ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – همانگونه که میدانیم مردم با مصرف کالاهای بسته بندی شده مانند انواع کنسروها و نوشیدنیها مقدار زیادی زباله تولید میکنند؛ اما سوال این است که استفاده از کالاهای بسته بندی شده فلزی چه فایده ها و چه ضررهایی دارد؟ در این مقاله به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت. در این مقاله ابتدا به انواع روشهای بسته بندی کالاها و مواد خوراکی میپردازیم و در ادامه فایده ها و ضررهای احتمالی آنها را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
انواع روش بسته بندی کالاها؛ بسته بندی های فلزی، شیشه ای و…
بسته بندی عبارت است از انجام کارهایی که که سلامت کالای تولیدی پس از تولید تا مرحلهی مصرف حفظ گردد. بنابراین همانگونه که متوجه شدید، مهمترین هدف از بسته بندی کردن کالاها و خوراکیها افزایش زمان نگهداری و جلوگیری از فاسد شدن و اکسایش آنها است. علاوه بر این موضوع مهم، یکی دیگر از اهداف بسته بندی کالاها بخصوص بسته بندی فلزی و شیشهای، حمل و نقل ایمنتر و راحتتر مواد غذایی است.
روشهای مختلفی برای بسته بندی کالاها و مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرد؛ از جمله بسته بندی فلزی یا حلبی، بسته بندی آلومینیومی (که یکی از روش های بسته بنید فلزی به حساب می آید)، بسته بندی شیشهای و ظروف شیشه ای، بسته بندیهای پلاستیکی و بسته بندیهای کاغذی.
در ادامه شما را با انواع روشهای بسته بندی فلزی و مزایا و معایب آن آشنا خواهیم کرد.
آشنایی با بسته بندی فلزی و تاریخچه آن
تاریخ ساخت و استفاده از اولین ظروف فلزی به ۲۳ سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد. پس از آن در حدود سال ۱۲۴۰ میلادی بود که فلز قلع در شهر بوهیما توسط یک کارگر انگلیسی کشف و به این صنعت اضافه شد. تاریخ کشف و ساخت آهن سفید نیز به سالهای بین ۱۵۷۵ میلادی یعنی از زمانی که قلع به آلمان صادر شد، برمیگردد. در سال ۱۶۶۵ میلادی در انگلیس کوشش شد تا آهن سفید ساخته شود، تا اینکه بالاخره در سالهای بین ۱۷۲۰ و ۱۷۳۰ میلادی این اتفاق افتاد. هنبوردی در انگلستان اولین بار توانست آهن سفید را به طور تجارتی با موفقیت تهیه کند. او شمش های گداخته را به وسیله غلطک به صورت صفحات نازک تری در آورد.
پس از آن و در حدود سیصد سال پیش، یعنی در سال ۱۸۰۴ میلادی، نیکلا آپر فرانسوی (Nicolas Appert) که به پدر کنسروسازی مشهور است، به طور تجربی برای نگهداری مواد غذایی به روشهای خشک کردن، دودی کردن و بسته بندی مواد غذایی در قوطی فلزی دست پیدا کرد. این روش به نام او یعنی اپرتیزاسیون معروف شد و در صنعت کمپوت و کنسروسازی مورد استفاده قرار گرفت.
پس از آن و در سال ۱۸۲۳، پیتر دیورند انگلیسی، اولین بستهبندی فلزی ساخته شده از ورق فلز یعنی «قوطی» را به وجود آورد. پیتر موفق به ساخت قوطی فلزی از جنس فولاد با پوشش یک لایه از قلع شد. حال که با تاریخچه بسته بندی فلزی آشنا شدید در ادامه شما را با فایده ها و ضررهای احتمالی آن آشنا خواهیم کرد.
فایده ها و ضررهای بسته بندی فلزی
چنانچه مواد غذایی را در قوطیهای فلزی بسته بندی کنند، زمان ماندگاری آنها در مقایسه با سایر روشهای بسته بندی، به مراتب افزایش مییابد. در واقع مواد اولیه بسته بندی شده در قوطی فلزی را بدون اینکه در آنها تغییرات ارگانولپتیکی (طعم، بو و بافت) حاصل شود میتوان به مدت ۲ الی چند سال نگهداری کرد. سایر مزایا و فایدههای بسته بندی فلزی عبارتند از:
- مقاوم بودن در برابر ضربههای خارجی به هنگام جابجایی آنها تا رسیدن به دست مصرف کننده نهایی
- مقاومت بالا در مقابل درجه حرارت بالا (درجه حرارت استریلیزاسیون) و کاهش احتمال خرابی
- مقاومت فوق العاده بالا نسبت به نفوذ رطوبت، نور و اکسیژن
- پایین بودن خاصیت مسموم کنندگی در آنها
معایب و ضررهای قوطی فلزی عبارتند از:
در این روش از بسته بندی، پدیده خوردگی فلزی در مقایسه با مواد اولیه بسته بندی دیگر سریعتر انجام میشود؛ در نتیجهی این خوردگی، تغیراتی از جمله آزاد شدن هیدروژن در سطح و داخل قوطی اتفاق میافتد که نتیجه آن بادکردگی قوطی فلزی و در نتیجه سوراخ شدن آن است. سایر ضررهای قوطیهای فلزی عبارتند از:
- ۳۴ درصد از قوطیهایی که از قلع در صنعت بسته بندی فلزی ساخته میشوند، بدون این که بازیافت شوند دور انداخته میشوند.
- علاوه بر این، خوردگی حاصل در قوطی فلزی میتواند باعث تغییر رنگ و کاهش ویتامینهای مواد غذایی گردد.
- تکنولوژی استفاده از این صنعت بسیار گران است و هزینه تولید قوطیهای فلزی آسان بازشو، بسیار بالاتر از قوطیهای معمولی است.
آشنایی با بسته بندی آلومینیومی؛ مزایا و معایب آن
بیش از چهل سال است که ظروف آلومینیومی بخش عمدهای از مواد اولیه در صنعت بسته بندی مواد غذایی را تشکیل میدهد. فراوانی این فلز به در طبیعت، خواص ذاتی، تحمل حرارت و بازیابی آن به همراه انرژی پیشرفته، باعث شده است تا این فلز به عنوان یکی از گزینههای موجود در بسته بندی انواع مواد مورد استفاده قرار گیرد.
از این فلز به شکلهای گوناگون از جمله فویل و نوار باریک برای نگهداری و بسته بندی مواد غذایی استفاده میشود. از جمله برای بسته نمودن پنیرها، برای در پوش زدن بطری شیشهای شیر و جهت بسته بندی نمودن مواد غذایی منجمد شده آماده و مربا با حجم کوچک از نوارهای آلومینیومی استفاده میشود. اما فایده ها و ضررهای بسته بندی آلومینومی چیست؟ در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
فایده ها و ضررهای بسته بندی آلومینومی
آلومینیوم در مقابل اکسیژن و رطوبت از حساسیت کمتری برخوردار است. این موضوع به تشکیل اکسید آلومینیوم ایجاد شده در سطح فویل یا نوار بر میگردد. سطوح اکسید شده در مقابل حرارت حساس میباشند. اگر از آلومینیوم به عنوان مود اولیه بسته بندی استفاده شود، باید سطح آن توسط لاک یا یک لایه مواد پلاستیکی پوشانده شود. یکی از مزایای فولی آلومینیوم این است که سمی نیست. شایان ذکر است که در آلومینیوم لاک اندود شده، انتقال آلومینیوم به مواد محتوی خود فقط یک میلیگرم برای هر کیلوگرم خواهد بود.
از طرف دیگر ظروف آلومینیومی سبک بوده و از مقاومت خوبی در مقابل خوردگی و فساد شیمیایی بر خوردار است. در ادامه بطور تیتروار به سایر مزایا و معایب استفاده از بسته بندیهای آلومینیومی اشاره خواهیم کرد.
مزایای قوطیهای آلومینیومی:
- قوطیهای آلومینیومی صد در صد قابل بازیافت هستند و تقریبا بدون محدودیت و بدون از دست دادن کیفیت و دوام، بازیافت میشوند.
- میزان بازیافت قوطیهای آلومینیومی ۶۸ درصد است که بیشتر از میزان بازیافت هر مادهی دیگری از جمله بسته بندی های فلزی و قلعی است.
- استفاده از آلومینیوم بازیافت شده در تولید قوطیهای بسته بندی مواد غذایی، ۹۵ درصد کمتر از حالتی که از آلومینیوم خام استفاده میشود، انرژی مصرف میکند.
- بسته بندیهای آلومینیومی بادوام هستند و در حمل نقل آن مشکلی برای آنها پیش نمیآید.
معایب قوطیهای آلومینیومی:
- بررسیها نشان میدهد که در سال ۲۰۰۵ میلادی صنعت آلومینیوم به تنهایی ۱۴۰ میلیون تن گاز CO2 تولید کرده است که رقم بالایی در آلودگی محیط زیست به حساب میآید.
- آلومینیوم یک منبع غیر تجدید پذیر است و ۲ تا ۴ تن بوکسیت برای تولید یک تن آلومینیوم از طریق فرآیندهای ذوب و پالایش، مصرف میشود.
- تولید آلومینیوم بسیار هزینهبر است و بیش از ۲.۳ میلیارد دلار در سال برای تولید آلومینیوم در سراسر دنیا مصرف میشود.
- برخی تحقیقات نشان میدهند که BPA که یک پوشش شیمیایی در برخی قوطیهای آلومینیومی است، ممکن است خطراتی برای سلامتی ایجاد کند.
نظر شما چیست؟ به نظر شما استفاده از کالاهای بسته بندی شده فلزی چه فایده ها و چه ضررهایی دارد؟ لطفا دیدگاههای خود را از طریق ارسال نظر با ما و سایر مخاطبین ستاره به اشتراک بگذارید.