غزل شماره ۲۰۲ حافظ: بود آیا که در میکده‌ها بگشایند

معنی و تفسیر غزل شماره ۲۰۲ حافظ

بود آیا که در میکده‌ها بگشایند
گره از کار فروبسته ما بگشایند

آیا رخ دادن این اتفاق ممکن است که همچون قبل در میخانه‌ها را باز کنند؟ و با دادن اجازه شراب‌خواری از کار فروبسته ما شرابخواران گره باز شود؟

اگر از بهر دل زاهد خودبین بستند
دل قوی دار که از بهر خدا بگشایند

اگر عده‌ای از خدا بی‌خبر برای رضای خاطر زاهد خودخواه در میکده را بستند؛ نترس و مطمئن باش که عده دیگری برای رضای خاطر خدا آن را باز خواهند کرد.

به صفای دل رندان صبوحی زدگان
بس در بسته به مفتاح دعا بگشایند

به دل پاک و ضمیر روشن رندان و باده‌نوشان بامدادی سوگند می‌خورم که چه بسیاری در‌های بسته را با کلید دعا خواهند گشود.

نامه تعزیت دختر رز بنویسید
تا همه مغبچگان زلف دوتا بگشایند

در مرگ شراب یعنی برای بسته شدن در میخانه‌ها، سوگنامه عزاداری بنویسید و برخوانید تا همه نوجوانان خادم میکده دو رشته گیسوان خود را که به قصد آراستگی بسته بودند، باز کنند. اشاره به این رسم که عزاداران در قدیم مو‌های خود را در هم و پریشان می‌کردند.

گیسوی چنگ ببرید به مرگ می‌ ناب
تا حریفان همه خون از مژه‌ها بگشایند

به خاطر مرگ شراب صافی و عزادار بودن ما، تار‌های چنگ را بچینید تا هم‌پیاله‌ها سوگواری کرده و به جای اشک، خون از نوک مژه‌ها جاری کنند. چنگ یکی از آلات موسیقی است که حافظ تار‌های آن را به گیسو تشبیه کرده است. اگر تار‌های چنگ را بچینند دیگر وسیله مطربی و آهنگسازی از بین رفته و همه حالت عزاداری به خود می‌گیرند.

در میخانه ببستند خدایا مپسند
که در خانه تزویر و ریا بگشایند‌

ای خدا، اکنون که در میکده‌ها را بسته‌اند؛ راضی مشو که بعد از آن، در خانه فریب کاری و دورویی باز کنند.

حافظ این خرقه که داری تو ببینی فردا
که چه زنار ز زیرش به دغا بگشایند‌

ای حافظ، به زودی خواهی دید که از زیر این لباس زاهدانه ریایی که بر تن داری، چگونه با مکر و حیله‌گری رشته زنار را باز می‌کنند و بیرون می‌کشند. خرقه لباس کهنه زاهدان و نماد دینداری بوده و زنار کمربند زردشتیان و نماد شراب‌خواری بوده است.

منبع: شرح جلالی با تصرف و تلخیص.