خواص گیاه اشنان (چوبک)؛ ۱۸ خاصیت درمانی و طریقه مصرف اشنان

ستاره | سرویس خواص شناسی – گیاه اشنان (Seidlitzia rosmarinus) از دسته گیاهان اصلی شوره‌زار‌های کشورمان محسوب می‌شود که به آن «نمک سود بیابان» نیز گفته می‌شود و خاک‌های خیلی شور مناطق کویر مرکزی را به خوبی تحمل می‌کند و علاوه بر خواص دارویی فراوان برای کمک به درمان بیماری‌ها و کاربرد در صنایع مختلف مانند صابون سازی، شیشه سازی، تولید زغال، علوفه دام و …، از لحاظ حفاظت خاک و جلوگیری از فرسایش در این مناطق نیز نقش تعیین کننده‌ای دارد. در این مطلب به معرفی گیاه اشنان، خواص گیاه اشنان در درمان بیماری‌ها و طریقه مصرف آن می‌پردازیم.

خواص گیاه اشنان (طبیعت و خواص درمانی)

طبع گیاه اشنان گرم و خشک درجه سوم است. بخش دارویی اشنان شاخه‌های گیاه و مهمترین ترکیبات شیمیایی آن کربنات‌های سدیم و پتاسیم هستند که دارای عناصر پتاس، فسفر، سدیم، کربن، ازت و مواد الی می‌شود. مهمترین خواص گیاه اشنان برای درمان بیماری‌ها و طریقه مصرف آن عبارتند از:

1. کمک به برطرف کردن و درمان آبله مرغان
2. بهبود بیماری برص
3. ضد عفونی کننده بیماری های پوستی و درمان پسوریازیس
4. کمک به درمان بیماری سوزاک (برای بهبود سوزاک، یک گرم از گیاه را در یک فنجان آب جوشانده و مصرف شود.)
5. باز کردن قاعدگی (مصرف ۱۶ گرم از این گیاه به باز شدن قاعدگی کمک می‌کند.)
6. دارای خاصیت مسهل (خوردن ۳ گرم از گیاه سبز اشنان خاصیت مسهل برای زرداب دارد.)
7. کمک به درمان یرقان (بهبود یرقان از دیگر خواص گیاه اشنان است. به این منظورمقدار ۵ گرم گیاه اشنان را در یک لیتر آب دم کرده و روزی سه فنجان به مدت یک هفته بنوشید.)
8. خرد کردن سنگ مثانه و کلیه
9. کمک به درمان نقرس (به این منظور جوشانده گیاه مصرف شود.)
10. درمان درد مفاصل و تسکین درد سیاتیک (به این منظور ریشه چوبک را بسوزانید و خاکسترش را با سرکه مخلوط کرده و به صورت ضماد در محل درد بمالید.)
11. درمان طاسی (برای برطرف کردن طاسی گیاه اشنان را در آب جوش حل کنید و سر را با آن شستشو دهید.)
12. تقویت نیروی جنسی (در منابع آمده است در دست گرفتن ریشه گیاه اشنان باعث تقویت قوای جنسی زنان و مردان میشود.)
13. کمک به درمان آنژین (بیماری آنژین زمانی رخ می‌دهد که قلب شما اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کند و همراه با درد قفسه سینه است.)
14. تسکین سرفه (به این منظور یک گرم چوبک را در یک فنجان آب جوش ۲۰ دقیقه دم و نیم ساعت قبل از غذا میل کنید.)
15. رفع گلو درد و ورم لوزه‌ها (۳ گرم چوبک در یک لیوان آب جوش (۲۰۰ سی سی) به مدت ۲۰ دقیقه دم کرده و صاف کنید و ۳ بار در روز آن را غرغره کنید.)
16. کمک به کاهش وزن و لاغری (برای کسانی که میخواهند لاغر شوند توصیه میشود یک گرم از گیاه اشنان را در یک فنجان آب جوش ۲۰ دقیقه دم و نیم ساعت قبل از غذا میل کنند.)
17. خارج کردن زهر ناشی از نیش حشرات و زنبور (مالیدن اشنان در محل نیش زنبور و حشرات باعث تسکین درد می‌شود و همچنین نوعی پادزهر هم است.)
18. موثر در درمان سرطان (پژوهش‌های جدید بر روی خواص گیاه اشنان نشان داده است عصاره این گیاه بر روی رده‌های سلول‌های سرطانی تاثیرگذار است.)

عوارض جانبی، موارد احتیاطی و منع مصرف گیاه اشنان

اشنان دارای ماده سمی ساپونین است و لذا زیاده‌روی در مصرف آن و مصرف بدون نظر پزشک متخصص توصیه نمی‌شود و به هیچ وجه نباید مقادیر بالای ۲۰ گرم آن را مصرف کرد.
در برخی افراد خوردن اشنان می‌تواند موجب خارش مثانه شود.

• مداومت در مصرف گیاه اشنان، دندان‌ها را فاسد می‌کند.
• با توجه به قاعده آور بودن گیاه اشنان، مصرف آن در دوران بادراری ممنوع است و خطر سقط جنین را افزایش می‌دهد. از این رو مصرف این گیاه و حتی بو کردن و استنشاق آن به خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود.

معرفی گیاه اشنان

گیاه اشنان که با نام‌های چوبک اشنان، اشنان قلیا، آذربو، آذربویه، خَرند، خلخاناشتینان، اشتون، استوم، علف شتری، دانه شور و غاسول فارسی نیز شناخته می‌شود، متعلق به خانواده اسفناجیان است. اشنان به صورت درختچه‌ای پایا با انشعابات فرعی متعدد و یک گیاه چند ساله است. ساقه گیاه اشنان ترد، به رنگ سفید، کشیده و گوشتی و آبدار شبیه کاکتوس‌ها است که روی آن را برگ‌های استوانه‌ای شکل ریزی پوشانده است.

برگ‌های این گیاه نیز ضخیم و ریز بوده، طعم شوری دارند و سطح آن‌ها از کرک پوشیده شده است که در هنگام خشکی همانند ذخیره آبی برای گیاه عمل می‌کند و پر از آب، غنی از املاح، اسید اگزالیک و شیره واکوئلی است و به گیاه در تحمل شرایط خشک و شور کمک می‌کند.

گیاه دارویی اشنان از اوایل شهریور به گل می‌رود و بذ‌های آن نیز در ماه آبان به طور کامل می‌رسند و بهترین زمان جمع آوری بذر، آبان و آذر است.
اشنان گیاهی خودرو است و معمولاً از آن برای سوخت و تولید زغال نیز استفاده می‌شود و آتش آن بسیار گرم و تند، رایحه و دود آن کریه و طعم آن مایل به شوری است. به املاح، مواد قلیایی و خاکستر حاصل از سوزاندن اندام‌های هوایی این گیاه، کلیاب گفته میشود که به صورت خاکستر یا تخته سنگ به رنگ قهوه‌ای تیره و شبیه به سنگ‌های آذرین است و موارد مصرف متعددی دارد.

سخن پایانی

نظر شما در رابطه با خواص گیاه اشنان چیست؟ آیا تا به حال از این گیاه پر خاصیت استفاده کرده‌اید؟ چه نتایجی را مشاهده کرده‌اید؟ تجربیات و نظرات خود را از طریق بخش ارسال نظر با ما به اشتراک بگذارید. پیشنهاد می‌کنیم با خواص گیاه انجدان نیز در ستاره آشنا شوید.

برگرفته از: کتاب دائره المعارف گیاهان دارویی و فصل نامه سیمای پژوهش