انواع بیماری واریکوسل ؛ از علت و علائم تا تشخیص و راه های درمان

ستاره | سرویس سلامت – پیش از این در مورد ۱۰ علت درد بیضه و همچنین کیست بیضه یا اسپرماتوسل، مطالبی را برای شما عزیزان تهیه کرده بودیم. در این مطلب قرار است به علل ایجاد واریکوسل، روش‌های درمان آن بپردازیم و به ابهامات و سوالات، عوارض این بیماری و همچنین عوارض درمان آن پاسخ دهیم؛ پس تا انتها با ستاره همراه باشید.

 

 

تعریف بیماری واریکوسل

واریکوسل زمانی ایجاد می‌شود که رگ‌ها در کیسه بیضه متورم شده و در هم می‌پیچیند. این بیماری شباهت زیادی به بیماری واریس دارد و غالبا در بالای بیضه‌ها، به خصوص بیضه سمت چپ شکل می‌گیرد؛ چرا که رگ تخلیه کننده خون از بیضه چپ به کلیه دارای طول بیشتری است و به تشدید این مسئله دامن می‌زند.

بروز این بیماری می‌تواند موجب ناراحتی یا حتی درد می‌شود. از عوارض آن می‌توان به تاثیر منفی روی باروی و یا کوچک شدن بیضه‌ها اشاره کرد که هر کدام تبعات خود را در پی خواهد داشت. بیماری پیچیدگی رگ‌‌ها در کیسه بیضه غالبا در مردان جوان پدیدار می‌شود و از هر ۱۰۰ نفر ۱۰ تا ۱۵ نفر را درگیر می‌کند.

بهتر است بدانید که درمان یا جراحی این بیماری در حیطه وظایف متخصص اورولوژی است و در صورت بروز آن باید با چنین شخصی ملاقات و مشورت کنید.

 

 

ایجاد بیماری واریکوسل

پزشکان هنوز ادله محکمی از علل ایجاد این بیماری در دست ندارند، اما آن‌ها گمان می‌کنند که وجود نقص در مسیر گردش خون در طناب منوی (spermatic cord: یکی از اجزای شبیه طناب در دستگاه تولید مثل مردان) می‌تواند عامل ایجاد آن باشد. زمانی که دریچه‌های درون رگ‌ها در طناب منوی آن گونه که باید عمل نکنند، خون در گردش، برمی‌گردد و موجبات تورم و در هم پیچیدگی رگ‌ها را فراهم می‌کند.

 

علائم بیماری واریکوسل

این عارضه مردانه به ندرت موجب درد می‌شود، اما اگر چنین تجربه‌ای داشتید این درد می‌تواند مشخصات زیر را شامل شود:

• احساس درد بیشتر هنگام ایستادن یا در هنگام تقلا یا ورزش کردن.
• شدت درد می‌تواند از زیاد تا خفیف متغیر باشد.
• هنگامی که به پشت دراز می‌کشید درد کاهش می‌یابد.
• شدت درد رفته رفته افزایش یابد.

 

راه‌های تشخیص واریکوسل

تشخیص این بیماری غالباً کمی سخت است، اما پزشک ممکن است با ابزاری نظیر سونوگرافی بیضه و امواج فراصوت در طول معاینه پزشکی متوجه آن شود. با این حال اگر فرد نشانه‌های زیر را در خود مشاهده کرد بهتر است به پزشک مراجعه کند:

• هرگونه تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر بیضه‌ها
• وجود توده و یا تورم در کیسه بیضه
• مشکلات باروری
• وجود رگ‌هایی که به صورت غیرمعمول بزرگ شده‌اند یا پیچ خورده‌اند.

 

انواع واریکوسل

شاید یکی از سوال‌های رایج در مورد گرید و سیستم “درجه بندی” برای اندازه این بیماری باشد که در ادامه به آن پاسخ خواهیم داد. سیستم‌های درجه بندی این عارضه، به مشخص کردن اندازه آن کمک می‌کند، که این مورد خود به راهنمایی در درمان کمک می‌کند. امرزه سیستم‌های مختلفی ایجاد شده‌اند، اما در ادامه با رایج‌ترین مقیاس آن آشنا خواهید شد:

واریکوسل گرید ۰

• ساب کلینیکال (subclinical varicocele) که بدون نشانه بوده و تنها از طریق سونوگرافی قابل رویت است.

واریکوسل گرید ۱

• از طریق مانور والسالوا قابل رویت است و پزشک بدون کاربردن ابزار خاصی می‌تواند به وجود آن پی ببرد.

واریکوسل گرید ۲

• این نوع بدون مانور والسالوا قابل تشخیص است. (مانور والسالوا (Valsalva maneuver‎) زمانی اتفاق می‌افتد که فرد مجرای گلوی خود را ببندد (حبس نفس) و فشار درون شکمی و سینه را از طریق انقباض عضله‌های شکم و عضله‌های تنفسی افزایش دهد.)

واریکوسل گرید ۳

• این نوع از بیماری سبب ایجاد ناهنجاری در شکل و ظاهر و اندازه بیضه‌ها شده و به راحتی قابل تشخیص و رویت است.

 

روش‌های درمان واریکوسل

و اما یک خبر خوب و یک خبر بد؛ خبر خوب این که همه واریکوسل‌ها به درمان نیاز ندارند و خبر بد این که هیچ دارویی برای جلوگیری از ایجاد یا پیشرفت این بیماری وجود ندارد و اگر دردی در ناحیه مورد نظر حس کردید پزشک تنها به تجویز مسکن بسنده می‌کند. اما در چه مواقعی می‌بایست به پزشک مراجعه و از روش‌های مختلف درمانی استفاده کرد؟

چنانچه درد زیادی دارید، در مسائل باروری به مشکل برخورد کرده‌اید و یا چنانچه به تازگی متوجه کوچک شدن بیضه سمت چپ نسبت به بیضه سمت راست شده‌اید می‌بایست یکی از روش‌های درمانی زیر را با نظر پزشک متخصص عملیاتی کنید. بهتر است بدانید که هدف از انجام تمامی روش‌های زیر انسداد یا حذف رگ‌های اضافه‌ای است که وظیفه خون رسانی به طناب منوی را برعهده دارند، به این صورت گردش خون در این سیستم به حالت طبیعی خود باز می‌گردد و بیماری مرتفع خواهد شد.

 

 

عمل باز واریکوسل

این عمل که در عامه به عمل باز، عمل میکروسکوپی و همچنین جراحی نیز معروف است با ایجاد یک بریدگی ۱ اینچی در کیسه بیضه فرد بیمار و توسط پزشک آغاز می‌شود. در روش میکروسرجری (جراحی میکروسکوپی)، پزشک با استفاده از یک ذره بین یا یک میکروسکوپ دید بهتری از رگ‌ها را به دست می‌آورد و همانطور که در بالا اشاره شد کار انسداد یا حذف رگ‌ها را آغاز می‌کند. گفتنی است که پزشکان در این پروسه از بی‌حسی موضعی و یا بی‌هوشی عمومی بهره می‌گیرند.

 

جراحی لاپاراسکوپی واریکوسل

در این روش پزشک برش بسیار کوچکی در ناحیه مورد نظر ایجاد کرده و با استفاده از آن، لوله‌هایی را به داخل بدن هدایت می‌کند. لوله‌های مذکور ابزار جراحی و یک دوربین ویژه را با خود حمل می‌کند که نمایی از درون بدن شما را در اختیار پزشک قرار می‌دهد. در این حالت همانند روش قبل پزشکان از بی‌هوشی عمومی استفاده می‌کنند.

وجود نگرانی پیش از هر عملی عادی است. ترس از این عمل نیز وجود دارد و چنانچه یک دکتر حرفه‌ای برای عمل خود انتخاب نکرده باشید، باید بیشتر نگران باشید. براساس گزارش‌های واصله در موارد نادری، جراحی لاپاراسکوپی و همچنین عمل باز آن، عوارضی را در پی داشته است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

 

 

• تجمع مایع در داخل کیسه بیضه با نام علمی هیدروسل (Hydrocele)
• وارد آمدن آسیب جدی به شریان‌های بیضه‌ها
• عدم درمان و بازگشت آن
• نیاز به عمل با لیزر

در حقیقت پزشکان هنوز به روشی مبنی بر عمل این بیماری با لیزر دست نیافته‌اند؛ اما روش دیگری وجود دارد که به تازگی برای درمان آن بکار گرفته می‌شود که در آن از اشعه ایکس بهره می‌برند.

 

عمل آمبولیزاسیون واریکوسل (Percutaneous embolization)

در این روش یک پزشک به کمک یک رادیولوژیست لوله‌هایی را از قسمت کشاله ران و یا گردن به داخل بدن می‌فرستند و رادیولوژیست با استفاده از اشعه ایکس جراح متخصص را برای رسیدن به این عارضه راهنمایی می‌کند. پس از رسیدن به منطقه مورد نظر، جراح بالون‌ها یا فنر‌هایی را درون برخی رگ‌ها قرار می‌دهد. این کار مانع رسیدن خون به رگ‌های خاصی در این ناحیه شده و آن را منقبض می‌کند. در این روش نیز بی‌هوشی عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از عوارض این جراحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم درمان و بازگشت آن
• حرکت فنر و یا بالون از جای خود
• ایجاد عفونت در محل برش اولیه

 

مقایسه روش‌های جراحی واریکوسل با عمل آمبولیزاسیون

• مدت زمان ریکاوری کامل برای آمبولیزاسیون حداکثر ۲ روز است، اما همین مدت در روش‌های جراحی حدود دو یا سه هفته است.
• بر اساس آمار منتشر شده حدود ۲۴ درصد از بیمارانی که روش جراحی را انتخاب می‌کنند می‌بایست چند روزی در بیمارستان تحت مراقبت باشند، در حالی که در روش آمبولیزاسیون اینطور نیست.
• در روش آمبولیزاسیون، هیچ گونه برشی در ناحیه کیسه بیضه ایجاد نخواهد شد.
• میزان بهبودی و باروری پس از آمبولیزاسیون و جراحی یکسان است و تاثیر هر دو به یک اندازه است.
• یک بیمار با داشتن نشانه‌های دو طرفه از این بیماری، با استفاده از روش آمبولیزاسیون و با یک برش مدوا می‌شود، اما در روش‌های جراحی برای درمان، سمت چپ به یک شکاف و برای جراحی سمت راست، یک برش مجزا نیاز است.

 

 

پس از درمان واریکوسل به دلایل باروری، چه مدت باید منتظر بمانیم تا کیفیت مایع منی بهبود یابد؟

تجزیه و تحلیل مایع منی اغلب سه تا چهار ماه بعد از عمل انجام می‌شود. کیفیت مایع منی غالباً طی شش ماه بهبود می‌یابد، اما ممکن است این مدت تا یک سال نیز به طول بینجامد.

 

آیا جراحی واریکوسل بر میزان تولید تستوسترون تأثیر دارد؟

در اکثر بیماران، سطح تستوسترون پس از ترمیم افزایش می‌یابد. با این حال، در این مورد می‌بایست راجع به هر بیمار و شرایط او تبادل نظر شود و نمی‌توان حکم قطعی برای همه صادر کرد.

 

سخن پایانی

ناباروری یک عارضه شایع در این بیماری است. اگر شما و شریک زندگی‌تان در بارداری با مشکل روبرو هستید، با پزشک خود مشورت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقاله ” چه رابطه‌ای بین واریکوسل و ناباروری وجود دارد؟ ” مراجعه کنید.

به یاد داشته باشید، جراحی فقط در صورتی ضروری است که این عارضه باعث ایجاد درد در شما شده باشد یا مانعی برای باروری شما ایجاد کرده باشد. در این صورت بهتر است با پزشک خود صحبت کنید و یک روش درمانی مناسب را برگزینید. مطالب “تیر کشیدن بیضه و کشاله ران از علل تا درمان” و همچنین “همه آنچه باید از واریکوسل خفیف بدانید” می‌توانند مطالب مفید دیگری در این زمینه باشند و شما را در این امر راهنمایی کنند.

پیروز، شاداب و سلامت باشید …

منبع: webmd