ویتامین D3 چیست و چه تفاوتی با ویتامین D دارد؟

ستاره | سرویس خواص شناسی – ویتامین D از انواع ویتامین‌های محلول در چربی است و به اشکال مختلف D1، D2 و D3 سنتز می‌شود. اما تفاوت ویتامین دی و دی ۳ چیست؟ ویتامین D3 یا همان کلکلسیفرول، فرم طبیعی ویتامین D است که با قرارگیری در مقابل نور خورشید از بافت‌های چربی بدن تجزیه و سنتز می‌شود. در ادامه مطلب با ویتامین D3 که خیلی از موارد به اختصار همان “ویتامین D” نامیده می‌شود، آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.

فرق ویتامین d و d3 چیست؟

ویتامین D۳ نوعی ماده استروئیدی است که در مجاورت با نور خورشید به واسطه کلسترول در بدن انسان‌ها و حیوانات ساخته می‌شود. فرق ویتامین d و d3 از نظر علمی چیست؟ ما به طور کلی به ویتامین D۳، ویتامین D می‌گوییم؛ چون از این ویتامین برای انسان‌ها سخن می‌گوییم اما از نظر علمی ویتامین D مفهوم کلی تری است؛ برای مثال وقتی پیش‌سازهای ویتامین دی در گیاهان باشد به آن (D2) Ergostrol گفته می‌شود.

← فرق ویتامین d و d3 →

لازم به ذکر است مواد غذایی بسیار محدودی در رژیم غذایی افراد، می‌تواند ویتامین D۳ مورد نیاز بدن را تامین نماید، به طوری که کمبود آن در طیف وسیعی در جوامع مختلف گزارش می‌شود. بر اساس داده‌های آماری سال ۲۰۰۶ در آمریکا بیش از ۴۰ درصد افراد از کمبود ویتامین دی رنج می‌بردند.

همچنین با توجه به این نکته که افراد روزانه زمان زیادی را در برابر نور خورشید نمی‌گذرانند و بنابراین پیش ساز‌های آن در غذا‌های دریافتی، امکان شکسته شدن و ایجاد ویتامین D۳ را ندارند، مصرف آن به صورت متابولیک‌های معمول در قالب قرص، کپسول، آمپول و … توصیه می‌شود.

فرق ویتامین d و d3: ویتامین D3 نوع ویتامین D طبیعی محسوب می‌شود. ویتامین D3 فقط در غذاهایی با منشأ حیوانی یافت می شود. درحالی‌که D2 به‌طور عمده از منابع گیاهی و غذاهای غنی‌شده حاصل می شود.

ساختار ویتامین D۳

این ویتامین از انواع ویتامین‌های محلول در چربی است و به صورت طبیعی در بافت چربی بدن ذخیره می‌شود.  ویتامین D۳ در مجاورت با نور آفتاب شکسته شده و به صورت گرانول‌های مورد نیاز آزاد می‌شود و مورد استفاده سلول‌ها و عملکرد‌های متابولیکی درون سلولی قرار می‌گیرد.

خواص ویتامین D۳

ویتامین D۳ برای جذب بسیاری از مواد معدنی ضروری بوده و همچنین بسیاری از عملکردهای فیزیولوژیک بدن را احیا می‌کند. از جمله مهم‌ترین کاربرد‌ها و خواص ویتامین D۳ می‌توان موارد زیر را نام برد:

• تضمین سلامت استخوان و دندان‌ها: ویتامین D3 جذب عناصری مانند کلسیم و فسفر را بهبود بخشیده و  به این ترتیب به شما در داشتن استخوان‌هایی با تراکم بالا و دندان‌های سالم کمک می کند.
• کاهش ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی: بر اساس یافته های محققان جامعه پزشکی آمریکا ثابت شده است که ویتامین D3 می‌تواند از ابتلا به بیماری های خود ایمنی و به ویژه ام اس پیشگیری می کند.
• تقویت عملکرد دستگاه ایمنی: مصرف منظم ویتامین D باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف و به ویژه سرماخوردگی و آنفولانزا را کاهش می‌دهد.
• کاهش افسردگی: تحقیقات نشان داده است که بین کمبود ویتامین D و احتمال ابتلا به افسردگی ارتباط معناداری وجود دارد. به این ترتیب، افراد دارای درجات مختلف افسردگی با مصرف ویتامین D3 بهبودی سریع‌تری نشان می‌دهند. همچنین آزمایشات انجام شده حاکی از آن است که سطح ویتامین D در بدن بیماران افسرده،‌ پایین است.  
• حفظ سلامت عضلات بدن: ویتامین D محرک لازم جهت انقباضات طبیعی عضلات بدن است. مصرف میزان متعادل آن ضعف‌های عضلانی را بهبود بخشیده، باعث عملکرد صحیح دستگاه قلبی عروقی شده و با بهبود عملکرد کیسه‌های تنفسی به بهبود تنفس کمک می‌کند. آمارها نشان می‌دهد افرادی با سطوح پایین ویتامین D از دردهای عضلانی به ویژه در ناحیه پاها و کمر شکایت فراوان دارند.
• کمک به کاهش وزن: طبق تحقیقات انجام شده ویتامین D و کلسیم، اشتها را کاهش داده و بدین ترتیب می‌توانند به افرادی که قصد کاهش وزن دارند در داشتن یک رژیم غذایی مناسب و رسیدن به وزن ایده آل کمک کنند.

عوارض کمبود ویتامین D۳

کمبود ویتامین D۳ به طور کلی با ابتلا به پوکی استخوان در ارتباط است. هم چنین کمبود آن در کودکان می‌تواند بیماری راشیتیسم ایجاد کند. در موارد دیگر کمبود آن می‌تواند سایر اختلالاتی از جمله دیابت، فشار خون بالا، آلزایمر، افسردگی، آسم و مشکلات تنفسی و طیف گسترده‌ای از بیماری‌های خود ایمنی مانند ام اس را ایجاد کرده و یا روند گسترش آن‌ها را سرعت بخشد.

منابع تامین ویتامین D۳

روش‌های متعددی برای تامین ویتامین D۳ مورد نیاز بدن وجود دارد. در ادامه به توضیح برخی از رایج‌ترین این روش‌ها می‌پردازیم.

۱- نور خورشید

همان گونه که پیش از این ذکر شد زمانی که شما در معرض نور خورشید قرار بگیرید، کلسترول موجود در بافت‌های چربی شکسته شده و ویتامین دی ذخیره شده در این بافت‌ها آزاد می‌گردد. با این حال لازم به ذکر است که چنین واکنش‌هایی در بدن می‌تواند در اثر قرارگیری تحت اشعه‌های ماورابنفش با طول موج‌های ۲۸۰ تا ۳۲۰ انجام شود. هم چنین شما نیازمند این هستید که بخش زیادی از بدن را در معرض آفتاب قرار دهید و با قرارگیری دست‌ها و صورت به تنهایی در برابر آفتاب، میزان بسیار کمی ویتامین دی در بدن آزاد می‌شود.

از طرف دیگر زمان گرفتن حمام آفتاب اگر از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنید میزان آزاد شدن این ویتامین تقریبا به صفر کاهش می‌یابد؛ بنابراین توصیه می‌شود زمان گرفتن حمام آفتاب (حدود ۱۰ الی ۳۰ دقیقه) از کرم‌ ضد آفتاب استفاده نکنید. بعد از آن برای جلوگیری از ابتلا به آفتاب سوختگی (با توجه به حساسیت پذیری پوست خود) از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنید. میزان ویتامین کسب شده طی روند حمام آفتاب می‌تواند ویتامین دی مورد نیاز یک تا ۳ هفته بدن شما را تامین کند.

۲- تامین ویتامین D۳ از طریق تغذیه

ویتامین دی مستقیما از طریق مواد غذایی تامین نمی‌شود با این حال موادغذایی اندکی وجود دارد که می‌تواند پیش ساز‌های سنتز ویتامین دی در بدن را فراهم کند. از جمله این مواد غذایی می‌توان ماهی‌های چرب مانند ماهی سالمون، جگر گاو، زرده تخم مرغ، پنیر و قارچ را نام برد. هم چنین میزان پایین‌تری از این پیش ساز‌ها در مواد غذایی دیگری مانند؛ شیر، غلات، ماست، سویا و مارگارین یافت می‌شوند.

۳- دارو‌ها و مکمل‌های غذایی

لازم به یادآوری است که میزان صحیح این دارو باید پس از انجام آزمایشات دقیق و بررسی شرایط بالینی بیمار تعیین گردد، بنابراین همواره توصیه می‌شود از مصرف خودسرانه این دارو‌ها بپرهیزید. مصرف بیش از حد و بدون اطلاعات زمینه از شرایط فیزیولوژیک شخص، می‌تواند منجر به علائم و عوارضی نظیر سردرد، سرگیجه، بی خوابی، یبوست، سنگ کلیه، استفراغ، شب ادراری، کاهش هوشیاری و … شود.

این دارو در مقادیر مجاز و مناسب بدن، هیچ گونه عوارض جانبی نداشته و می‌توان تبلت‌ها و کپسول‌های آن را همراه با غذا و یا با معده خالی مصرف کرد. تنها نکته لازم به تذکر در ارتباط با نحوه مصرف این دارو‌ها این است که کپسول‌های ویتامین دی باید به طور کامل بلعیده شوند و از جویدن یا خرد کردن آن‌ها بپرهیزید. هم چنین توصیه می‌شود این دارو‌ها را با مقدار زیادی آب بنوشید.

کلام آخر

شما چه تجربه ای از مصرف یا کمبود ویتامین D3 در بدنتان دارید و چقدر از مصرف آن به صورت قرص نتیجه گرفته‌اید؟ تجربیات و سوالات خود را از طریق بخش «ارسال نظر» با ما در میان بگذارید.