هفته پنجم بارداری – شروع نوسانات خلقی و افزایش ادرار

ستاره | سرویس مادر و کودک – احساس نیاز به دفع ادرار پی درپی، هر چند اندازه آن اندک باشد، ترشح بزاق بیش از حد معمول و یا احساس درد در سینه‌ها از علائمی‌ هستند که این روزها با آن‌ها بیشتر درگیر هستید. حدود ۵ هفته از بارداری شما گذشته و کم کم بایستی مراقب تغذیه خود و جنین درون وجودتان باشید. برای رساندن غذا به جنین و رشد آن بدن خون بیشتری را تولید کرده و در نتیجه زود به زود خسته خواهید شد. البته این علائم در همه مادران یکسان نبوده و کم و کاستی آن بستگی به فیزیولوژی بدن دارد. تغییرات بدن شما در این هفته چگونه خواهد بود؟

تغییرات بدن مادر

از زمان لقاح تا هنگامی که وضع حمل می‌کنید، بدن شما تغییرات عمده‌ای را پشت سر خواهد گذاشت. هورمون‌ها و احتمالاً خود شما در حال جوش و خروش هستید. در این هفته، نوسانات خلقی بسیار عادی و متداول است، پس مطمئن شوید که به قدر کافی می‌خوابید، چرا که هیچ‌ چیز بدتر از بداخلاق و خسته بودن نیست! یک لحظه احساس خوشحالی زایدالوصفی دارید و لحظه‌ بعد به همان اندازه مضطرب هستید؟ این‌ها همه بخشی از نوسانات خلقی طبیعی همراه با بارداری هستند. شما ممکن است تنها در یک ساعت شعف، افسردگی، خشم، احساساتی شدن، قدرت و ناامنی را تجربه کنید.

هورمون‌های بدن شما به شدت در حال نوسانند، پس کاملاً طبیعی‌ است که احساساتتان نیز به همین شکل باشند، به‌خصوص هنگامی که تغییرات بزرگی در حال وقوع است. نوسانات خلقی اغلب در ماه بعد در شدیدترین حالت خود هستند و گاهی اوقات در اواخر دوران بارداری نیز دوباره افزایش پیدا می‌کنند. ممکن است برایتان جالب باشد بدانید که حدود ۱۰ الی ۱۲ درصد زنان در دوران بارداری افسردگی را تجربه می‌کنند – تقریباً به تعداد زنانی که دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند. اگر هر زمانی در دوران بارداریتان بیش از دو هفته احساس افسردگی کردید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.

وضعیت جنین در هفته پنجم بارداری

این هفته، برای اولین بار قلب کودک شما شروع به تیک‌تیک خواهد کرد! (نه شما و نه پزشکتان، هیچ‌کدام نمی‌توانید این صدا را بشنوید، اما ممکن است به شکل جنبش در سونوگرافی دیده شود.) کودک کوچولوی شما حسابی مشغول بزرگ شدن بوده است! حالا جنین دارای سه لایه‌ی متمایز است: اکتودرم بیرونی (outer ectoderm) که سیستم عصبی، گوش‌ها، چشم‌ها، گوش داخلی و بسیاری از بافت‌های همبند را تشکیل خواهد داد؛ اندودرم (endoderm) یا لایه‌ی داخلی که تبدیل به اندام‌های داخلی مثل ربه، روده و مثانه خواهد شد؛ و مزودرم میانی که در نهایت قلب و سیستم گردش خون را شکل خواهد داد. در هفته‌‌های آتی، مزودرم (mesoderm) به استخوان‌ها، عضلات، کلیه‌ها و اندام‌های تناسلی را تشکیل می‌دهد.

با اینکه باور کردنش بسیار سخت است، ولی کودک شما در این هفته همچنان باریک‌تر از حرف “I” انگلیسی است.  جنین در این مرحله کمتر شبیه یک گلوله بوده و بیشتر شبیه به یک لوله‌ی خمیده است. یک طرف این لوله در نهایت بدل به سر کودک شما و طرف دیگر پاهایش خواهند بود. بین این دو انتها، ستون فقرات کودک در حال شکل‌ گیری است و تا پایان هفته‌ی پنجم یک سری برآمدگی‌ها در پشت جنین فرم خواهد گرفت. این نقطه، آغاز شکل گیری سیستم عصبی مرکزی در کودک شماست.

مثل یک جوجه کوچک، فرزند شما هم یک کیسه‌ زرده پر از مواد غذایی دارد که به تغذیه‌اش کمک می‌کند. خون به وسیله‌ی قلب ابتدایی کودک شما در درون دیواره‌ی این کیسه جریان پیدا می‌کند و باز گردانده می‌شود. در این مرحله قلب کودک شما یک لوله‌ی کوچک است ولی تا هفته‌ی آینده بطن چپ و راست در آن شکل خواهد گرفت. ارگان‌های اصلی دیگر نیز به سرعت در حال شکل‌گیری هستند. نیم‌کره‌های چپ و راست در مغز کودک شما تا زمان شروع ماه دوم، شکل خواهند گرفت و دستگاه تنفسی‌‌اش هم به شکل یک مجرا در پشت صورتش شکل می‌گیرد و همزمان با رشد کودک توسعه ‌پیدا می‌کند به فرمی که در هنگام تکمیل ریه‌ها ۲۳ شاخه در دو‌ طرف از آن منشعب شده است. دست‌ها و پاها به کل جوانه‌های کوچکی هستند و دست‌‌های کوچک‌اش در این مرحله ممکن است شروع به شکل گیری انگشتان کرده باشد. بالاخره کودک شما با چشم غیر مسلح قابل رویت شده است.

جنین در تصاویر سونوگرافی

چه تفاوت بزرگی در طی یک هفته شکل گرفته است! در هفته پنجم بارداری نوزاد شما به وسیله‌ی تصویر سونوگرافی قابل مشاهده است، به شکل یک گل سپید رنگ و به حالت جمع شده در ساک حاملگی است.

اندازه جنین: یک‌ هجدهم تا یک‌ شانزدهم اینچ (حدود اندازه‌ی نقاط همین متن).

مراحل مهم رشد جنین: سلول‌هایی که قلب و سیستم عصبی مرکزی را می‌سازند، در حال رشد هستند.

آنچه شما می‌بینید: منطقه‌ی تیره، مایعی است که ساک حاملگی را پر می‌کند. در نهایت، این مایع توسط کیسه‌ای جایگزین خواهد شد که حاوی مایع آمنیوتیک است و کودک شما چند ماه بعد را در آن زندگی خواهد کرد. دایره‌ی سفید درون مایع، کیسه‌ی زرده نام دارد. قبل از اینکه جفت کاملاً تشکیل شود، کیسه‌ی زرده نقشی مهم در ارائه‌ی مواد مغذی‌ای که کودک شما برای رشد به آن‌ها نیاز دارد، ایفا می‌کند. مجاور کیسه‌ی زرده، علامت‌های + یک جنین خیلی زودرس را نشان می‌دهد. سونوگرافیست طول جنین را اندازه می‌گیرد (طول سر-کفل یا CRL) تا تاریخ وضع حمل را که LMP تخمین زده شده است، تأیید یا در آن تجدید نظر کند یا رشد جنین را ارزیابی کند.

تا پایان سه ماه‌ اول، کیسه زرده کاملا کوچک شده و دیگر با سونوگرافی قابل مشاهده نخواهد بود.

افزایش ادرار در این هفته

در همان آغاز هفته‌ی پنجم بارداری، رحم شما شروع به منبسط شدن می‌نماید و فشار بیشتری بر روی مثانه اعمال می‌کند. ممکن است حتی دقیقا پس از مراجعه به دستشویی همچنان حس نیاز به ادرار کردن را در خود احساس کنید، این مساله به خاطر فشار رحم بر روی مثانه‌تان اتفاق می‌افتد. بیائید به جنبه‌ مثبت قضیه نگاه کنیم، این رفت و آمد متعدد به دستشویی می‌تواند در نقش یک ورزش ملایم برای شما عمل کند؛ بنابراین نگران نباشید.

اگرچه ممکن است کاهش مصرف مایعات روزانه به منظور کم کردن دفعات مراجعه به دستشویی فکر خوبی به نظر برسد، اما باعث سرگیجه در شما می‌گردد و اکیدا توصیه نمی‌شود.

به اندازه کافی بخوابید

مهم نیست که چه احساسی داشته باشید، به خاطر بسپارید که خواب کافی تقویت‌کننده‌ای مطمئن برای خلق و خوست. هشت ساعت یا همین حدودها خواب مناسب، دنیایی تغییر در شما ایجاد می‌کند و همین الان ممکن است شما احساس کنید مدام در معرض این هستید که سر کار، جلوی تلویزیون و حتی وسط جمله‌هایتان خوابتان ببرد. این موضوع به لطف افزایش سطح پروژسترون، کاهش قند خون، کاهش فشار خون و افزایش حجم خون اتفاق می‌افتد.

نکته: درد یا احساس سوزش در هنگام ادرار در دوران بارداری، به هیچ وجه امری عادی محسوب نمی‌شود. این علائم احتمالا نشان‌دهنده‌ی ابتلای شما به یک عفونت مثانه‌ی شایع، به اسم التهاب مثانه است که گاهی همراه با تب بروز می‌کند. در صورت بروز این علائم به یک پزشک متخصص برای انجام تست وجود باکتری در ادراتان مراجعه کنید و از دارو‌های بی‌خطر برای بارداری استفاده نمایید.

بیشتر بدانید

کیسه زرده: یک کیسه‌ی در بر گرفته شده به وسیله‌ی غشاء که وظیفه‌ی تولید مواد مغذی مورد نیاز جنین در مراحل اولیه‌ی شکل‌گیری را بر عهده دارد. این کیسه همچنین به عنوان یک سیستم گردش خون ابتدایی و تا زمانی که جنین قادر به گردش خون درونی گردد، عمل می‌کند.