منظور از امنیت غذایی چیست و وضعیت آن در ایران چگونه است؟

امنیت غذایی در ایران

از طرفی پس از پایان یافتن جنگ تحمیلی سیاست ها و برنامه های دولت برای اصلاح نابسامانی ها و توسعه امور کشور در قالب برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تجلی کرد و پس از آن، چالش های اساسی کشور از قبیل جوانی جمعیت، افزایش سطح مشارکت اجتماعی، توجه به امر اشتغال و فراهم آوردن رشد اقتصادی مورد نیاز برای کاستن از نرخ بیکاری فعلی، توسعه منابع انسانی، فناوری و بهره مندی از منابع و امکانات کشور باید مورد توجه قرار گیرد.

رسیدن به امنیت تغذیه ای بیش از هر چیز دیگری توجه را به اصلاح الگوی مصرف جلب می کند، حجم زیاد ضایعات نان، اتلاف زیاد منابع آبی به دلیل استفاده روش های نادرست آبیاری کشاورزی و از جهت دیگر عدم توجه به نگهداری مناسب از محصولات زراعی و باغی از مصادیق نگران کننده در این زمینه است.

اثرات افزایش قیمت غذا

1. فقر نوعاً با افزایش قیمت غذا بالا می‌رود و قیمت بالاتر غذا سبب می‌شود که مردم سهم بیشتری از درآمد خانوار را برای آن هزینه کنند.
2. رها کردن مدارس توسط کودکان برای کمک به ایجاد درآمد در خانواده که به علت هزینه‌های بالا و غیرقابل‌کنترل آموزش اتفاق افتاده است.
3. هزینه آموزش، فاصله تا مدرسه و دسترسی به تغذیه در مدرسه بر اینکه کودک در مدرسه بماند تاثیر دارد.

چالش‌های عمده در امنیت غذایی جهانی

مرکز بین‌المللی تحقیقات سیاست غذای امریکا در گزارش سال ۲۰۱۱ چالش های امنیت غذایی را چنین بیان کرد:

1. شوک‌های شدید آب‌وهوایی به‌ویژه موارد انسان‌ساخت: تغییرات آب‌وهوا منجر به افزایش ۴۰ تا ۱۷۰ میلیونی در تعداد افراد مبتلا به سوءتغذیه در کل دنیا می‌شود. درحالی که افزایش دما در مناطق با عرض جغرافیایی بیشتر می‌تواند با افزایش محصول همراه باشد، در مناطق پایین‌تر (که اغلب کشورهای در حال‌ توسعه در آن واقع هستند) عواقب منفی را به دنبال دارد.
2. ناپایداری قیمت مواد غذایی: از قیمت کود و مصرف انرژی در مزرعه و هزینه‌های حمل‌ و نقل گرفته تا استفاده از محصولات کشاورزی برای تولید سوخت که به‌تنهایی مهم‌ترین علت افزایش قیمت مواد غذایی در سال‌های اخیر است.
3. کمبود آب: نیم میلیارد نفر از مردم دنیا در کشورهایی زندگی می‌کنند که به‌طور مزمن دچار کم‌ آبی هستند و در سال ۲۰۵۰ این رقم به ۴ میلیارد نفر خواهد رسید. نه‌تنها به سبب تغییرات آب‌وهوا بلکه به دلیل استفاده بی‌رویه از آب رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و منابع زیرزمینی.
4. بروز قحطی به خاطر جنگ و ناآرامی: حدود یک ونیم میلیارد نفر و حدود ۴۲ درصد افراد فقیر روی این زمین‌ها زندگی می‌کنند.
5. بیوسوخت‌ها یا سوخت‌های زیستی (Biofuels)
6. حضور بازیگران جدید (بخش خصوصی، سازمان‌های بشردوستانه، سازمان‌های سبز، کشورهای در حال‌ توسعه مثل هند و چین و برزیل و…)
7. بهره‌برداری و فرسایش بیش از حد از زمین: حدود ۲۴ درصد زمین‌های کشاورزی دنیا تحت تاثیر فرسایش قرار گرفته و یک درصد از بهره‌دهی خارج شده، یعنی ۲۰ میلیون تن از تولید غلات در سال کاسته شده است.
8. رشد بالای جمعیت
9. تحولات سیاسی: تحولات سیاسی منطقه خاورمیانه به دلیل بیداری اسلامی (بهار عربی) کشورهای این منطقه را از منظر غذایی ناامن می‌کند.