عواملی همچون چندقلوزایی، ابتلا به برخی بیماری‌ها و آسیب‌های جسمانی می‌توانند علت تولد نوزاد نارس باشند. در این شرایط باید مراقب تغذیه، رشد و خواب نوزاد نارس باشید.
ستاره | سرویس مادر و کودک – بارداری طبیعی حدود ۴۰ هفته طول می‌کشد و اگر بارداری کمتر از ۳۷ هفته باشد، نوزاد را نارس یا زودرس می‌نامند. این هفته‌های آخر بارداری برای افزایش وزن نوزاد و رشد کامل اندام‌های حیاتی همانند مغز و ریه بسیار مهم هستند. به همین دلیل، نوزاد نارس ممکن است با مشکلات پزشکی در کوتاه مدت و بلند مدت مواجه شود. در این مقاله با علل و راه‌های پیشگیری و مراقبت از نوزاد نارس بیشتر آشنا خواهیم شد.
علل تولد نوزاد نارس
عوامل زیر می‌توانند احتمال زایمان زودرس را افزایش دهند.
- ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند دیابت، بیماری قلبی، بیماری کلیه و فشار خون بالا
- تغذیه بد و نامناسب، پیش از بارداری و در حین بارداری
- سیگار کشیدن، استفاده از مواد مخدر یا نوشیدن الکل در دوران بارداری
- عفونت‌های خاصی همچون عفونت دستگاه ادراری و غشای آمنیوتیک
- سابقه زایمان زودرس
- داشتن رحم غیر طبیعی و ضعیف بودن دهانه رحم
- چند قلوزایی
- فاصله بین بارداریِ کمتر از شش ماه
- بارداری از طریق لقاح داخل آزمایشگاهی
- داشتن اضافه وزن یا کمبود وزن، پیش از بارداری
- سابقه سقط جنین
- آسیب‌های جسمانی
پیشگیری از زایمان زودرس
برای پیشگیری از زایمان زودرس موارد زیر را مد نظر داشته باشید.
- داشتن تغذیه‌ای سالم، پیش از بارداری و در حین بارداری؛ بهتر است غلات کامل، پروتئین‌های کم چرب، سبزیجات و میوه‌ها را زیاد مصرف کنید.
- مصرف اسید فولیک و مکمل‌های کلسیم با تجویز پزشک
- مصرف زیاد آب
- مصرف آسپرین در سه ماهه اول بارداری؛ اگر فشار خون بالا یا سابقه زایمان زودرس دارید، ممکن است پزشک برای‌تان روزانه ۶۰ تا ۸۰ میلی گرم آسپرین تجویز کند.
- ترک سیگار و عدم استفاده از مواد مخدر در حین بارداری
- مصرف مکمل‌های پروژسترون؛ مصرف مکمل‌های پروژسترون می‌تواند احتمال تولد نوزاد نارس را در زنانی که سابقه زایمان زودرس و کوتاهی دهانه رحم دارند، کاهش دهد. به علاوه، در برخی شرایط ممکن است پزشک جراحی سرکلاژ سرویکس را پیشنهاد کند.
عوارض زایمان زودرس در کوتاه مدت و بلند مدت
هرچقدر نوزاد زودتر به دنیا بیاید، احتمال بروز مشکلات پزشکی در کوتاه مدت و بلند مدت نیز بیشتر خواهد شد.
از عوارض کوتاه مدت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات تنفسی
- وزن پایین
- چربی بدن پایین
- اختلال در حفظ دمای بدن
- عملکرد پایین نسبت به نوزاد طبیعی
- مشکلات حرکتی و هماهنگی
- مشکلات تغذیه
- داشتن پوستی زردرنگ و رنگ پریده
عوارض بلند مدت زایمان زودرس عبارتند از:
- خونریزی مغزی
- خونریزی ریوی
- هیپوگلیسمی یا افت قند خون
- عفونت خونی نوزادی (سپسیس نوزادی)
- ذات الریه
- مجرای شریانی باز
- کم خونی
- سندرم دیسترس (زجر) تنفسی نوزادان
نکات لازم برای مراقبت از نوزاد نارس
برای مراقبت از نوزاد نارس در خانه، نکات زیر را مد نظر داشته باشید.
۱. تغذیه نوزاد نارس
نوزادان نارس غالباً در حالت خواب به سر می‌برند و به علاوه، آن قدر قوی نیستند که بتوانند از سینه مادر، شیر بنوشند. به همین دلیل، شیر دادن به آن‌ها در ابتدای کار کمی سخت خواهد بود. برای شیر دادن به نوزاد نارس، به نکات زیر توجه کنید.
- در زمان شیر دادن، نوزاد نارس را به حالت نشسته نگه دارید؛ او را در آغوش خود نخوابانید. در این حالت مطمئن خواهید بود که او بیدار است.
- برای آنکه قدرت مکش کودک قوی‌تر شود، بهتر است لب‌ها و گونه‌های او را به آرامی و با حرکاتی دایره‌وار ماساژ دهید.
- برای نوزاد نارس هماهنگی میان تنفس و قدرت مکیدن در ابتدا دشوار است. این موضوع می‌تواند منجر به بروز آپنه یا کندتپشی در وسط شیر خوردن شود. از این رو مراقب باشید که کودک در زمان شیر خوردن دچار علائمی همچون کاهش ضربان قلب یا اشباع اکسیژن نشود.
- پس از اتمام شیر دادن، کودک را به صورت صاف نشانده و به آرامی پشت او را به مدت ۱ تا ۳ دقیقه نوازش کنید تا آروغ بزند.
- بهتر است در مکانی آرام و ترجیحاً کم نور به کودک شیر دهید.
- در زمان شیر دادن مراقب علائم خفگی همچون ترشح شیر و بزاق از دهان یا کبود شدن صورت باشید.
- بهتر است کودک با شیر مادر تغذیه شود. از این رو، شیر خود را دوشیده و درون بطری شیر بریزید. در برخی موارد، پزشک ممکن است شیر خشک مخصوص نوزادان نارس را پیشنهاد کند.
- نوزاد نارس باید در طول روز ۸ الی ۱۰ مرتبه شیر بخورد. بنابراین سعی کنید در فواصل منظم به نوزاد شیر دهید.
۲. رشد کودک را تحت نظر داشته باشید
مراحل رشد نوزاد نارس متفاوت از نوزاد طبیعی خواهد بود. از این رو احتمالا پزشک برنامه و چارت مخصوصی را برای مراقبت و نظارت بر رشد کودک در اختیارتان قرار خواهد داد.
۳. مراقب خواب کودک باشید
نوزاد نارس به خواب زیادی نیاز دارد. توجه داشته باشید که او را روی تشکی محکم و بدون بالش بخوابانید؛ هرگز کودک را روی شکم نخوابانید.
۴. ملاقات کنندگان کودک را محدود کنید
دستگاه ایمنی نوزادان نارس بسیار ضعیف بوده و در برابر عفونت آسیب پذیر هستند. از این رو، کودک را جزء در مواقع ضروری از خانه بیرون نبرید. همچنین ملاقات کنندگان او را محدود کرده و مطمئن شوید پیش از لمس کودک حتما دست‌های‌شان را بشویند.
۵. استفاده از روش «مراقبت کانگورویی»
در این روش، پوست نوزاد در تماس مستقیم با پوست والدین قرار می‌گیرد. از مزایای این روش می‌توان به تنظیم دمای بدن و بهبود ضربان قلب، تنفس و دستگاه ایمنی اشاره کرد.
۶. مراقب شست‌وشوی کودک باشید
بهتر است در چند ماه اول، نوزاد را با آب و پنبه بشویید. به علاوه، با پزشک درباره نحوه مراقب از پوست نوزاد مشورت کنید.
کلام آخر
به طور کلی، نوزاد نارس زمانی از بیمارستان مرخص خواهد شد که بتواند از شیشه یا سینه مادر شیر بخورد؛ به طور طبیعی نفس بکشد؛ و وزن و دمای بدن مناسبی داشته باشد. مراقبت از یک نوزاد نارس بدون شک فشار و استرس زیادی به همراه خواهد داشت. از این رو، مهم است که پیش از هر چیز مراقب سلامت جسم و روان خود باشید تا بتوانید به خوبی نیازهای نوزاد را تأمین کنید.
همان‌طور که در این مقاله اشاره کردیم، نوزاد نارس ممکن است در حین شیر خوردن دچار تنگی نفس شود. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم مطلب «تنگی نفس نوزاد هنگام شیر خوردن: علل و روش‌های پیشگیری» را نیز در سایت ستاره بخوانید. لطفا نظرات و پرسش‌های خود را درباره این مقاله با ما و دیگر مخاطبان ستاره به اشتراک بگذارید.
برگرفته از: parenting.firstcry و healthline.
هنوز دیدگاهی ثبت نشده است.