نمک اپسوم چیست و چه کاربردهایی دارد؟

ستاره | سرویس علوم – نمک اپسوم در موادی نظیر استون قابل حل نیست. با این حال این ماده در شرایط نسبتا عادی و در دمایی حول و حوش ۱۸ درجه‌ی سلسیوس در آب حل می‌شود. با وجود آن که نمک اپسوم در مایعاتی نظیر الکل یا گلیسرول نیز قابل حل است، اما میزان حلالیت آن در مایعات مذکور هم‌تراز با آب نبوده و تا حد قابل توجهی کمتر از آن برآورد می‌شود.  

 

 

در مجموع می‌توان ادعا کرد که این ماده تمایل فراوانی به ترکیب با آب دارد و کاملا راحت و بی دردسر در آن حل می‌شود. از همین رو، ماده‌ی سولفات منیزیم در حالت بدون آب خود یعنی هنگامی که با آب ترکیب نشده یا در معرض رطوبت هوا قرار نگرفته باشد، معمولا به عنوان یک ماده‌ی خشک کننده به کار می‌رود. چرا که تمایل بالای این ماده به جذب آب موجب می‌شود که مواد اطراف آن خشک باقی مانده و از قرار گرفتن در معرض رطوبت مصون بمانند.

سولفات منیزیوم در اصلاح به دو شکل تک آبه و هفت آبه یافت می‌شود که معمولا نوع هفت آبه آن را با نام نمک اپسوم می‌شناسند. همان گونه که به آن اشاره شد این نمک کاربردهای فراوانی در حوزه‌های مختلف دارد و به شکل‌های گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حال که سخن به این جا یعنی نوع کاربرد سولفات منیزیوم در حوزه‌های مختلف رسید، بد نیست به اتفاق یکدیگر با بخشی از کاربردهای نمک اپسوم آشنا شویم.

 

 

کاربرد نمک اپسوم در کشاورزی

یکی از کاربردهای مهم نمک اپسوم یا به بیان بهتر سولفات منیزیم در کشاورزی است. به طور کل می‌توان گفت که این ماده از خاصیتی شبیه به کود شیمیایی برخوردار بوده و به منظور تقویت گیاهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع از سولفات منیزیم بیش از هر هدف دیگری برای افزایش عنصر منیزیم و سولفور گیاهان و جبران کمبود آنها در خاک استفاده می‌شود.

در ساز و کار مربوط به سوخت و سوز گیاهان، معمولا شرایط به این ترتیب است که بخش‌های سبز گیاهان یعنی برگ‌های آنها انرژی موجود در نور خورشید را در قالب فرایند فتوسنتز به انرژی شیمیایی تبدیل کرده و گیاه توسط آن رشد و نمو می‌یابد. فرایندی که به کمک توانایی‌های کلروفیل موجود در گیاهان انجام می‌شود و در عمل این بخش از گیاهان وظیفه‌ی تغذیه‌ کردن آنها را بر عهده دارد. در این میان دو عنصر منیزیم و سولفور را می‌توان به عنوان عناصر مهمی که در انجام عمل فتوسنتز نقش دارند شناخت. عناصری که معمولا از طریق خاک و توسط ریشه‌ی گیاهان جذب ساقه و برگ‌های آنها می‌شود و کمبودشان در خاک می‌تواند مشکلاتی را در فرایند فتوسنتز پدید بیاورد.

 

 

البته همان گونه که در بخش ابتدایی این متن به آن اشاره شد سولفات منیزیم تمایل بسیار زیادی به حل شدن در آب دارد. موضوعی که موجب می‌شود تا کشاورزان بتوانند با حل کردن این ماده در آب و پاشیدن محلول ایجاد شده روی برگ‌های گیاهان موجب تسریع فرایند فتوسنتز در آنها شوند.

به عبارت بهتر هنگام استفاده از سولفات منیزیم در کشاورزی دیگر نیازی به جذب عناصر لازم برای تقویت کلروفیل و تسریع فرایند فتوسنتز از خاک نیست و این عناصر به شکل مستقیم و بی واسطه از طریق برگ گیاهان جذب آنها می‌شود. در واقع خصلت حلالیت بالای این نمک ویژه در آب موجب جذب مستقیم عناصر مفید موجود در آن توسط برگ گیاهان خواهد گردید و دیگر نیازی به واسطه شدن خاک برای انجام این کار نخواهد بود.   

به این ترتیب بسیاری از گل‌هایی که داخل گلدان نگهداری می‌شوند و همچنین آن دسته از گیاهان خوراکی که برای رشد و نمو خود به درصد بالایی از سولفور و منیزیم نیاز دارند می‌توانند این نیاز را نه از خاک غیر مستعدی که در آن رشده کرده‌اند، که از طریق نمک اپسوم و در قالب کود شیمیایی تولید شده از آن تامین کنند.

 

 

کاربرد نمک اپسوم در رفع یبوست

به طور حتم کاربردهای نمک اپسوم تنها به بخش کشاورزی محدود نمی‌شود و گستر‌ه‌ی استفاده از این ماده شاخه‌های مختلف دیگری را هم در بر می‌گیرد. به بیان ساده‌تر می‌توان موضوع فوق را این گونه بیان کرد که از سولفات منیزیم تنها برای رفع مشکلات گیاهان استفاده نمی‌شود و می‌توان آن را به منظور حل کردن تعدادی از مشکلات ایجاد شده برای برخی از جانوران نیز به کار برد.

یکی از موارد رایج استفاده از نمک اپسوم در آکواریوم‌های مخصوص نگهداری از ماهی است. در مجموع مشکل یبوست ماهیان آکواریومی مشکل رایجی قلمداد می‌شود که برای حل کردن آن معمولا از نمک اپسوم استفاده می‌گردد.

اگر ماهیان درون آکواریوم در دفع غذای خورده شده با مشکلاتی رو به رو شوند یا آثار بیماری‌هایی نظیر هگزامیتا و ورم روده یا معده در آنها مشاهده گردد، یکی از بهترین و ساده‌ترین راه‌های موجود برای رفع مشکل آنها استفاده از نمک اپسوم خواهد بود. به این معنی که باید مقدار معینی از این نمک را در آب آکواریوم حل کرد تا مشکل ماهی‌ها برطرف شود. در واقع این نمک از خواص ملین برخوردار است و وارد شدن آن به بدن موجودات آبزی، نرم کردن مجراهای داخلی بدن آنها را به همراه خواهد داشت. موضوعی که البته تنها به ماهیان درون آکواریوم اختصاص ندارد و شامل حال انسان‌ها نیز می‌شود.

به بیان دیگر استفاده از این ماده می‌تواند در برطرف ساختن یبوست انسان‌ها نیز تا حدی موثر باشد. همان گونه که در سطور پیشین این متن هم به آن اشاره شد، نمک اپسوم تمایل فراوانی به جذب کردن آب دارد و خود به عنوان شکل هفت آبه سولفات منیزیم شناخته می‌شود. به همین دلیل می‌توان گفت که در این ماده آب فراوانی وجود دارد. هنگامی که این ماده وارد روده یا سایر مجراهای گوارشی انسان می‌شود، آب موجود در آن یا جذب شده توسط آن آزاد می‌شود تا مجراهای مذکور را از حالت خشکی مفرط خارج ساخته و پاک‌سازی آنها را ساده‌تر ‌نماید.

با این حال به صورت بلند مدت نمی‌توان روی خصلت‌های ضد یبوست نمک اپسوم در انسان حساب باز کرد. چرا که این ماده نیز همانند بسیاری از مواد ملین مشابه بدون اتخاذ یک رژیم صحیح و سالم غذایی توسط افراد مختلف نمی‌تواند آن‌چنان که باید تاثیرگذار باشد.

 

 

خصلت‌های درمانی نمک اپسوم

سوای رفع یبوست، از نمک اپسوم می‌توان برای درمان بیماری‌ها و رفع سایر مشکلات مربوط به سلامت نیز بهره گرفت. به عنوان مثال یکی از مهمترین خواص این ماده به حفظ قابلیت انعطاف‌پذیری رگ‌های خونی و جلوگیری از سفت شدن آنها مربوط می‌شود. به این ترتیب می‌توان ادعا کرد که استفاده از نمک اپسوم برای حفظ سلامت قلب و پیشگیری از بیماری‌‌های قلبی بسیار مفید است.

استفاده از این ماده موجب بهبود بخشیدن به روند گردش خون و جریان یافتن آن در رگ‌ها (به خصوص سرخ‌رگ‌ها) می‌شود و خصلت انعطاف‌پذیری و قابلیت ارتجاعی رگ‌ها را حفظ می‌کند. موضوعی که موجب جلوگیری از لخته شدن خون در رگ‌ها شده و احتمال بروز سکته قلبی یا سایر نارسایی‌های مربوط به آن را کاهش می‌دهد.

از دیگر خواص درمانی نمک اپسوم می‌توان به تاثیر آن در کاهش میزان درد و التهاب اشاره کرد. چرا که منیزیم موجود در نمک اپسوم قادر است در کاهش التهاب کلی بدن موثر واقع شود و کمبود منیزیم آن را جبران کند.

بسیاری از افراد به منظور کاهش درد و تسکین یافتن التهاب نقاط مختلف بدن خود از حمام نمک اپسوم استفاده می‌کنند. به این معنی که مقدار معینی از این ماده را در آب گرم حل کرده و موضع ملتهب را برای دقایقی در آن غوطه‌ور می‌سازند.

به طور معمول از حمام نمک اپسوم برای کاهش مواردی نظیر درد‌های عضلانی، سر درد، میگرن و بسیاری از آسیب‌هایی که با تورم، انقباض و کبودی همراه هستند در کنار درمان جراحت‌های موضعی استفاده می‌شود.

 

 

سوای حمام کردن در محلول نمک می‌توان نقاط خاص آسیب دیده از بدن را در محلول آب گرم و نمک اپسوم قرار داد و بدون نیاز به شستشوی مجدد نقاط مذکور اجازه داد تا پوست بدن همان گونه همراه با نمک خشک شود. این نمک حتی می تواند در کاهش درد زایمان و دردهای احتمالی پس از آن نیز موثر واقع شود.

در کنار برخوردار بودن از ویژگی‌های مثبت در زمینه‌ی کاهش درد، سولفات منیزیم قادر است با تثبیت مناسب سطح منیزیم و سولفات، باعث افزایش تولید انسولین در بدن نیز شود. به عبارت بهتر استفاده از این ماده برای بیماران مبتلا به دیابت هم بسیار مناسب و مفید خواهد بود.

به طور کلی اگر میزان منیزیم در بدن انسان در سطح قابل قبولی قرار داشته باشد، این امر موجبات کاهش خطر ابتلا به دیابت را فراهم می‌آورد. به این ترتیب بهره بردن نمک اپسوم از مقادیر قابل توجهی منیزیم و سولفات می‌تواند به بهبود توانایی بدن برای تولید انسولین کمک کند.

در واقع آن دسته از کسانی که بیم ابتلا به بیماری دیابت دارند، چه نمک اپسوم را به صورت خوراکی استفاده کرده و چه آن را به شکل موضعی به کار ببرند، می‌توانند با این کار خود به تنظیم قند خون کمک کرده و خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهند. این موضوع حتی دیابت نوع دوم را هم در بر می‌گیرد و کاهش خطر ابتلا به آن را به همراه خواهد داشت.

 

 

کاربرد نمک اپسوم در امور بهداشتی و آرایشی

در کنار مواردی که در سطور پیشین این متن به آنها اشاره شد، می‌توان از کاربرد نمک اپسوم در مصارف بهداشتی یا اقداماتی که به زیبایی پوست و مو مربوط می‌شوند نیز سخن به میان آورد. به عنوان مثال می‌توان از این ماده برای مبارزه با جوش‌های سر سیاه روی صورت یا سایر نقاط بدن بهره برد. در همین رابطه برخی از آموزش‌های بهداشتی حکایت از آن دارد که به منظور از بین بردن جوش‌های سر سیاه می‌توان یک قاشق چای‌خوری نمک اپسوم را با سه قطره ید مایع و مقداری آب جوشیده ترکیب کرد و سپس مرهم ایجاد شده را با دستمال پارچه‌ای روی جوش‌های سرسیاه مالید تا بلکه بتوان آنها را درمان نمود یا از میان برداشت.

علاوه بر درمان جوش‌ها می‌توان از نمک اپسوم برای لایه برداری پوست نیز استفاده کرد. امری که شاید لزوم انجام آن در پاها بیش از هر عضو دیگری از بدن احساس شود. بر اساس برخی از دستورالعمل‌های موجود برای انجام این کار باید ابتدا نصف فنجان نمک اپسوم را در مقداری آب گرم حل کرد. سپس برای تکمیل این عملیات باید پاها را به مدت پانزده تا بیست دقیقه در محلول تدارک دیده شده قرار داد تا به طور کامل در آن غوطه‌ور گردند. این کار همچنین علاوه بر درمان ترک کف پا و از میان برداشتن پوست مرده و خشک شده‌ی آن، در مبارزه با بوی بد پاها و رفع خستگی آنها نیز بسیار مفید خواهد بود.

 

 

در کنار موارد یاد شده می‌توان به استفاده از نمک اپسوم برای تقویت مو نیز اشاره کرد. چرا که اضافه شدن مقدار معینی از این ماده به محصولات استاندارد ساخته شده برای شستشو یا مراقبت از موها می‌تواند به کاهش چربی پوست و موی آن دسته از افرادی که از پوست و موی بسیار چرب برخوردارند بیانجامد. این ماده حتی قادر است کار نرم کننده‌ی مو را نیز انجام دهد و پس از ترکیب با نرم کننده‌های رایج مو، اثر آنها را دو چندان سازد.

 اگر مایل به تهیه کردن یک نرم کننده‌ی ساده از نمک اپسوم هستید، می‌توانید ابتدا دو قاشق غذا خوری شامپوی نرم کننده‌ی مو و دو قاشق غذاخوری نمک اپسوم را با یکدیگر مخلوط کنید. سپس موهای خود را به شیوه‌ی مرسوم بشویید. پس از شستشوی مو توسط شامپویی که همیشه از آن استفاده می‌کنید، محلول ایجاد شده را روی موهای خود ریخته و پس از ماساژ دادن موها به مدت ده تا ۲۰ دقیقه، سر خود را به صورت کامل با آب بشویید.

به هر حال در مطلب پیش رو تلاش اصلی بر آن بود که افراد ناآشنا با نمک اپسوم بتوانند با بخشی از قابلیت‌های این ماده آشنا شوند. به طور حتم این ماده از قابلیت‌های مختلف دیگری نیز برخوردار است که در متن پیش رو مجالی برای اشاره به آنها دست نداد. با این حال اگر شما نیز کاربرد دیگری را برای این ماده می‌شناسید می‌توانید آن را در بخش نظرات با ما و سایر خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارید.