌تواند تا ده روز پس از تاریخ سر رسید سند، سفته را واخواست نماید.

به منظور انجام این هدف باید واخواست نامه‌ای تنظیم کرد و آن را به دادگاهی که مسئولیت رسیدگی به امور حقوقی را بر عهده دارد تقدیم نمود. البته امکان در اختیار داشتن واخواست نامه آماده نیز وجود دارد که می‌توان آن را از دادگاه یا بانک‌ها تهیه کرد. در تنظیم واخواست نامه نیز باید یک رونوشت کامل از موارد امضا شده در سفته قید گردد. همچنین باید این واخواست نامه را در قالب سه نسخه‌ی مشابه تنظیم نمود. در واقع این مراحل نیز همانند مراحل مربوط به نحوه پرکردن سفته باید به طور کامل و بی نقص رعایت و اجرا شود.

پس از تنظیم واخواست نامه و الصاق تمبر به آن، این برگه طبق دستور دادگاه رسیدگی کننده به امور حقوقی توسط مامور اجرا به صادر کننده‌ی سفته ابلاغ می‌گردد. در پرکردن سفته همواره باید این موضوع مهم را مد نظر قرار داد که در رابطه با فعل و انفعال وصول مبلغ سفته، هیچ نوشته‌ای را نمی‌توان از نظر اعتبار و قدرت اجرایی جایگزین واخواست نامه کرد.

البته در این میان نباید نقش کسانی که سفته توسط فرایند ظهر نویسی یا پشت نویسی به آنها منتقل می‌شود را از نظر دور داشت. چرا که بنابر آن چه در سطور پیشین این متن در مورد نحوه پرکردن سفته به آن اشاره شد، یک سفته ممکن است با ظهر نویسی یا پشت نویسی‌های متعدد به شخص یا افراد گوناگونی منتقل شود. تحت این شرایط فردی که امضای او پای سفته وجود دارد یا به عبارتی همان صادر کننده‌ی سفته محسوب می‌شود، در کنار فرد یا تمام افرادی که اقدام به ظهر نویسی یا پشت نویسی آن سفته نموده‌اند، همگی در مقابل دارنده‌ی این سند دارای مسئولیت تضامنی خواهند بود. 

برخورداری افرادی که به آنها اشاره شد از مسئولیت تضامنی به آن معنی است که تمام این افراد مسئولیت پرداخت کل مبلغ قید شده در سفته را بر عهده دارند. به بیان ساده‌تر اگر فردی دارنده سفته به شمار می‌رود، می‌تواند به هر کدام از امضا کنندگان سند مذکور که دسترسی راحت‌تری به آنها دارد مراجعه کرده و کل مبلغ سفته را از او طلب کند.

در این میان عمل یاد شده این حق را برای هر کدام از امضا کنندگان سفته به وجود می‌آورد که برای پس گرفتن مبلغی که به دارنده سند پرداخت کرده‌اند، به امضا کنندگان پیش از خود رجوع کنند. به عبارت بهتر برای هر کدام از کسانی که اقدام به ظهر نویسی یا پشت نویسی سفته کرده‌اند حق مطالبه وجه نسبت به افراد مشابه پیش از خود و در نهایت نسبت به شخص صادر کننده‌ی سند وجود دارد.

 

نحوه پرکردن سفته و قیمت آن

در بخش پایانی مطلب مربوط به پرکردن سفته بد نیست به قیمت سفته نیز اشاره‌ای صورت گیرد. به طور کل بهای تصویب شده برای هر سفته رقمی نزدیک به سه هزارم مبلغ اسمی آن را در بر می‌گیرد. به این معنی که اگر قیمت اسمی و مبلغ نقش بسته بر یک سفته معادل صد هزار تومان باشد، شما برای در اختیار گرفتن آن سند باید مبلغی معادل سیصد تومان بپردازید.

علاوه بر آن که همیشه باید به قیمت دقیق یک سفته توجه داشته باشید، همواره سعی کنید که سفته‌های مورد نیاز خود را حتما از مراکز معتبری نظیر شعبات مختلف بانک‌ها (به طور دقیق بانک ملی) خریداری کنید. چرا که در غیر این صورت علاوه بر آن که ممکن است از شما مبلغی بیش از ارزش اصلی سفته دریافت شود، این احتمال هم وجود دارد که سفته‌های غیر معتبر یا جعلی به شما تحویل داده شود. اسناد بی اعتباری که می‌تواند برای شما مشکلات حقوقی متعددی را به بار آورد.